You are here

İlköğretim Ders Kitaplarında Engellilik

Disability in Elementary School Textbooks

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
10.9779/PUJE725
Abstract (2. Language): 
This study investigated the representation of disabled people in the textbooks of elementary school Life Science, Social Science and Science and Technology courses. In this study, 12 textbooks published by Ministry of National Education in Turkey during the academic year of 2011-2012 were examined using content analysis. Findings of this study revealed that representation of disabled people in visuals and texts in elementary school textbooks was limited. Significant findings from the study results also show that the vast majority of individuals affected by disability are children and physically handicapped, and that over half of them are accompanied by unhindered peers. The individuals, affected by inadequacy and vast majority of whom consist of children, are usually located outside the school. Texts and visuals largely supported each other in the textbooks examined. Individuals affected by disability should be fully integrated into textbooks as well with social and educational life..
Abstract (Original Language): 
Bu çalışmada, Türkiye’de ilköğretim düzeyinde okutulmakta olan Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Fen ve Teknoloji ders kitaplarında yer alan görsel ve metinlerde engellilik konusuna hangi düzeyde ve nasıl yer verildiği incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden, doküman analizi tekniği kullanılarak 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan 12 kitap araştırmacılar tarafından incelenmiştir. Araştırma sonucunda; ders kitaplarında engellilik konusuna ve engelli bireylere sınırlı sayıda yer verildiği saptanmıştır. Ayrıca çalışma sonuçlarından elde edilen önemli bulgular, yetersizlikten etkilenmiş bireylerin büyük çoğunluğunun çocuk ve bedensel engelli olduğunu ve yarıdan fazlasının engelsiz akranları ile birlikte verildiğini göstermiştir. Büyük bir çoğunluğu çocuklardan oluşan yetersizlikten etkilenmiş bireylere genellikle okul dışı mekânlarda yer verilmiştir. İncelenen ders kitaplarında büyük ölçüde metin ve görsel birbirini desteklemiştir. Yetersizlikten etkilenmiş bireyler ders kitaplarında da sosyal ve eğitsel yaşamla tam anlamıyla bütünleştirilmelidir.
75
89

REFERENCES

References: 

Agalday, M., Akçam, H. K., İpek, İ., Kablan, F. (2011). İlköğretim Fen ve Teknoloji 4. Sınıf Ders Kitabı.
İstanbul: MEB Yayınları.
Bağcı, N., Bahadır, Ö., Emik, C., Evecen, M., Güneş Koç, R.S. (2011). İlköğretim Fen ve Teknoloji 5.
Sınıf Ders Kitabı. İstanbul: MEB Yayınları
Başol, S., Ünal, F., Azer, H., Yıldız, A. ve Evirgen Ö. F. (2011). Sosyal Bilgiler 5. Sınıf Ders Kitabı.
Ankara: MEB Yayınları.
Dalkılıç, H. ve Gölge, N. (2011). Hayat Bilgisi 1. Sınıf Ders Kitabı. İstanbul: MEB Yayınları.
Komisyon (2011). Sosyal Bilgiler 6. Sınıf Ders Kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
Koyuncu Kaya, M., Dağ, Ö., Koçak, E., Yıldırım, T. ve Ünal, M. (2011). Sosyal Bilgiler 4. Sınıf Ders
Kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
Özel Eren, E. ve Doğan, N. C. (2011). Hayat Bilgisi 2. Sınıf Ders Kitabı. İstanbul: MEB Yayınları.
Özel Eren, E. ve Doğan, N. C. (2011). Hayat Bilgisi 3. Sınıf Ders Kitabı. İstanbul: MEB Yayınları.
Polat, M.M., Kaya, N. ve Koyuncu, M. , Özcan, A. (2011). Sosyal Bilgiler 7. Sınıf Ders Kitabı. Ankara:
MEB Yayınları.
Tunç, T., Agalday, M., Akçam, H.K., Çeltikli-Altunoğlu, Ü., Bağcı, N., Bakar, E., Başdağ, G., İnal, İpek,
İ., Keleş, Ö., Gürsoy Köroğlu, N., Yörük, N. (2010). İlköğretim Fen ve Teknoloji 6. Sınıf Ders
Kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
Tunç, T., Bağcı, N., Yörük, N., Gürsoy-Köroğlu, N., Çeltikli-Altunoğlu, Ü., Başdağ, G., Keleş, Ö., İpek, İ.
ve Bakar, E. (2011). İlköğretim Fen ve Teknoloji 7. Sınıf Ders Kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
Tunç, T., Bakar, E., Başdağ, G., İpek, İ., Bağcı, N., Gürsoy-Köroğlu, N., Yörük, N. ve Keleş, Ö. (2011).
İlköğretim Fen ve Teknoloji 8. Sınıf Ders Kitabı. Ankara: MEB Yayınları
Andrews, S. (1998). Using inclusion literature to promote positive attitudes toward disabilities.
Journal of Adolescent and Adult Literacy, 41, 420-426.
Beckett, A. E. (2009). Challenging disabling attitudes, building an inclusive society: considering
the role of education in encouraging nondisabled children to develop positive attitudes
towards disabled people, British Journal of Sociology of Education, 30(3), 317-329.
Beckett, A. Ellison, N., Barrett, S. & Shah, S. (2010). Away with the fairies? Disability within primaryage
children’s literature, Disability & Society, 25(3), 373-386.
Beckett, A. E. & Buckner, L. (2012). Promoting positive attitudes towards disabled people: definition
of, rationale and prospects for anti-disablist education, British Journal of Sociology of
Education, 33(6), 873-891.
Bierstedt, R. (1955). The writers of textbooks. L. J. Cronbach (Ed.) Text materials in modern education
içinde. (s.96-129). Urbana, Illinois: University of Illinois Press.
Blumberg, R. L. (2007). Gender bias in textbooks: A hidden obstacle on the road to equality in
education. Background paper for EFA Global Monitoring Report 2008.
Boutot, E. A. (2007). Fitting in: Tips for promoting acceptance and friendships for students with Autism
Spectrum Disorders in inclusive classrooms. Intervention in School and Clinic, 42, 156–161.
Cheng, Y. K. K. & Beigi, A. B. (2011). Addressing students with disabilities in school textbooks.
Disability & Society, 26 (2), 239–242.
Davis, J. M. & Watson, D. (2001). Where are the children’s experiences? Cultural and social exclusion
in “special” and “mainstream” schools. Disability and Society, 16, 671–87.
Diamond, K. E. & Hestenes, L. L. (1996). Preschool children’s conceptions of disabilities: The salience
of disability in children’s ideas about others. Topics in Early Childhood Special Education, 16,
458-475.
KAYNAKÇA
Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 41 (Ocak 2017/I) 87
İlköğretim Ders Kitaplarında Engellilik
Dutch Coalition on Disability and Development (2006). All Equal, All Different: A DCDD Publication
About Education For All. İnternet’ten 19 Haziran 2012’de http://www.miusa.org/idd/
resources/files/educationresources/allequal/view adresinden alınmıştır.
Dyches, T. T. & Prater, M. A. (2005). Characterization of Developmental Disability in Children’s
Fiction. Education and Training in Developmental Disabilities, 40(3), 202–216.
Dyson, L. L. (2005). Kindergarten children’s understanding of and attitude toward people with
disabilities, Topics in Early Childhood Special Education, 25(2), 95-105.
Emiliano, C. A. (1999). “Poor little things” and “Brave little souls”: The portrayal of individuals with
disabilities in children’s literature. Reading Research and Instruction, 39(1), 103-117.
Esen, Y. ve Bağlı, M. T. (2002). İlköğretim Ders Kitaplarındaki Kadın ve Erkek Resimlerine İlişkin Bir
İnceleme. A. Ü. E.B.F. Dergisi, 35 (1-2), 143-154.
Favazza, P. La Roe, J. Phillipsen, L. & Kumar, P. (2000). “Representing young children with disabilities
in classroom environments.” Young Exceptional Children, 3(3), 2-8.
Hodkinson, A. (2007). Inclusive education and the cultural representation of disability and Disabled
people: recipe for disaster or catalyst of change? An examination of non-disabled primary
school children’s attitudes to children with disabilities. Research in Education, 77, 56-76.
Hopkins, C. J. (1980). Developing positive attitudes toward the handicapped through children’s
books. The Elementary School Journal, 81(1), 34-39.
Imerie, R. & Kumar, M. (1998). Focusing on disability and access in the built environment. Disability
and Society, 13, 357–374.
Johnson, J. R. (2006). Validation and affirmation of disability and deaf culture: A content analysis
of introductory textbooks to special education and exceptionality. Review of Disability
Studies: An International Journal, 2(1), 3–32.
Johnson, J. R. & Nieto, J. (2007). Towards a cultural understanding of the disability and deaf
experience: a content analysis of ıntroductory multicultural education textbooks.
Multicultural Perspectives, 9(3), 33–43.
Kitterman, J. (2002). Children’s books and special needs students. Reading Teacher, 56, 236–239.
Kurtts, S. A. (2008). Understanding (Dis)abilities through children’s literature. Education Libraries:
Childrens Resources, 31(1), 23-31.
Laws, G. & Kelly, E. (2 005). The attitudes and friendship intentions of children in United Kingdom
mainstream schools towards peers with physical or intellectual disabilities. Journal of
Disability, Development and Education, 2, 79–99.
McCay, L. O. & Keyes, D. W. (2001). Developing social competence in the inclusive primary
classroom. Childhood Education, 70, 70–78.
McDougall, J. DeWitt, D. J. King, G. Miller, L. T. & Killip, S. (2004). High-school age youths’ attitudes
toward their peers with disabilities: The role of school and student interpersonal factors.
International Journal of Disability, Development and Education, 51(3), 287-313.
Matthew, N. & Clow, S. (2007). Putting disabled children in the picture, promoting inclusive
children’s books and media. International Journal of Early Childhood, 39(2), 65-78.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2009). İlköğretim 1, 2 ve 3. Sınıflar Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
ve Kılavuzu. 02.02.2012,http://talimterbiye.mebnet.net/Ogretim%20Programlari/
ilkokul/2010-2011/HayatBilgisi-3.S%C4%B1n%C4%B1f.pdf.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2010).
Okullarımızda neden niçin nasıl kaynaştırma. Yönetici, öğretmen ve aile kılavuzu. İnternet’ten
10 Mart 2012 ‘de http://orgm.meb.gov.tr/duyurular/kaynastirma.pdf adresinden alınmıştır.
Meyer, L. Gouvier, W. D. Duker, M. & Advokat, C. (2001). Influence of social context on reported
attitudes of nondisabled students toward students with disabilities. Rehabilitation
Counseling Bulletin, 4, 50-52.
Mohammad, R. F., & Kumari. R. (2007). Effective use of textbooks: A neglected aspect of education
in Pakistan. Journal of Education for International Development, 3(1), 1-12.
Derya Can, Canay Pekbay, Meral Hakverdi Can,Gökhan Kaya,Ayşegül Avşar Tuncay, Sevcan Candan
88 Pamukkale University Journal of Education, Number 41 (January 2017/I)
Özyürek, M. (2010). Engellilere Yönelik Tutumların Değiştirilmesi. Ankara: Kök Yayıncılık.
Pirofski, K. (2002). Strategies for fostering able-bodied children’s acceptance of disabled peers”
from Project Appleseed: the national campaign for public school improvement. İnternet’ten 5
Şubat 2012’de http://www.projectappleseed.org./aaceptance.html adresinden alınmıştır.
Prater, M. A., Dychers, T. T., & Johnstun, M. (2006). Teaching students about learning disabilities
toward children’s literature. Intervention in School and Clinic, 42, 14-24.
Ruskus, J. & Poceviciene, R. (2006). Online Submission, Paper presented at the International
Conference on Learning and Educational Media (8th, Caen, France, Oct 2005).
Sapon-Shevin, M. & Zollers, N. J. (1999). Multicultural and disability agendas in teacher education:
Preparing teachers for diversity. International Journal of Leadership in Education, 2(3), 165-
190.
Smith-D’Arezzo, W. M. & Moore-Thomas, C. (2010). Children’s perceptions of peers with disabilities.
TEACHING Exceptional Children Plus, 6(3), 2-16.
Sucuoğlu, B. (2004). Türkiye’de kaynaştırma uygulamaları: Yayınlar/araştırmalar (1980-2005). Özel
Eğitim Dergisi, 5(2), 15-23.
Taub, D. E. & Fanflik, P. L.(2000). The inclusion of disability in introductory sociology textbook.
Teaching Sociology, 28 (1), 12-23.
Terpstra, J. E. & Tamura, E. R. (2008). Effective social interaction strategies for inclusive settings.
Early Childhood Education Journal, 35, 405–411.
Thomas, G. (1997). Inclusive schools for an inclusive society. British Journal of Special Education,
24(3), 103-107.
ERG (2011). Kaynaştırma/Bütünleştirmenin Etkililiğini Artırmak için Politika ve Uygulama Önerileri
Proje Raporu. Mega Basım.
Trepanier-Street, M. L. & Romantoski, J. A. (1996). Young children’s attitudes toward the disabled:
A classroom intervention using children’s literature. Early Childhood Education, 24(1), 45-
49.
Tuncer, A. T., Karasu, N., Altunay, B. ve Güler, Ö. (2011). Türkçe ilköğretim kitaplarında engel ve
engellilik: Bir doküman analizi örneği, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 439-457.
Türkiye İstatistik Kurumu (2002-2012). Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim. Ankara: Türkiye
İstatistik Kurumu. İnternet’ten 10 Nisan 2012’de http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/
adresinden alınmıştır.
Türkiye İstatistik Kurumu, Türkiye Özürlüler Araştırması (2002). Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
Türkiye İstatistik Kurumu, Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması (2010). Ankara: Türkiye
İstatistik Kurumu.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin
Yayıncılık.
Walton, E. (2012). Using literature as a strategy to promote ınclusivity in high school classrooms.
Intervention in School and Clinic, 47(4), 224–233.
Weiserbs, B. & Gottlieb, J. (2000). The effect of perceived duration of physical disability on attitudes
of school children towards friendship and helping, Journal of Psychology, 134, 343–345.
Wiersma, W. (2000). Research methods ın education: an ıntroduction. (7th ed.). Needham Heights,
MA:Allyn ve Bacon A Pearson Education Company.
World Health Organization & The World Bank . (2011) . World Report on Disability . Geneva: World
Health Organization. İnternet’ten 20 Mayıs 2012’de www.who.int adresinden alınmıştır.
Wright, R. A. & Ducaji, C. M. (1992). When pictures lie: Photographs of crimes and criminals in
introductory criminology textbooks. Teaching Sociology, 20, 36–43.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com