MARMARA DEPREMİ VE TÜRK NEFROLOJİSİ

Cumhuriyet tarihimizin en ağır felaketlerinden biri, maalesef, 17 Ağustos, 1999 gecesinde ortaya çıktı. Merkezi Kocaeli olan 7.4 şiddetindeki deprem Kocaeli ilimiz yanında, Adapazarı, Gölcük, Yalova ve istanbul'da çok sayıda can kaybına yol açtı. Resmi rakamlara göre 17,000 civarında olan ölü sayısının aslında daha fazla olduğu sanılıyor. Kaybettiğimiz yurttaşlarımız yanı sıra çok sayıda yaralının da bulunması ve bu yaralıların önemli bir bölümünde Crush sendromuna bağlı akut böbrek yetersizliğinin gelişmesi Türk Nefroloji camiasını zor bir sınav ile karşı karşıya bıraktı. Felakete karşı organizasyon Olayın pek çok meslektaşımızın izinde bulunduğu Ağustos ayı içinde ortaya çıkması problemlerin çözümünü biraz daha zorlaştırdı. İtiraf etmemiz gerekirse bu tip bir felakete karşı çok hazırlıklı değildik ve depremi izleyen ilk gün içinde felaketin boyutunun bu kadar büyük olacağını da tahmin edemedik. Ancak, 2. günden itibaren deprem bölgesinden gelen haberler ile karşılaştığımız felaketin boyutları ortaya çıkmaya başladı. Yüzlerce yaralının çeşitli hastanelerin acil servislerini doldurması çok fazla sayıda akut böbrek yetersizlikli hastanın tedavisinin gündeme geldiğine işaret ediyordu. Buna ek olarak, deprem bölgesinde kronik diyaliz tedavisi görmekte olan ve merkezleri yıkılan hastaların da açıkta kalması olayın boyutlarını daha fazla büyüttü. Depremin hemen ardından, Dünya Nefroloji Derneğinin Türkiye felaket koordinatörleri arasında bulunan Akdeniz Üniversitesinden Dr. Fevzi Ersoy, değişik merkezler ile yaptığı temaslar sonucunda olayın boyutlarının beklenenin de üzerinde olduğunu saptadı ve ilk sonuçları İnternet aracılığı ile Dünyaya duyurdu. İlk 2 gün içinde, organize bir şekilde olmasa bile, hemen tüm hastaneler kendi içlerinde önlemler aldı ve izindeki hekim ve hemşirelerini geri çağırdı. 19 Ağustos sabahı International Society of Nephrology (ISN) temsilcisi Dr. Raymond Van Holder'ın Cerrahpaşa, İstanbul ve Marmara Tıp Fakültelerini ziyaret ederek her türlü malzeme ve personel yardımına hazır olduklarını açıklaması bizleri kısmen ferahlattı. Bu arada Türk Nefroloji Derneği, ISN ile yaptığı temaslar sonucunda İstanbul Tıp Fakültesinden Dr. Mehmet Şükrü Sever'i genel felaket koordinatörlüğü görevine atadı. Koordinatörün görevleri arasında deprem bölgesine periyodik vizitler yaparak ihtiyaçların tespiti, yurtiçi ve yurtdışından yapılan tüm (personel ve malzeme) yardımlarının koordinasyonunun sağlanarak ilgili yerlere ulaştırılması, hastaların merkezler arasında olabildiğince dengeli bir şekilde dağıtılması, arzu eden merkezlere konsültasyon hizmetlerinin götürülmesi ve bilimsel verilerin tek elde toplanarak yayına hazır hale getirilmesi yer alıyordu. Hastaların dağılımı ve tedavileri Felaketin coğrafyasından bekleneceği üzere, hastaların büyük bir çoğunluğu 3 ilimiz arasında paylaşıldı: İstanbul, Ankara ve Bursa. Bu arada Eskişehir'de Osmangazi Tıp Fakültesi de pek çok hastayı tedavi etti. Sonuç olarak, toplam 704 hastada crush sendromuna bağlı olarak böbrek problemi gelişti ve bu hastaların 491'ine diyaliz tedavisi gerekti. Tablo 1'de Akut böbrek yetersizliği ile komplike olmuş Crush sendromlu hastaların hastaneler arasındaki dağılımı görülmektedir.