AHLAT KAZASINDA FRENGİ (XIX. YY. SONU-XX. YY. BAŞI)
SYPHILIS IN AHLAT DISTRICT (LATE 19TH - EARLY 20TH
CENTURY)
Journal Name:
- Turkish Studies
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
Epidemic diseases have been one of the most important factors
affecting states in political, military, social and economic aspects. The
most important incident that deeply affected the Ottoman State in the
19th century and engaged the state in health was the spread of syphilis
in the form of an epidemic. Syphilis, through innocent and non-innocent
ways, took effect far and wide in almost all parts of the Anatolian lands,
and the Middle East, Rumelia and the Balkans. The disease, which was
spread in an epidemic form was common among children, elderly, men,
women, city-dwellers, peasants, prisoners, tradesmen, public and
soldiers. Syphilis exercised influenced over a specific province, multiple
provinces, only certain districts of provinces or a specific part of a district
in the same period or at different times.
The state resorted to a number of measures in order to effectively
fight against and prevent the spread of syphilis under the difficult
conditions of the time. In the first stage, the state sent specialist doctors
to and opened hospitals in places where syphilis was seen in a
widespread manner. Mobile teams and mobile hospitals were deployed
where it was not possible to open hospitals. Additionally, attempts were
made to control the disease through the regulations and instructions
issued.
One of the places where the syphilis epidemic was seen, was the
Ahlat District of Bitlis Province. Syphilis was particularly influential in
Ahlat in the late 19th and early 20th centuries. In this period, not only
central but also local administrators stepped into find a cure for and
prevent the spread of syphilis. However, the measures taken by the state
in Ahlat did not serve the purpose, the spread of the disease could not be
prevented due to the impossibilities.Abstract (Original Language):
Salgın hastalıklar, devletleri siyasi, askeri, sosyal ve ekonomik yönden etkileyen en önemli faktörlerden biri olmuştur. Osmanlı Devleti’ni özellikle 19. yüzyılda derinden etkileyen ve devleti sağlık konusunda uğraştıran en önemli hadise, frengi hastalığının salgın şeklinde yayılmasıdır. Frengi, masum ve masum olmayan yollarla Anadolu topraklarının neredeyse tamamında, Ortadoğu, Rumeli ve Balkanlar’da çok geniş bir alanda etkisini göstermiştir. Salgın halinde yayılan hastalık; çocuk, yaşlı, erkek, kadın, şehirli, köylü, mahkûm, esnaf, halk ve askerler arasında görülmüştür. Frengi aynı dönemde ya da farklı dönemlerde olmak üzere sadece belirli bir vilayeti, birden fazla vilayeti, vilayetlerin sadece belirli kazalarını veyahut kazanın bir bölümünü etkisi altına almıştır.
Devlet dönemin zor şartları altında frengiyle etkin bir şekilde mücadele etmek ve frenginin yayılmasını önlemek için bir takım tedbirlere başvurmuştur. Devlet ilk etapta frenginin yoğun olarak görüldüğü yerlere uzman tabip göndermiş ve hastane açmıştır. Hastane açılması mümkün olmayan yerlere ise seyyar ekipler ve seyyar hastaneler göndermiştir. Ayrıca çıkarılan nizamname ve talimatnameler ile hastalık kontrol altına alınmaya çalışılmıştır.
Frengi salgının görüldüğü yerlerden biride Bitlis Vilayetine bağlı Ahlat Kazasıdır. Ahlat’ta frengi, özellikle 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında oldukça etkili olmuştur. Bu dönemde frenginin tedavisi ve yayılmasının önlenmesi için gerek merkezi gerekse ve yerel yöneticiler tarafından müdahale edilmiştir. Ancak devletin Ahlat’ta almış olduğu tedbirler işe yaramamış ve imkansızlıklar nedeniyle hastalığın yayılması önlenememiştir.
FULL TEXT (PDF):
