You are here

LENNEP VE LERCHENFELD-SCHWEIGER’IN GÖZÜNDEN 1864 GÖÇÜNÜN SAMSUN VE TRABZON LİMAN KENTLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.12787/KARAM1212
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Migration is one of the oldest facts of the mankind history. Therefore, the migration has been a reality that has deeply affected the life of the human communities. The migrations are categorised in different ways depending on the place, the number of the people who particaped in or the factrrs that lead to the migration. The fact of migration had lead to some important political and social changes fort he Ototman Empire since the 18th centıry. The migration which took place in the 18th century and speeded up in the 19th century generally took place from the West to the East, the Caucasia and the Rumeli to the Anatolia. The subject of these migraitona that happened in the 19th century had been nearly the Muslims. The eastern Black Sea was deeply affected by these migrations which became a massive character especially in the second half of the 19th century socially, politically, culturally and economically. Paralell to this, the region was exposed to different social mobilites compared to the previous periods. Besides that, the epidemic diseases that occurred in the 19th century, the migrations were also a factor affecting the demographic structure of the region. Especially, the important role of the port towns such as Samsun and Trabzon, on the eastern Black Sea for the permanent and the temporary settlement of the migrants led to some mobilities in the social structures of both towns. The purpose of this study is to deal with and to evaluate the migration of 1864, which became more massive gaining impetus from the winter of 1863-64 onwards as far as it is mentioned in the travelogues of the American missionary Lennep and the German traveller Lerchenfeld-Schweiger, and thereby to explain what sort of effects the migration of 1864 had upon the social structure of both towns and to make some contributions to the enlightenment of the history of the region from the point of view of both travellers.
Abstract (Original Language): 
Göç insanlık tarihinin en eski olgularından biridir. Bu nedenle, göç tarih boyunca insan topluluklarının yaşamlarını derinden etkilemiş bir gerçekliktir. Göçler, mekân, katılan insan sayısı yahut göçü ortaya çıkaran sebeplere bağlı olarak farklı şekilde kategorize edilirler. Göç olgusu, 18. yüzyıldan itibaren Osmanlı İmparatorluğu bakımından birtakım önemli siyasi ve sosyal değişimlere yol açmıştır. 18. yüzyılda ortaya çıkan ve 19 yüzyılda giderek ivme kazanan göçler, genel olarak batıdan doğuya, Kafkaslar ve Rumeli’den Anadolu’ya doğru olmuştur. 19. yüzyılda başta siyasi nedenlere bağlı olmak üzere ortaya çıkan bu göçlerin öznesini neredeyse Müslümanlar oluşturmuştur. Doğu Karadeniz Bölgesi ise özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında daha kitlesel bir boyut alan bu göçlerden sosyal, siyasal, kültürel ve ekonomik olarak etkilenmiştir. Buna koşut olarak, bölge daha önceki dönemlere nazaran daha farklı sosyal hareketliliklere maruz kalmıştır. 19. yüzyılda vuku bulan salgın hastalıkların yanı sıra göçler de bölgenin demografik yapısını etkileyen diğer önemli bir unsur olmuştur. Özellikle Doğu Karadeniz’de bulunan Samsun ve Trabzon gibi liman kentlerinin göçmenlerin geçici ve daimi iskânlarında önemli bir rol oynaması, her iki kentin sosyal yapısında hareketliliklere yol açmıştır. Bu çalışmanın amacı, 1863-64 kışından itibaren ivme kazanarak kitlesel bir boyut alan 1864 Göçünü o tarihlerde Samsun’da bulunan Amerikalı Misyoner Lennep ve yine Trabzon’da bulunan Alman seyyah Lerchenfeld- Schweiger’ın gezi notlarına yansıdığı kadarıyla ele alarak değerlendirmek ve böylece 1864 Göçünün bu iki batılı seyyahın gözünden her iki kentin sosyal yapısı üzerinde ne gibi etkiler yaratığını ortaya koymak ve bölge tarihinin aydınlatılmasına kimi katkılar sağlamaktır.
65
78

REFERENCES

References: 

AKAY Tolga (2013). “XIX. Yüzyılda Kafkasya’dan Anadolu Osmanlı Devleti’ne
Yönelik Göç Hareketinde Sinop’un yeri”, Uluslararası Karadeniz
Kültür Kongresi (06-09 Ekim 2011), Karabük, 3-13.
AYDIN Hasan-KUŞ Ayşegül (2016). “Henry J. Van Lennep’in Oriental Albümü’nde
Doğulu Kadın Portreleri”, Geçmişten Günümüze Şehir ve Kadın,
ed.: Osman Köse, cilt: I, Samsun: Canik Belediyesi Yayınları.
BALA Mirza (1967).“Çerkesler”, İA, III, 375-386.
BERBER Ferhat (2011). “19. Yüzyılda Kafkasya’dan Anadolu’ya Yapılan
Göçler”, Karadeniz Araştırmaları, (31):17-49.
DOĞANAY Hayati (1994). Türkiye Beşeri Coğrafyası. Ankara.
İPEK Nedim (1999). Rumeli'den Anadolu'ya Türk Göçleri, Ankara:TTK.
İPEK Nedim (2006). İmparatorluktan Ulus Devlete Göçler, Trabzon: Serander
Yayınları.
KARPAT Kemal H. (2003). Osmanlı Nüfusu (1830–1914) Demografik ve Sosyal
Özellikler, (çev.) Bahar Tırnakçı, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
KARPAT Kemal H. (2014). Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler,
İstanbul: Timaş Yayınları.
KARPAT Kemal H. (1985). Ottoman Population (1830-1914), Wisconsin.KARPAT Kemal H. (2001). “Avrupa Egemenliğinde Müslümanların Konumu
Çerkeslerin Sürgünü ve Suriye’deki İskânı”, Çerkeslerin Sürgünü, Ankara:
Kafder Yayınları, 78-111.
KIRIMLI Hakan (2006). “Kırım’dan Türkiye’ye Kırım Tatar Göçleri”, Uluslararası
Göç Sempozyumu Bildiriler, Zeytinburnu Belediyesi, İstanbul,
147–152.
KUŞ Ayşegül (2016). Batılı Seyyah ve Araştırmacılara Göre 19. Yüzyılın İkinci
Yarısında Doğu Karadeniz Bölgesi, Samsun: Canik Belediyesi Yayınları.
MCCHARTY Justin (1998). Ölüm ve Sürgün, (çev.) Bilge Umar, İstanbul: İnkılap
Kitapevi.
ÖZTÜRK Temel (2011). Osmanlıların Kuzey ve Doğu Seferlerinde Savaş ve
Trabzon, Trabzon: Serander Yayınları.
SAYDAM Abdullah (1997). Kırım ve Kafkas Göçleri (1856-1876), Ankara:
Türk Tarih Kurumu.
SCHWEIGER-LERCHENFELD Amand Von (1878). Armenien, (basım yeri
yok).
SERBESTOĞLU İbrahim (2006). “Kırım Savaşı Sonrasında Samsun’da Göç ve
Göçmen Sorunu”, Geçmişten Geleceğe Samsun, 1. Kitap, Samsun: Samsun
Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 83-97.
ŞAŞMAZ Musa (1999). “Immigration and Settlement of Circassians in the
Ottoman Empire on British Documents 1857-1864”, OTAM, 9: 331-366.
VAN LENNEP H. J. (1870). Travels in the Little-Known Parts of Asia Minor,
V.I, London: John Murray.
VAN LENNEP H. J. (1985). Oriental Album (Doğu Albümü), (çev.) Pars Tuğlacı,
İstanbul: Pars Yayıncılık.
WAGNER Moritz (1856). Travels in Persia, Georgia, and Koordistan, With
Sketches and The Caucasus, V.II, London: Hurst and Blackett.
WILLIAMS Brian Gyln (2000). “Hijra and Forced Migration from Nineteenth
Century Russia to the Ottoman Empire”, Cahiers du Monde Russe,
41(1):79-108.
YALÇIN Cemal (2004). Göç Sosyolojisi, Ankara: Anı Yayıncılık.
YILMAZ Özgür (1864). “An Italian Physician in the Caucasian Migration of
1864: The Mission of Dr. Barozzi in Trabzon and Samsun”, Çağdaş Türkiye
Tarihi Araştırmaları Dergisi, XIV(28):5-44.
YILMAZ Özgür (2014). “1864 Kafkas Göçü Hakkında Bir Rapor”, Mavi Atlas,
3:133-156.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com