You are here

DEĞERLERİN AKTARIMI BAĞLAMINDA ÂŞIK EDEBİYATI VE GENÇLİK

MINSTREL LITERATURE AND YOUTH IN THE CONTEXT OF VALUES TRANSFER

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Minstrel literature has gone through various changes and transformations since pre- Islamic era, however, it has managed to survive as an important tradition of Turkish literature. Despite some breaks, it has protected its nature embraced by Turkish society for centuries. It is possible to say that its presence today can be justified with the facts that it reflects the thoughts of people through their language and that the representatives of this tradition are broadly welcomed by the society. It should be noted that minstrel literature that possesses a wide influence area in the society embraces the values of the society and aims to transfer these values to the future generations; because, art activities hold both aesthetic and utilitarian function. Minstrel literature has long been the mirror of society and adopted a rich identity through blending the long-lasting values it has brought. In order for this identity cultural sustainability to survive it is inevitable that this literature addresses the young generation and produces didactic discourse for this generation. Under this framework, literary works that cover cultural values uttered by minstrels/poets should be regarded as a means of transfer that address the young generation that will be the constructers of the future. It can be said that art-related concern is secondary to future-survival concern in this genre. When we look at the last great three centuries of the Ottoman Empire, it can be easily observed that minstrels expressed various values in their poems and aimed to transfer these values to the future. Values like respecting the elderly, consulting them, paying attention to advice, generosity, truthfulness, benevolence, modesty, and so on can be given as examples. Such values expressed through poems undertook a task to build societal order and to contribute to the growth of a desirable generation. In conclusion, it can be said that minstrel literature holds a positive effect on the transfer of values and the growth of the youth. Therefore, the survival and popularization of this genre today is of vital importance in terms of bringing up individuals with moral and ethical values.
Abstract (Original Language): 
Âşık Edebiyatı İslam öncesinden günümüze farklı tesirlerin etkisinde kalarak değişim ve dönüşüme uğramış, fakat yine de Türk Edebiyatının önemli bir geleneği olarak varlığını devam ettirme başarısı göstermiştir. Zaman zaman kesintilere uğrasa da Türk toplumunun benimsediği ve özümsediği yapısını yüzyıllar boyunca asla kaybetmemiştir. Halkın diliyle onun düşünce tarzını yansıtması ve geleneğin temsilcilerinin toplumun büyük çoğunluğu tarafından benimsenmelerinin bunda önemli bir etkisi olduğunu söylemek mümkündür. Toplum içinde geniş bir etki alanına sahip olan Âşık edebiyatının toplumun değerlerini benimsemesi ve bunları gelecek kuşaklara aktarma kaygısı taşıması son derece önemli görülmelidir. Çünkü sanat faaliyetleri estetik kaygı taşımalarının yanında arka planda faydacı bir işleve de sahiptir. Uzun yıllar toplumun aynası olan Âşık Edebiyatı geçmişten getirdiği değerleri bünyesinde harmanlayarak zengin bir kimliğe bürünmüştür. Bu kimliğin yaşaması ve kültürün devamlılığı açısından bu edebiyatın genç nesillere hitap etmesi ve onları eğitmeye yönelen söylemlerinin olması kaçınılmazdır. Bu bağlamda âşıkların/ozanların dile getirdikleri kültürel değerleri barındıran nasihatname türü eserler, geleceğin mimarı olacak gençlere hitap eden aktarım aracı olarak görülmelidir. Bu türde sanat kaygısının ikinci plana itildiği, gelecekte var olma kaygısının hissedildiği söylenebilir. Osmanlı’nın 17, 18 ve 19. yüzyıl olmak üzere son üç büyük yüzyılını incelediğimizde âşıkların söyledikleri şiirlerde çeşitli değerleri dile getirdikleri ve bunların geleceğe aktarım kaygısını taşıdıkları görülmüştür. Çeşitli ahlâkî kaideler başta olmak üzere aile büyüklerine saygı ve onların duasını alma, büyüklere saygı, büyüklere danışma ve nasihat dinleme, minnet etmeme, cömertlik, dedikodu yapmama, doğruluk, yalan söylememe, kötülük yapmama, fitne çıkarmama, kötü söz söylememe, iftira atmama, kibirli olmama, kul hakkını riayet etme vb. bu değerlere örnek olarak gösterilebilir. Şiir vasıtasıyla ifade edilen bu değerlerin toplumsal nizamı tesis etme ve sağlıklı bir nesil inşasına katkı sağlama görevlerinin olduğu görülmektedir.Sonuçta Âşık edebiyatının değerlerin aktarımı ve gençliğin yetişmesinde pozitif bir etki yaptığı ve bu açıdan zengin malzemeye sahip olduğu görülmüştür. Bu edebiyatın günümüzde de yaşatılması ve yaygınlaştırılması ahlâken ve değerlerine sahip bireylerin yetişmesinde önemli vazifeler icra etmeye devam edecektir.
223
237

REFERENCES

References: 

ARTUN Erman: (2011). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı, Adana, Karahan
Kitabevi.
ASLAN Ensar: (2007). Çıldırlı Âşık Şenlik, Ankara, Maya Akademi Yayınları.
BASCOM William: (2010). “Folklorun Dört İşlevi”, Halkbiliminde Kuramlar ve
Yaklaşımlar 2, (Çev. Ferya Çalış), Ankara, Geleneksel Yayınları. S. 71-86.
BAŞGÖZ İlhan: (1986). Folklor Yazıları, İstanbul, Adam Yayınları.
BORATAV Pertev Naili: (2000). Halk Edebiyatı Dersleri, İstanbul, Türkiye Ekonomik
ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
BORATAV Pertev Naili: (1992). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, İstanbul, Gerçek
Yayınevi.
D’OHSSON M.M. : (t.y.). 18. Yüzyıl Türkiyesinde Örf ve Âdetler, (Çev. Zerhan
Yüksel), Tercüman Yayınları.
DÜZGÜN Dilaver: (2002). “Âşıklık Geleneğinin Değişim ve Dönüşüm Sürecinde
Barış Manço Olgusu”, Milli Folklor Dergisi, S. 84, s. 42-50.
ERKAL Abdulkadir: (2007). Âşık Sümmânî, Erzurum, Fenomen Yayınları.
ELÇİN Şükrü: (1998). Gevherî Divanı, Ankara, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı
Yayınları.
ERGUN Sadeddin Nüzhet: (t.y.). Âşık Ömer Hayatı ve Şiirleri, Semih Lütfi Matbaası
ve Kitap Evi.
GÖRKEM İsmail: (2006). Yeni Bilgiler Işığında Dadaloğlu, İstanbul, E Yayınları.
GÜNAY Umay: (2005). Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Ankara,
Akçağ Yayınları.
İSMAYILOV Hüseyn: (2011). “Ortak Türk Kültürel Değerlerin Taşıyıcısı Olarak Türk
Folklorü”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, S.1, Azebaycan Özel Sayısı- I, s.12-16.
KABAKLI Ahmet: (2008). Âşık Edebiyatı, İstanbul, Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
KASIR Hasan Ali: (1984). Seyranî, İstanbul, Acar Matbaacılık.
KAYA Doğan: (1999). Âşık Ruhsatî, Sivas, Sivas Belediyesi Kültür Yayınları.
KÖPRÜLÜ M. Fuad: (2004). Saz Şairleri, Ankara, Akçağ Yayınları.
ÖZDEMİR Cafer: (2015). Âşık Edebiyatında İdeal İnsan Tasavvuru Olarak “Yiğit
Tipi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 8, S.41. s. 292-300.
ŞİŞMAN Bekir: (2002). “Günümüz Âşıklarında Rüya ve Bâde Motifi”, Uluslararası
Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 41, s. 316-323.
YÜKSEL Hasan Avni: (1987). Âşık Seyrânî, Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı
Yayınları

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com