You are here

ÂGEHİ’NİN ŞÜTÜR KASİDESİ

ÂGEHÎ’S ŞÜTÜR KASİDAH

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4461

Keywords (Original Language):

Abstract (2. Language): 
Âgehî was born in the town called Yenice, Vardar in today’s Bulgaria. His name was Mansur. He attended the local madrasah and gradually rose to the seat of chief lecturer and served as a judge for a while. He also worked in the royal naval force with Kaptan Piyale Paşa and reflected his naval experience to a poem in which he used words related to the marine life. This eulogy or kasidah is quite original because it very well reflects the richness of marine corps’ jargon. Known also as the “Keşti Kasidah” it earned fame to Âgehî and led to a minor poetry movement. And some paralell poems called nazire and tahmis were written afterwards. The poetry of poets who weren’t able to collect their work in a Divan reached today through the hand written poetry notebooks called mecmua collected poetry book. These collections did a unique job in the sense that many poems survived through these kind of notebooks. Âgehî, too, is one of the poets whose poems are known through the mecmuas. He is known to have written not so many poems but has a reputation in the Divan poetry. This article tells about another Kasidah by Âgehî titled as “Şütür Kasidah”, which seems to be as original as the Keşti Kasidah. This poem is rather different from the conventional kasidah or eulogium since it gathers about one word and conceptualize it as a symbol in sufi tradition. It was transcribed, paraphrased and interpreted so as to identify the meanings of the word şütür.
Abstract (Original Language): 
XVI. yy. şairlerinden Âgehî, Vardar Yenicesi’nde doğmuştur. Asıl adı Mansur olan şair, Hâce Kaynı Mehemmed Çelebi’den mülazım olmuş, sonrasında müderrislik ve kadılık görevlerinde bulunmuştur. Âgehî, kadılıktan azledilmişken 1577’de İstanbul’da ölmüştür. Hayatının bir döneminde Kaptan Piyale Paşa ile donanmada bulunan şair, yaşadığı dönemin denizcilik terimlerini kullanarak bir kaside yazmıştır. Kullanılan kelime kadrosu ve yapılan benzetmeler itibariyle orijinal olan bu kaside Osmanlı gemici dilinin zenginliğini göstermesi açısından oldukça önemlidir. Âgehî, “keştî kasidesi” olarak bilinen bu şiiriyle hayli şöhret kazanmış ve küçük çaplı bir akımın da kaynağı olmuştur. “keştî kasidesi”ne pek çok şair tarafından nazire ve tahmisler yazılmıştır. Âgehî, az sayıda şiir yazmış olmasına rağmen Divan edebiyatının önemli şairlerinden birisi olarak kendisini kabul ettirmiştir. Divanı bulunmayan şairlerin şiirlerine çeşitli şiir mecmualarında rastlamak mümkündür. Divanı olmayan şairlerin şiirleri, mecmualar kanalıyla unutulmaktan kurtularak sonraki nesillere taşınmıştır. Bu yönüyle mecmualar edebiyat tarihimizdeki önemli bir boşluğu doldurmaktadır. Bu makalede Âgehî’nin pek çok açıdan “keştî kasidesi” gibi orijinal olan ve bugüne kadar üzerinde durulmayan “şütür kasidesi” şiir mecmuaları yoluyla gün yüzüne çıkarılmış, transkribe edilerek incelenmiştir. Böylelikle mecmuaların divanı bulunmayan şairler açısından önemli bir işlevine vurgu yapılmıştır. Klasik kaside muhtevasından farklı olan “şütür kasidesi”, özellikle “şütür” kelimesine yüklenen anlamlar itibariyle dikkat çekicidir. Âgehî, bu kasidede alışılmışın dışına çıkararak Divan şiirinin ifade dünyasını genişletmeye çalışmıştır.
2165-2177

REFERENCES

References: 

Ahdî, Gülşen-i Şu’ara (İnceleme- Metin), Haz. Süleyman Solmaz, AKM Yayınları, Ankara 2005.
Aşık Çelebi, “Meşâ’irü’ş-Şu’arâ İnceleme-Metin” Haz. Prof. Dr. Filiz Kılıç, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, İstanbul 2010, s. 351.
AYDEMİR Yaşar, “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler”, Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları, Volume 2/3 Summer 2007.
AYDEMİR Yaşar, “Şairlerin Edebî Kişiliğinin Tesbitinde Mecmuaların Rolü”, Türk Kültürü, S. 464, Ankara, 2001.
AYDEMİR Yaşar, “Şiir Mecmuaları ve Metin Teşkilinde Mecmuaların Rolü”, Bilig, S. 19, Ankara, 2001. AYVERDİ İlhan, Asırlar Boyu Tarihi Seyri İçinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük, C.3, Kubbealtı Yay., İstanbul 2006.
Beyânî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ, Haz. Aysun Sungurhan Eyduran, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr, Ankara 2008.
ÇELTİK Halil, Divan Sahibi Rumelili Şairlerin Şiir Dünyası, MEB, Ankara 2008.
DEVELLİOĞLU Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi, Ankara 1999. HANCERLİOĞLU Orhan, İslam İnançları Sözlüğü, Remzi Kit. İstanbul 2000.
İPEKTEN Haluk, Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, Dergâh Yay., İstanbul 2002.
İSEN Mustafa, Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, AKM Yayınları, Ankara 1994.
KANAR Mehmet, Farsça Türkçe Sözlük, Say Yayınları, 2010.
Kınalı-zade Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ, C. I, Haz. İbrahim Kutluk, TTK Yayınları, Ankara 1989.
Mecmua, Milli kütüphane, 03 Gedik 18420/3.
Mecmua, Milli Kütüphane, 06 Hk 319/1. Mecmua, Milli Kütüphane, Yaz. A. 1694.
Mecmua, Süleymaniye Kütüphanesi, 34 Sü-Tarlan 62/4.
63 -M2// S1’de 32. beyit// mest-i: hücreñe S1// óasen: aósen M2.
64 M2’de 27. beyit; S1’de 33. beyit// úıùÀr-ı: úıùÀr u M2.
Âgehi’nin Şütür Kasidesi 2177
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/1 Winter 2013
Mehmed Süreyya, Sicil-i Osmanî, C. 1, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996. OLGUN İbrahim, DRAHŞAN Cemşit, Farsça-Türkçe, Türkçe-Farsça Sözlük, Elhan Yay., Ankara 1994.
PALA İskender; “Osmanlı Şiirinde Gemici Dili” Şairlerin Dilinden, L&M Yayınları, İstanbul 2002.
Şemseddin Sâmi, Kâmûs-ı Türkî, Çağrı Yayınları, İstanbul 2004. ŞÜKUN Ziya, Farsça-Türkçe Lugat, Gencinei Güftar Ferhengi Ziya, MEB. Yay., 2. Cilt, İstanbul 1996.
TARLAN Ali Nihat, “Eski Mecmualar Arasında” Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. I, İstanbul 1946-47.
TİETZE Andreas, “XVI. Asır Türk Şiirinde Gemici Dili, Âgehî Kasidesi ve Tahmisleri”, Türkiyat Mecmuası, Cilt 9, İstanbul, 1951.
TİETZE Andreas, “XVI. Asır Türk Şiirinde Gemici Dili, Âgehî Kasidesine Nazireler”, Zeki Velidi Togan’a Armağan, Ankara 2010. ULUDAĞ Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Marifet Yay., İstanbul 1995.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com