You are here

Akılcı ilaç kullanımında sağlık okuryazarlığı: Bir kamu hastanesi yatan hastaları üzerine bir araştırma

Rational use in drug health literacy: A public hospital patients on an investigation

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
10.5455/sad.13-1483603442
Author Name
Abstract (2. Language): 
The drug is only effective as long as it is used correctly. Drug users need to have health literacy in the use of Rational Drug Use (RDU), such as the right drug, right time, right amount, right use and retention. This study was carried out in order to determine the levels of Health Literacy (HL) in RDU by determining the behavior and preferences of inpatient treatment harvests in Seydisehir State Hospital about drug, dru g use, preservation and procurement durations in general terms. The study was a cross-sectional and descriptive type study and included patients who were hospitalized in the Seydisehir State Hospital between 01.04.2015 and 31.05.2015. During this period, 146 patients were reached. As a total means of data, the questionnaire created by the researcher based on the literature was used. In the question set; Questions were asked to determine the levels of Health and Literacy in the RDU except for some descriptive questions asking about the age, gender, marital status, place of residence, educational status, number of hospitalizations previously, and the presence of medicines that were constantly used. The questionnaires were applied with face-to-face interview technique with care for volunteerism. Surveys were conducted with written permission from the top management of the institution. The obtained data were evaluated as frequency and percentage in SPSS 16.0 package program. Of the patients, 66 (45.2%) reported that they had been treated inpatient 2-5 times previously and 82 (56.2% It was found out that 64 of the patients (43.8%) had drugs not in use at home, 94 (64.4%) were staying in the home, 121 (82.9% (37%) had taken medication from the pharmacist for precautionary purposes, 89 (61%) were on vacation, 71 (48.6%) were taking medicines for preventive purposes while on their way to travel, 42 (28.8%) stated that they would use drugs for their use, 118’1 (80.8%) said they were using medicines while they were prescribing a doctor, 121 (82.9%) stated food or drug allergy (61%) injected with antibiotics without examination in complaints such as influenza, colds, colds, etc. (76%) (52.1%) had stopped using their medication when their complaints had passed, (69.9%), 45 (30.8%) antibiotics could treat each disease and 82 (56.2%) patients had the same effect (79.5%) looked at the expiry date of drugs used, and 110 (75.3%) indicated that they were using their advertised products for treatment purposes. Patients stated that they would keep the remaining remedies that they did not use frequently (35.9%), disposal (26.6%) and health care facilities (25.9%), respectively, Patients frequently reported that they kept their medication in a cupboard (50,7%), in the refrigerator (39,2%) and in the bag (8,5%), frequently disinfected medicines, Very painkill ers and antibiotics were taking medications. There are important tasks for drug users in AIK. Drug users, AIK awareness and SOY levels are leading factors in providing rational drug use. In the direction of the findings obtained in the study; To take medicines from the pharmacy without any illness, to use the medicines at home without going to the medicine in case of illness and to take antibiotics for complaints such as colds and colds, taking medicines for the purpose of prevention and travel, Treatment with antibiotics will cure diseases more quickly and that antibiotics can treat every disease, choosing the expensive two drugs of the same effect, discarding overdose drugs and taking medicines from antibiotics and antibiotics for preventive purposes, The level of awareness and the level of health literacy are inadequate. In the study, positive situations such as checking the last usage dates of the drugs used and kept by the patients, recalling the medicines used when prescribing, recalling the conditions of food and drug allergies and reading the drug prescriptions are considered as remarkable. In conclusion, it was seen that the patients who were receiving inpatient treatment at Seydisehir State Hospital were found to have low awareness of RDU and HL levels. It is intended that the establishment of RDU Culture at both institutional and national level should be aimed at raising awareness and HL level of RDU and it is considered that the development of joint projects with drug users at center will be effective for all RDU Stakeholders (drug users, drug producers, pharmacis ts and health administrators) for this purpose.
Abstract (Original Language): 
İlaç ancak doğru kullanıldığı sürece etkilidir. Doğru ilaç kullanımında ilaç kullanıcılarının, doğru ilacı, doğru zamanda, doğru miktarda, doğru şekilde kullanmaları ve muhafaza etmeleri gibi Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) konusunda sağlık okuryazarlığına sahip olmaları gerekmektedir. Bu çalışma, Seydişehir Devlet Hastanesinde yatarak tedavi gören hasatların genel anlamda ilaç, ilaç kullanma, muhafaza ve temin etme durmaları hakkında davranış ve tercihlerini tespit ederek, AİK’da Sağlık Okuryazarlığı (SOY) düzeylerinin belirlenmesi amacıyla yapıldı. Araştırma kesitsel ve tanımlayıcı tipte bir çalışma olup, araştırmaya Seydişehir Devlet Hastanesinde 01.04.2015- 31.05.2015 tarihleri arasında yatarak tedavi gören hastalar dâhil edildi. Bu süre içerisinde 146 hastaya ulaşıldı. Veri toplam aracı olarak, araştırmacı tarafından literatüre dayalı olarak oluşturulan soru seti kullanıldı. Soru setinde; hastaların yaşı, cinsiyeti, medeni durumları, yaşadığı yer, eğitim durumu, daha önce hastaneye yatış sayısı ve sürekli kullandığı ilaçların varlığını soran bazı tanımlayıcı soruların dışında AİK’da Sağlık Okuryazarlık düzeylerini belirlemeye yönelik sorular soruldu. Anketler gönüllülük ilkesine özen gösterilerek yüz-yüze görüşme tekniği ile uygulandı. Anketler kurum üst yönetiminden yazılı izin alınarak yapıldı. Elde edilen veriler SPSS 16.0 paket programında frekans ve yüzdelik olarak değerlendirildi. Hastaların, 66’sı (%45,2) daha önce 2-5 kez hastanede yatarak tedavi gördüğü ve 82’si (%56,2) sürekli kullandığı ilaçlarının olduğunu belirtmiştir. Hastaların, 64’ü (%43,8) evinde kullanılmamış ilaç bulunduğunu, 94’ü (%64,4) evinde yarım kalmış ilaç bulunduğunu, 121’i (%82,9) muhafaza ettiği ilaçların son kullanma tarihlerini kontrol ettiğini, 54’ü (%37) hasta olmadan tedbir amaçlı eczaneden ilaç aldığını, 89’u (%61) tatile, yolculuğa giderken tedbir amaçlı yanlarına ilaç aldıklarını,71’i (%48,6) hastalık durumunda doktora gitmeden evde bulunan ilaçları kullanacağını, 42’si (%28,8) tanıdıklarına kullanmaları için ilaç tavsiyesinde bulunacağını, 118’1 (%80,8) doktor reçete yazarken kullanmakta olunan ilaçları söylediğini, 121’i (%82,9) doktor reçete yazarken besin veya ilaç alerji durumunu belirttiğini, 76’sı (%52,1) hekimin vermiş olduğu ilaçları şikâyetlerinin geçtiği zaman kullanmayı bırakacağını, 54’ü (%37) grip, nezle, soğuk algınlığı gibi şikâyetlerde muayene olmadan, antibiyotik kullanacağını, 89’u (%61) iğne ile tedavinin hastalıkların daha çabuk iyileşmesine neden olacağını, 102’si (%69,9) ilaç prospektüsünü okuduğunu, 45’i (%30,8) antibiyotiklerin her hastalığı tedavi edebileceğini, 82’si (%56,2) aynı etkiyi gösteren iki ilaçtan pahalı olanını seçeceğini, 116’sı (%79,5) kullanılan ilaçların son kullanma tarihine baktığını ve 110’u (%75,3) basında reklamı yapılan ürünlerini tedavi amacıyla alıp kullanmadığını belirtmişlerdir. Hastaların kullanmadıkları arta kalan ilaçları sıklıkla sırası ile gerektiği zaman kullanmak üzere saklayacağını (%35,9), çöpe atacağını (%26,6) ve sağlık kuruluşuna (%25,9) vereceğini belirtmişlerdir. Hastalar, ilaçlarını sıklıkla sırası ile bir dolap içinde (%50,7), buzdolabında (%39,2) ve poşet içinde (%8,5) muhafaza ettiklerini, son kullanma tarihi geçmiş ilaçları sıklıkla çöpe attıkları ve hasta olmadan tedbir amaçlı eczaneden daha çok ağrı kesici ve antibiyotik gru bu ilaçları aldıklarını belirtmişlerdir. AİK’da ilaç kullanıcılarına önemli görevler düşmektedir. İlaç kullanıcılarının, AİK konusunda farkındalıkları ve SOY düzeyleri akılcı ilaç kullanımının sağlanmasında önde gelen unsurların başında gelmektedir. Çalışmada elde edilen bulgular doğrultusunda; hastaların evlerinde hiç kullanılmamış ya da yarım kalmış ilaç bulundurmaları, hasta olmadan da eczaneden ilaç almaları, herhangi bir hastalık durumunda hekime gitmeden evde bulunan ilaçları kullanmaları ve nezle, soğuk algınlığı gibi şikâyetlerde antibiyotik kullanılması, tedbir amaçlı ve seyahat sırasında gerek duyulacağı düşünülerek ilaç alınması, iğne ile tedavinin hastalıkların daha çabuk iyileşmesine neden olacağı ve antibiyotiklerin her hastalığı tedavi edebileceği düşüncesi, aynı etkiyi gösteren iki ilaçtan pahalı olanının seçilmesi, son kullanma tarihi geçmiş ilaçları çöpe atarak bertaraf edilmesi ve tedbir amaçlı eczaneden ağrı kesici ve antibiyotik grubu ilaçların alınması, akılcı ilaç kullanımına ilişkin farkındalığın ve sağlık okuryazarlık seviyesinin yetersiz düzeyde olduğunu gösteren unsurlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışmada hastaların kullandıkları ve muhafaza ettikleri ilaçların son kullanama tarihlerini kontrol etmeleri, reçete yazılırken kullanılan ilaçların hatırlatılması, besin ve ilaç alerjisi durumlarının hatırlatılması ve ilaç prospektüslerinin okunması gibi olumlu durumlar dikkat çekici olarak değerlendirilmektedir. Sonuç olarak Seydişehir Devlet Hastanesinde yatarak tedavi gören hastaların AİK konusunda farkındalıkları ve SOY düzeylerinin yetersiz olduğu görülmüştür. AİK konusunda farkındalık ve SOY düzeyinin yükseltilmesi için gerek kurumsal gerekse ulusal düzeyde AİK Kültürü oluşturulması amaçlanmalı, bu amaca yönelik tüm AİK paydaşlarının (ilaç kullanıcıları, ilaç üreticileri, eczaneler ve sağlık yöneticileri) yer alacağı, merkezinde ilaç kullanıcıları olan ortak projelerin geliştirilmesinin etkili ol acağı düşünülmektedir.
28
38

REFERENCES

References: 

1. Acar, Aylin ve Yeğenoğlu, Selen(2005) “Akılcı İlaç Kullanımı
Penceresinden Farmakoekonomi ve hastane Formülerleri”,
Ankara Ecz. Fak. Derg. 34 (3) 207 - 218
2. A k i c i A , K a l a ç a S , U ğ u r l u M U , O k t a y
S.(2004),Prescribinghabits of general practitioners in
thetreatment of childhoodrespiratory-tractinfections. Eur J
ClinPharmacol.,60(3):211-6.
3. Baybek H, Bulut D, Çakır A.(2005), Muğla Üniversitesi idari
personelinin ilaç kullanma alışkanlıklarının belirlenmesi.
Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE)
S. 15.
4. Baytemur M.(2005) Akılcı antibiyotik kullanımında birinci
basamakta sorunlar. ANKEM Derg, 19(Ek 2):182-184.
5. Ceyhan M, Yildirim I, Ecevit C, Aydogan A, Ornek A,
Salman N, Somer A, Hatipoğlu N, Camcioglu Y, Alhan
E, Celik U, Hacimustafaoglu M, Celebi S, Inan D, Kurt
N, Oner AF, Gulumser O, Gunes A, Coskun Y.(2010),
Inappropriateantimicrobialuse in Turkishpediatrichospitals:
a multicenterpointprevalencesurvey. Int J Infect
Dis,14(1):e55-61.
6. Göçgeldi E, Uçar M, Açıkel CH, Türker T, Hasde M, Ataç
A.(2009), Evlerde artık ilaç bulunma sıklığı ve ilişkili
faktörlerin araştırılması. TAF PrevMed Bull,8(2):113-118.
7. Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü (2011),“Toplumun akılcı ilaç
kullanımına bakış açısı, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı
Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, , araştırma
seresi:9,s:69
8. Karabulut, Nurperihan, Gültürk, Esra, ve Haldun Sümer,
Ergun(2013), “Üniversite Öğrencilerin Sağlık Okuryazarlığı
Durumunun Araştırılması”,16.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi,
kongre kitabı, s:186
9. Karakurt P, Hacıhasanoğlu R, Yıldırım A, Sağlam R.(2010),
“Üniversite öğrencilerinde ilaç kullanımı” TAF PrevMedBull,
9(5):505-512.
10. Kayaalp O.(2009), Rasyonel Tedavi Yönünden Tıbbi
Farmakoloji 12. Baskı, Ankara: Ankara: Pelikan
Kitabevi;s.1281-1298.
11. Mollahaliloğlu S.(2000) Ankara İl Merkezinde Bulunan Sağlık
Ocaklarında Yazılan Reçetelerin Değerlendirilmesi, Halk
Sağlığı Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
12. Nielsen-BohlmanLynn, Panzer Allison M.,Kindig David
A., HealthLiteracy: A PrescriptiontoEndConfusion.
Committee on HealthLiteracy. Institute of Medicine of
TheNationalAcademies. TheNationalAcademiesPress.
Washington, DC. 2004; 65-81.
13. Özçelikay G, Asil E, Köse K.(1995), “Ankara Üniversitesi
öğrencilerinin doktora gitme ve doktora başvurmadan ilaç
kullanma alışkanlıklarının üzerinde bir çalışma” Ankara Ecz.
Fak. Der,24(1):21-31.
14. Özçelikay G.(2011), “Akılcı ilaç kullanımı üzerinde bir pilot
çalışma. Ankara Ecz Fak Derg” 30(2):9-18.
15. Pınar Neslihan.(2010), Adana ilindeki insanların ilaç kullanım
alışkanlıkları, Tıbbi Farmakoloji Uzmanlık Tezi, Çukurova
Üniversitesi,Adana.
38 Sağ Aka Derg ● 2017 ● Cilt 4 ● Sayı 1
İncesu : Akılcı ilaç kullanımında sağlık okuryazarlığı
16. Pınar, Neslihan (2012), Ülkemizde İlaç Harcamaları, İnönü
Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 19(1):59-65.
17. Şemin, S,(1998),“Rasyonel İlaç Kullanımı ve Sağlık”, Sosyal
ve Ekonomik Yönleriyle İlaç, Türk Tabipleri Birliği, Ankara,
34-41
18. Uskun E, Uskun SB, Öztürk M, Kişioğlu AN.(2004) “Sağlık
ocağına başvuru öncesi ilaç kullanımı” Sted , cilt 13 sayı 12.
19. Williams Mark V.,ParkerRuth M., Baker David W, Parikh
Nina S., PitkinKathryn, CoatesWendy C., NurssJoanne
R. InadequateFunctionalHealthLiteracyAmongPatients at
TwoPublicHospitals. 1995;274(21):1677-1682.
20. Zaralı F, Dede Z(2011)Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık
Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlığın Teşvikive Geliştirilmesi
Sözlüğü. 1. Baskı, Ankara: Anıl Matbaacılık;s.10
21. http://www.abdiibrahim.com.tr/sosyal-sorumluluk/akilliilac-
arastirma_sonuclari.aspx, Erişim:02.10.2015
22. http://www.e-kutuphane.teb.org.tr/pdf/raporlar/akilliyim/1.
pdf,Erişim:12.09.2015
23. h t t p : / / w w w . k a l i t e . s a g l i k . g o v . t r / c o n t e n t / f i l e s /
d u y u r u l a r _ 2 0 1 1 / 2 0 1 1 / 2 0 1 4 / i l a c _ g u v e n l i g i _
rehberi_24.07.2015.pdf,Erişim:23.09.2015
24. h t t p : / / w w w . s a g l i k . o r g . t r / u p l o a d / d o s y a l a r /
makale_1344403379.pdf,Erişim:11.09.2015
25. http://www.ttb.org.tr/kutuphane/ilac,Erişim:19.09.2015

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com