You are here

RUSYA'DA YAŞAYAN TÜRKLERİN KONUŞMA DİLLERİNİN YAZI DİLİNE DÖNÜŞTÜRÜLME SÜRECİ VE ÖTEKİLEŞTİRME EKSENİNDE İZLENEN DİL POLİTİKALARI

LANGUAGE POLICIES PURSUED IN THE AXIS OF OTHERING AND IN THE PROCESS OF CONVERTING SPOKEN LANGUAGE OF TURKS LIVING IN RUSSIA INTO THEIR WRITTEN LANGUAGE

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.524
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Language is an object realized in two ways; spoken language and written language. Each language can have the characteristics of a spoken language, however, every language can not have the characteristics of a written language since there are some requirements for a language to be deemed as a written language. These requirements are selection, coding, standardization and becoming widespread. It is necessary for a language to meet these requirements in either natural or artificial way so to be deemed as a written language (standard language). Turkish language, which developed as a single written language till 13th century, was divided into languages as West Turkish and North-East Turkish by meeting the requirements of a written language in a natural way. Following this separation and through a natural process, it showed some differences in itself; however, the policy of converting the spoken language of each Turkish clan into their written language -the policy pursued by Russia in a planned way- turned Turkish, which came to 20th century as a few written languages-into 20 different written languages. Implementation of discriminatory language policies suggested by missioners such as Slinky and Ostramov to Russian Government, imposing of Cyrillic alphabet full of different and unnecessary signs on each Turkish clan by force and othering activities of Soviet boarding schools opened had considerable effects on the said process. This study aims at explaining that the conversion of spoken languages of Turkish societies in Russia into their written languages did not result from a natural process; the historical development of Turkish language which is shaped as 20 separate written languages only because of the pressure exerted by political will; and howthe Russian subjected language concept -which is the memory of a nation- to an artificial process.
Abstract (Original Language): 
Dil, konuşma dili ve yazı dili olmak üzere iki şekilde hayat bulan bir varlıktır. Her dil konuşma dili özelliği taşıyabilir; fakat her dil yazı dili olma özelliği taşıyamaz. Çünkü yazı dili olmanın gerektirdiği bazı şartlar vardır. Bu şartlar seçilme, kodlama, standartlaşma ve yaygınlaşmadır. Bir dilin yazı dili (standart dil) olması için bu şartları ya doğal ya da yapay bir şekilde gerçekleştirmesi gerekmektedir. 13.yüzyıla kadar tek bir yazı dili halinde gelişen Türk dili, yazı dili olmanın gerektirdiği şartları doğal bir şekilde yerine getirerek kendi içerisinde Batı ve Kuzey¬Doğu Türkçeleri olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Bu ayrılık daha sonra yine doğal bir süreç yaşamak kaydıyla kendi içerisinde bazı farklılıklar göstermiştir; ancak Rusların, plânlı bir şekilde uygulamış olduğu, her Türk boyunun konuşma dilini ayrı bir yazı diline dönüştürme politikası, 20. yüzyıla kadar birkaç yazı dili halinde devam eden Türkçeyi, 20 ayrı yazı dili haline getirmiştir. Bu sürece, İlminsky ve Ostramov gibi misyonerlerin Rus hükümetlerine önerdiği ayrılıkçı dil politikalarının uygulanması, her Türk boyuna ayrı ve gereksiz işaretlendirmelerle dolu Kiril alfabesinin zorla kabul ettirilmesi ve açılan Sovyet yatılı okullarının ötekileştirme faaliyetlerinin çok büyük tesirleri olmuştur. Bu çalışmada, Rusya'daki Türk halklarının konuşma dillerinin yazı dili olurken doğal bir süreç takip etmediği ve sadece siyasî iradenin baskıları sonucunda 20 ayrı yazı dili halinde şekillenen Türk dilinin tarihî macerası ile bir milletin hafızası demek olan dil kavramının Ruslar tarafından nasıl sunî bir sürece tâbi tutulduğu anlatılacaktır.
662-678

REFERENCES

References: 

AKALIN, Şükrü Hâluk, (2001), "Gaspıralı İsmail Bey ve Dilde Birlik Ülküsünden Ortak İletişim Türkçesine" Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi (Gaspıralı İsmail Bey ve Dilde Birlik Sayısı). S. 21/1, s. 542-555. Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları.
AKALIN, Şükrü Hâluk, (2004), "1552 ve Sonrası: Kazan'ın İşgali ve Türk Toplulukları Bilgi Şöleni'nin Açış Konuşması" 1552 ve Sonrası: Kazan'ın İşgali ve Türk Toplulukları Bilgi Şöleni Bildirileri. 15 Ekim 2002. s. 1-3. Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları.
AKSAN, Doğan, (2000), Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim (1. Cilt). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
ALKAYA, Ercan, (1998), "Tataristan'da Dil ve Alfabe Meselesi
Üzerine". Türk Dili. S. 562, s. 293-299. Ankara. Türk Dil
Kurumu Yayınları.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 3/7 Fall 2008
Rusya'da
Yaşaya
n Türklerin Konuşma Dillerinin. 677
ALKAYA, Ercan, (2007), "İki Dillilik ve Rusçadan Tatar Türkçesine Geçen Kavram Tercümeleri" Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları (Osman Nedim Tuna Armağanı). Volume 2/2 spring. s. 41-53. www. turkishstudies. net.
BENNIGSEN, A. Alexandre, (2002),
"Mill
î Türk Destanları Buhranı, 1951-1952: Mahallî Milliyetçilik mi, Beynelmilelcilik mi?". Türkbilig (Anadolu ve Rumeli Ağızları Semineri). (Çev: Metin Özarslan). S. 4, s. 61-70. Ankara. Türkoloji Araştırmaları.
BURAN, Ahmet, (2002), "Konuşma Dili Yazı İlişkileri ve Derleme Faaliyetleri". Türkbilig (Anadolu ve Rumeli Ağızları Semineri). S. 4, s. 97-104. Ankara. Türkoloji Araştırmaları.
BURAN, Ahmet, (2006), "Dil İlişkileri ve Kavram Tercümeleri
Üzerine Bir Değerlendirme" XII. Uluslar arası KIBATEK Edebiyat Şöleni. (Bakü-Azerbaycan, 10-17 Mayıs 2006)'ne sunulan bildiri.
BURAN Ahmet, (2007), Kurşunlanan Türkoloji. Elazığ. Manas
Yayıncılık.
BURAN, Ahmet, (2008), "Türkiye'de Ortak Dil Yaratma Çabaları ve Kürtçe", Makaleler. (Yay. Haz. Ercan Alkaya, Süleyman Kaan Yalçın, Murat Şengül). Ankara. Turkish Studies Yayınları.
DEMİR, Nurettin, (2007), "Ağız Terimi Üzerine" (Editör: Laszlo
Karoly) Turcology In Turkey Selected Papers (Selected by:
Nurettin Demir ve Emine Yılmaz). s. 143-157. Szeged.
SzTE BTK ALTAJISZTIKAI TAN SZEK. DEVLETŞİN, Tamurbek, (1981), Sovyet Tataristan'ı. (Çev: Mehmet
Emircan). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. DİLEK, Figen Güner, (2004), "Altay Türkçesinin Yazı Dili Hâline
Getirilmesi" 1552 ve Sonrası: Kazan'ın İşgali ve Türk
Toplulukları Bilgi Şöleni Bildirileri. 15 Ekim 2002. s. 73¬78. Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları. ERCİLASUN, Ahmet Bican, (1997), Türk Dünyası Üzerine İncelemeler. Ankara: Akçağ Yayınları.
GÖKBERK Macit, (2004), Değişen Dünya Değişen Dil. İstanbul:
Yapı Kredi Yayınları. KARA, Mehmet, (2001), Türkmence (Giriş-Gramer-Metinler-
Sözlük). Ankara: Akçağ Yayınları. KARAAĞAÇ, Günay, (2002), Dil, Tarih ve İnsan. Ankara: Akçay
Yayınları.
KİRİŞÇİOĞLU, Fatih, (2004), "Kazan Hanlığı'nın İşgalinden Sonra Sibiryadaki Dil Politikaları" 1552 ve Sonrası: Kazan'ın İşgali ve Türk Toplulukları Bilgi Şöleni Bildirileri. 15 Ekim 2002. s. 37-44. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/ 7 Fall 2008
678
Süleyma
n Kaan YALÇIN
KOÇ, Kenan ve Doğan, Oğuz, (2004), Kazak Türkçesi Grameri.
(Redaktör: Ayabek Bayniyazov). Ankara: Gazi Kitabevi. KORKMAZ, Ramazan, (2004), Aytmatov Anlatılarında Ötekileşme
Sorunu ve Dönüş İzlekleri. Ankara: Türksoy Yayınları.
ÖZKAN, Fatma, (2004), "Sovyetler Birliği Döneminde Türk
Boylarında Dil ve Alfabe ile İlgili Görüş ve Uygulamalar" 1552 ve Sonrası: Kazan'ın İşgali ve Türk Toplulukları
Bilgi Şöleni Bildirileri. 15 Ekim 2002. s. 45-57. Ankara:
Türk Dil Kurumu Yayınları.
ŞENGÜL, Murat, (2007), "Türkçe Öğretiminde Tarihsel Metinlerin ve Tarihsel Metin Özelliği Taşıyan Yazınsal Metinlerin Kullanımı" Uluslararası Türklük Bilgisi Sempozyumu (Atatürk Üniversitesi-Erzurum. 25-27 Nisan 2007)'na sunulan bildiri.
XESENOV,
M
. X, vd., (1994), Edebiyat 10. Kazan.
YAMAN, Ertuğrul, (2001), "Tarihi Seyirden Hareketle Türk
Dünyasında Ortak İletişim Dili" Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi (Gaspıralı İsmail Bey ve Dilde Birlik Sayısı). S. 21/1. s. 453-474). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
ZEKİYEV, M. Z. vd., (1998), Tatar Grammatikası-I. Kazan

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com