You are here

EVLİYA ÇELEBİ’NİN SEYAHATNAMESİ’NDE ANADOLU ŞİFALI SULARI VE GÜNÜMÜZÜN TERMAL TURİZMİ

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In recent years, there is progress in benefitting thermal resources in a scientific manner in line with the development in medical science. Thermal resources have significance in the developed countries in the scope of tourism. Especially in the recent years, these resorts are considered as supportive and preventive health care and became attraction centers where they have various touristic activities. Thermalism is a kind of health tourism which includes the application of healing waters in the form of spa, mud and drinks which have beneficial and sometimes curing effects on the human health. In line with the developments in science and medicine, benefitting from healing waters has gained importance in the recent years. Our country, where tectonic movements are intense, has substantial amount of thermal resources. There have been several springs and spas with various specifications and degrees of heat in all around Turkey. The healing waters which have an important role for people, who are seeking for health, comprise a significant section in the travel book of Evliya Çelebi. In the book, the methods, purpose and reasons in use of these resources for the people of that era were explained in detail. In this research which is restricted in the Anatolian region, the information provided by Evliya Çelebi about spas is studied in comparison of the characteristics of that era and today’s thermal tourism were similar to the results that were obtained today’s scientific analyzes.
Abstract (Original Language): 
Son yıllarda tıptaki gelişmelere paralel olarak termal kaynaklardan bilimsel temele dayalı faydalanma amaçlı gelişmeler meydana gelmiştir. Turizm kapsamında ele alınan termal kaynaklar gelişmiş ülkelerde ayrı bir öneme sahiptir. Özellikle son yıllarda destekleyici ve önleyici sağlık tedavisi kapsamında değerlendirilen bu mekânlar, turistik faaliyetlerin çeşitlendiği yeni turistik çekim alanları haline gelmiştir. Günümüzde termalizm olarak da adlandırılan bu faaliyet; kimyasal-fiziksel bileşiminde insan sağlına yararlı ve bazı rahatsızlıklarına iyileştirici etkiler yapan şifalı suların kaplıca, çamur ve içme kürleri şeklinde uygulanmasıyla ortaya çıkan bir sağlık turizmi tipidir. Bilim ve tıp alanındaki gelişmelere paralel olarak şifalı sulardan faydalanma son yıllarda biraz daha önem kazanmaya başlamıştır. Tektonik faaliyetlerin yoğun olduğu ülkemiz termal kaynaklar bakımından zengindir. Türkiye’nin her köşesinde birbirinden farklı özelliklere ve derecelere sahip içme, kaplıca, ılıca gibi isimlerle anılan termal kaynaklar bulunmaktadır. Bu kaynakları yerinde kullanabilmek için bilim ve tıptaki gelişmelerden yararlanmak gerekmektedir. Her dönemde hastalıklara çare arama yoluna giden insanlar için çok önemli bir yeri olan şifalı sular, Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde de önemli bir yer tutar. Eserde, o dönemin insanları tarafından bu kaynakların ne şekilde, ne amaçla ve nasıl kullanıldığı ayrıntılı bir şekilde ele alınır. Bu çalışmada ise Evliya Çelebi’nin şifalı sularla ilgili aktardıkları Anadolu coğrafyası ile sınırlandırılarak hem o dönem özellikleri, hem de günümüz termal turizmi çerçevesinde karşılaştırılmalı olarak ele alınmıştır. Çalışma sonucunda Evliya Çelebi’nin gözlemlerinde saptadığı şifalı suların tedavi edici özelliklerinin günümüz bilimsel analizler ile elde edilen sonuçlarla benzerlik taşıdığı ortaya çıkmıştır.
287
306

REFERENCES

References: 

CONNELL, J. (2006) “Medical tourism: Sea, sun, sand and … surgery”
Tourism Management, 27, 1093–1100
COOK, P.S. (2008) “What is health and medical tourism?”
http://eprints.qut.edu.au/16804/2/c16804.pdf
BARUT, İ. – ERDOĞAN, N. (2011) “Marmara Bölgesi Termal Mineralli
Kaynak Suları: Hidrokimyasal Özellikleri Ve Zamana Bağlı Değişimi”,
İstanbul Yerbilimleri Dergisi, 24(1), 19-64
BULUT, İ. - GİRGİN, M. (2001) “Bingöl Kös Kaplıcalarının Coğrafi Etüdü”,
Doğu Coğrafya Dergisi, 7(5), 69
ÇİÇEK, R. - Avderen, S. (2013) “Sağlık Turizmi Açısından İç Anadolu
Bölgesi’ndeki Kaplıca ve Termal Tesislerin Mevcut Yapısının ve
Potansiyelinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, KMÜ Sosyal ve
Ekonomik Araştırmalar Dergisi 15 (25), 25-35
EVLİYA ÇELEBİ’NİN SEYAHATNAMESİ’NDE ANADOLU ŞİFALI SULARI VE….
TSA / YIL: 17 304 S: 3, Aralık 2013
DEMİRBEY, Ş. (1992) Turizmde Termalizm ve Bursa Termal Turizmi,
(Yüksek Lisans Tezi), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
DEMİRCAN, A. (2013) “Evliya Çelebi Seyahatnamesi’ndeki Simav
Kaplıcaları ve Hamamları”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler
Dergisi, 35(1), 81-96
DOĞANAY, H. (1995) Türkiye Ekonomik Coğrafyası, Öz Eğitim Yayınevi:
Konya
DOĞANAY, H. (2001) Türkiye Turizm Coğrafyası, Çizgi Kitapevi: Konya.
DOĞANER, S, (2001) Türkiye Turizm Coğrafyası, Çantay Kitapevi: İstanbul
ERTAŞ, M.Y. - EĞNİM, K. (2011) “Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde
Hastalıklar”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
10, 83-108
ERENTÖZ, C ve TERNEK, Z (1968) “Türkiye'de Termomineral Kaynaklar ve
Jeotermik Enerji Etüdleri” MTA Enstitüsü Dergisi. mta.gov.tr
EVLİYA ÇELEBİ (2008) Evliya Çelebi Seyahatnamesi, (Haz: Dağlı, Y. -
Kahraman, A.) Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 307 Numaralı
Yazmanın Transkripsiyonu-Dizini, Yapı Kredi Yayınları: İstanbul
FİLİK, Ü. B. - KURBAN, M. - AYDIN, G- HOCAOĞLU, F. O. (2007)
Eskişehir’deki Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Potansiyel Analizi, IV.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu Bildiri Kitapçığı, 41- 46
GÖNEY, S. (2009) Atatürk ve Armutlu Kaplıcaları, İstanbul Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Yay; İstanbul
GÜLTEKİN, F. – HATİPOĞLU, E . ve ERSOY, F.A. (2010) “Ladik-
Hamamayağı (Samsun) Sıcak Ve Soğuk Su Kaynaklarının
Hidrojeokimyası Ve Kökensel Yorumu”, Hacettepe Üniversitesi
Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Dergisi, 31 (2), 111–126
HALL, M.C. (2011) “Health and medical tourism: a kill or cure for global
public health?”, Tourism Review, 66 (1/2), 4-15
HİZMETLİ, S. (2009) “Yaşlılara Yönelik Hidroklimatoloji Balneoterapi
Uygulamaları – Eğitim”, Türk Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 55
(2), 100-3
KAPLANOĞLU, R. - ELBAS, A.(2007) Hamamları, Bursa, (Les hammams
des eaux thermales de Çekirge), (BURSAV Bursa. Araştırmaları
Vakfı).(http://www.revuesplurielles.
org/_uploads/pdf/12/112/112raif.pdf)
KARAGÜLLE, Z. (2002) Balneoloji ve Kaplıca Tıbbı, Nobel Yay: İstanbul
EVLİYA ÇELEBİ’NİN SEYAHATNAMESİ’NDE ANADOLU ŞİFALI SULARI VE….
TSA / YIL: 17 S: 3, Aralık 2013 305
KARAGÜLLE, Z.- KARAGÜLLE, M. - DOĞAN, M.B. (2011) Türkiye
Termal SPA Sağlık Rehberi, Nobel Yayınları: İstanbul
KILIÇ, Ö. ve KILIÇ, A.M. (2009) “Jeotermal Enerjinin Ülkemiz Açısından
Önemi ve Çevresel
Etkilerinin İncelenmesi”, TMMOB Jeotermal Kongresi Kitapçığı, Ankara, 93 -
104
KOÇAN, N. (2011) “Mudurnu (Bolu) ve Yakın Çevresi Peyzaj Özelliklerinin
Ekoturizm Kapsamında İrdelenmesi”. Gümüşhane Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1 (1) 67-78
KÖKSAL, A. (1982) Türkiye’nin Genel ve Turizm Coğrafyası, Kültür ve
Turizm Bakanlığı Yayınları: Ankara
LENG, H. C. (2010) “Medical tourism and the state in Malaysia and
Singapore”. Global Social Policy, 10(3), 336–357
ÖZTÜRK, Y. - YAZICIOĞLU İ. (2002) “Gelişmekte Olan Ülkeler İçin
Alternatif Turizm Faaliyetleri Üzerine Teorik Bir Çalışma”, Ticaret ve
Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 183-195
SAYILI, M. - AKÇA, H. - DUMAN, T. - ESENGÜN, K. (2007) “Psoriasis
treatment via doctor fishes as part of health tourism: A case study of
Kangal Fish Spring, Turkey”, Tourism Management, 28(2), 625 - 629
SERPEN, U. – AKSOY, N - ÖNGÜR, T. (2009) “Türkiye’de Jeotermal Enerji
Endüstrisinin 2009 Güncel Durumu”, TMMOB Jeotermal Kongresi
Kitapçığı, Ankara, 57 -62
ŞAHİN, İ. F. (2007) “Sağlık Turizmi Açısından Erzin İçmeleri ve Çevresel
Etkileri”, Çeşme Ulusal Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Çeşmeİzmir,
393-401
TURHAN, Ç. (2011) “Termal Turizm Potansiyeli Açısından Kozaklı
(Nevşehir) Kaplıcaları”, Turkish Studies, 6 (1), 899-924
TUNCEL, M.- DOĞANER, S. (1992) “Kütahya’da Kaplıca Turizmi”, Ege
Coğrafya Dergisi, 6, 47-60
ULUSAN, Y. – BATMAN, O. (2010) “Alternatif Turizm Çeşitlerinin”Konya
Turizmine Etkisi
Üzerine Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, 23, 244-260
USTA, Ö. (2002) Genel Turizm, Anadolu Matbaacılık: İzmir
http://www.bolukulturturizm.gov.tr/belge/1-46014/termal-turizmi.html
(10.06.2013)
EVLİYA ÇELEBİ’NİN SEYAHATNAMESİ’NDE ANADOLU ŞİFALI SULARI VE….
TSA / YIL: 17 306 S: 3, Aralık 2013
http://www.gebzegazetesi.com/GebzeHaber/yazar.asp?yaziID=12422
(23.05.2013)
http://gsp.sagepub.com/content/10/3/336.full.pdf+html (17.07.2013)
http://www.havza.gov.tr/GenelSayfaOku.asp?PageId=115 (21.05.2013)
http://www.istanbul.edu.tr/iletim/?page=templatenews/
detail&int_Id=600 (10.06.2013)
http://www.kaplica.biz/manisa.html (09.04.2013)
http://www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/TR,11492/saglik-ve-termalturizmi-
tanimi.html (15.06.2013)
http://www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/TR,10761/cekirgekaplicalari.
html (27.06.2013)
http://kurumsal.kulturturizm.gov.tr/turkiye/genel/gezilecekyer/eskikaplica-
armutlu-hamami#content (01.08.2013)
http://www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/TR,11478/dunyada-saglik-vetermal-
turizm.html (16.04.2013)
http://kukurtlu.uludag.edu.tr/ (13.08.2013)
http://www.ladik.gov.tr/default_B0.aspx?content=1088 (28.05.2013)
http://www.marmaracografya.com/pdf/24.13.pdf (24.06.2013)
http://www.nationalgeographic.com.tr/ngm/0511/konu.aspx?Konu=7
(23.07.2013)
http://www.pasinler.gov.tr/kaplica_turizmi.aspx (16.07.2013)
http://www.revues-plurielles.org/_uploads/pdf/12/112/112raif.pdf
(30.07.2013)
http://www.saglikturizmi.gov.tr/34-termal-bolgeler.html (05.02.2013)
http://www.simav.gov.tr/sagliktur.asp (07.05.2013)
http://termalrehber.com/erzurum-ili-sifali-sulari-ve-kaplicalari/
(29.04.2013)
http://www.tokatkulturturizm.gov.tr/TR,60619/kaplicalar.html
(20.05.2013)
http://web.deu.edu.tr/jenarum/index.php/termal-turzm (03.05.2013)
http://www.yaylalife.com/link/bakanlikkaplica.htm (15.03.2013)
http://yoncalitermal.com/pgTermalSu.aspx (09.05.2013)

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com