You are here

XVII. ASI R ŞAİRLERİNDEN ALLÂME ŞEYHÎ, DİVANI VE BİR KASİDESİ

A POET IN THE XVII. CENTURY: ALLÂME ŞEYHİ, HİS DİWAN AND ONE QASİDE

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.151

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
Allâme Şeyhî Efendi, wh o is introduced in this article, is an important person from the point of view of his both poet ship, and being a scholar in the Ottoman society in the 17th. Century. His scholar side appears as a teacher, qadi and naqîbüleşrâf with several books which he wrote at some matters of fiqh. He also wrote a müretteb (tidy, orderly) divan and a sâkînâme, in which its mystical side was reflected as a poet. The subjects of his qasidas is the laud of some padishahs, two sheikhulislams and vizier Muezzinzâde Ahmed Pasha with the description of his journey to hadj and Jerusalem where he worked as a qadi (chief judge). His qasida, the text given in this work, has a crucial importance considering the prohibition of smoking tobacco that was a disputatious matter during the reign of Murad IV. Despite his eminence mentioned above, we cannot find any research done on neither on Allâme Şeyhî nor his works apart from some biographical information. In this article, I examined why he has not been the subject of a research so far, and reached the conclusion that, the mistakes committed in the process of identifying the works and names of the mahlasdaş (poets who bears the same pen name) poets and their inferiority complex about other poets explain the situation as we experience in the case of Allame Şeyhi.
Abstract (Original Language): 
Bu çalışmada tanıtılan Allâme Şeyhî Efendi; gerek âlimlik gerekse de şairlik yönü bakımından XVII. asır Osmanlı toplumunda önemli bir kişidir. Âlimlik yönü, müderrislik, kadılık ve nakibüleşraflık gibi görevlerinin yanında fıkhî meselelerdeki kitaplarıyla zuhur ederken; şâirlik yönü ise müretteb bir divan ve tasavvufî özelliği ön planda olan bir sâkînâme doğurmuştur. Şâirin divanında yer alan kasidelerin konusu; devrinde yaşadığı padişahlar, şeyhülislamlar ve Müezzinzâde Ahmed Paşa gibi kişilerin yanında, şairin hac yolculuğu ve görev yaptığı Kudüs şehrinin tasviridir. Çalışmada metni verilen kasidesi ise; IV. Murad döneminin tartışmalı konularından olan tütün yasağını işlemesi bakımından ayrı bir öneme sahiptir. Bu önemine rağmen, Allâme Şeyhî'nin şu ana kadar bir çalışmaya konu olmadığı görülmüş ve bu çalışmada, bunun nedeni üzerinde de durulmuştur. Bunun neticesinde mahlasdaş şairlerin kimlikleri ve eserleri tespit edilirken yapılan yanlış kayıtlar ve söz konusu şairlerden birinin diğerini ikinci plana itmesi noktasında da Allâme Şeyhî'nin bir örnek olduğu görülmüştür.
586-605

REFERENCES

References: 

Ahmed
Nazîf
, (ist. 1253/1837), Riyâzu'n-Nukabâ, Süleymaniye/Hacı Mahmud 4590
Ahmed
Rıfat
, (1998), Devhatu'n-Nukabâ (Osmanlı Toplumunda Sâdât-ı Kirâm ve Nakîbüleşrâflar), (hzl. Hasan Yüksel- M.Fatih Köksal) Sivas: Dilek Matbaası.
AKSUN, Ziya Nur, (1994) Osmanlı tarihi : Osmanlı Devletinin Tahlili, Tenkidli Siyasi Tarihi, C.II, İstanbul: Ötüken Neşriyat. BULUT, Muhammed Ali, (2003), Eğridirli Şeyh Mehmet Dede Sultandın Hızırname^si (inceleme-metin), Erzurum: A.Ü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi).
CANIM, Rıdvan, (1998), Türk Edebiyatında Sâkînâmeler ve İşretnâme, Ankara: Akçağ Yayınları.
CORTİ, Egon Caesar, (1946), Tütün keyfi : Tütün İçmenin Menşei, Mücadele ve Zaferi, (çev. Cemal Çağlar), İstanbul: Tekel Tütün Enstitüsü.
ERTEM, Rekin, (1995), Şeyhülislam Yahya Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
HAMMER, Joseph (1996),
Büyük
Osmanlı Tarihi, C.VII, (haz. Mümin Çevik, Erol Kılıç ; çev. Mehmet Ata) İstanbul: Üçdal Neşriyat. İPEKTEN, Haluk- vd., (1988), Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Kafzâde Fâizî, Zübdetü'l-Eş'âr, Süleymaniye/Esad Efendi 2726.
Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları
Volume 2/3 Summer 2007
XVII.
Asır Şairlerinden Allâme Şeyhî, Di vana ve Bi r Kasidesi 605
Nâimâ Mustafa Efendi, (1968), Nâimâ Tarihi, C. III, (Hzl. Zuhurî Danışman), İstanbul:Zuhurî Danışman Yayınevi.
ÖNGÖREN, Reşat, (2003), Tarihte Bir Aydın Tarikatı Zeyniler, İstanbul: İnsan Yayınları.
Rıza, (ist. 1050), Tezkiretü'ş-Şu'arâ, Süleymaniye/Aşir Efendi 243 Şerif Mehmed Efendi, Menâkıb-ı Şeyh Burhaneddin, Süleymaniye/Hacı Mahmud 4552.
Şeyhi Mehmed Efendi, (1989), Vakâyiu'l-Fuzalâ, C.I (hzl. Abdülkadir Özcan), İstanbul: Çağrı Yayınları.
Tütün Kitabı (2003), (edt. Emine Gürsoy Naskali), İstanbul: Kitabevi VEZİROĞLU, Nuri Güngör, (2005), EğridirAnsiklopedisi ve Hamidoğlu Tarihi Oyun, Isparta.
YAZAR, Sadık, (2006), Seyyid Şerifi Mehmed Efendi; Hayatı, Divanı ve
Hilyesi, İstanbul: Fatih Ünv., SBE, (Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi).
YILMAZ, Fehmi, (2005), Osmanlı İmparatorluğunda Tütün: Sosyal, Siyasi ve Ekonomik Tahlili (1600-1883), İstanbul: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi).

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com