Buradasınız

Anasayfa » Content

KUMALAR DAĞI’NDA PSÖDOKARSTİK BİR MAĞARA: ÇAKMAKTEPE MAĞARASI (KUMALAR DAĞI-SANDIKLI-AFYON)

A PSEUDOKARSTIC CAVE IN KUMALAR MOUNTAIN: ÇAKMAKTEPE CAVE (KUMALAR MOUNTAIN-SANDIKLI-AFYON-TURKEY)

Journal Name:

  • The Journal of Academic Social Science Studies

Publication Year:

  • 2013
DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1024

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Çakmaktepe Cave is located in source area of Kovalık Creek, which originates from western slopes of Kumalar Mountain in the east of Sandıklı town. The cave developed in partially altered trachytic lava. However, it is a pseudokarstic cave formed by dissolution of relatively easily soluble silicate minerals (feldspars), particularly of sanidine mineral contained by trachytic lava and transport of weathering products (kaolin) by water. Although the cave contains shafts, lateral galleries etc., which are typically found in karstic caves, it contains no stalactite formations. Çakmaktepe Cave formed according to local morphological base level, which showed a downward movement, at the sections where highly altered subvolcanic trachytes exhumed from cover rocks, crop out. Çakmaktepe Cave, which is a morphologically horizontal cave, is important due to its karst morphology; its rare and extraordinary characteristics in respect of cave formations. There are known cave formations, in which chemical dissolution plays an important role in various silicate rocks. In these rocks, chemical dissolution of particularly quartz and feldspars plays an important role in the formation of caves and galleries. However, there are some differences between the cave formation in silicate rocks and cave formations in chemically soluble rocks. The issue remains controversial. Çakmaktepe Cave is of great importance as it will be the first in the world literature to investigate the caves in trachytic lava, where dissolution processes play an important role in cave formation. This study deals with formation of Çakmaktepe Cave through the evaluation of the cave with its surrounding.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Çakmaktepe Mağarası, Sandıklı doğusunda, Kumalar Dağı’nın batı yamaçlarından doğan Kovalık Deresi’nin kabul havzasında yer alır. Mağara kısmen altere olmuş trakitik lavlar içersinde gelişmiştir. Ancak mağara, trakitik lavların bünyesindeki nispeten kolay çözülebilen silikat minerallerin (feldispatlar) özellikle sanidin mineralinin çözülmesi ve ayrışma ürünlerinin (kaolin) su hareketleri ile taşınması ile oluşan psödokarstik bir mağaradır. Mağarada tipik karstik mağaralarda bulunan şaftlar, yan galeriler vb bulunmasına karşın damlataş oluşumlarına rastlanmaz. Çakmaktepe Mağarası, ileri derecede altere olmuş trakit ve trakiandezit örtü kayalarından sıyrılmakta olan subvolkanik trakitlerin yüzlek verdiği kesimde, alçalmakta olan yerel morfolojik kaide seviyesine göre oluşan bir mağara niteliğindedir. Morfolojik olarak yatay mağara niteliğindeki Çakmaktepe Mağarası, karst morfolojisi ve mağara oluşumu açısından az rastlanan bir örnek olup sıra dışı özellikleri nedeniyle önem taşımaktadır. Çeşitli silikat kayaçlarda kimyasal çözülmenin önemli rol oynadığı mağara oluşumları bilinmektedir. Bu kayaçlarda mağara ve galeri oluşumunda esas olarak kuvars ve feldispatların kimyasal olarak çözülmesi önemli rol oynamaktadır. Ancak silikat kayalarda mağara oluşumu ile kimyasal olarak çözülebilir kayaçlardaki mağara oluşumu arasında bazı farklar da vardır. Bu konuda tartışmalar halen sürmektedir. Trakitik lavlarda, oluşumlarında çözülme süreçlerinin de önemli rol oynadığı mağaralarla ilgili bir çalışmaya dünya literatüründe rastlanmaması nedeniyle Çakmak Tepe mağarası ayrı bir öneme sahiptir. Bu çalışmada Çakmaktepe Mağarası’nın oluşumu, çevresiyle birlikte değerlendirilerek ele alınmıştır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_79201_6_pp_975-1002.pdf
  • 4
975-1002
  • Turkish

REFERENCES

References: 

ARDOS, M., 1978, Afyonkarahisar Bölgesinin Jeomorfolojisi. İ. Ü. Yay., No: 2418, İstanbul.
BAŞARIR, E. ve KUN, N., 1982, Afyon Kalesi Çevresindeki Volkanitlerin Petrografik İncelemesi, K.T.Ü Yerbilimleri Derg., 26, 27-36., Trabzon.
BESANG, C., ECKHART F. J., HARRE, W., KREUZER, H., MULLER, P., 1977, Radiometrische Altersbestimmungen An Neogenen Eruptifesteinen der Türkei, Geol. Jb., 25, 3-36.
CHALCRAFT, D. and PYE, K., 1984, Humid tropical weathering of quartzite in southeastern Venezuela. Zeilschrift fur Geomorphologie, 28, 321-332.
CİHAN, M., SARAÇ, G., GÖKÇE, O., 2003, Insights into biaxial extensional tectonics: an example from the Sandıklı Graben, West Anatolia, Turkey, Geological Journal, 38, 47-66.
CORRỀA NETO, A.V., 2000, Speleogenesis in Quartzite in Southeastern Minas Gerais, Brazil. Speleogenesis (Evolution of Karst Aquifers), January 2000 Edition; Editors; Alexander B. Klimchouk, Derek C. Ford, Arthur, N. Palmer, Wolfgang, Drybrodut, (s 452-488), ISBN: 1-879961-09-1, National Speleogical Society. Inc, Hunstville-Alabama-USA.
A Pseudokarstic Cave In Kumalar Mountain: Çakmaktepe Cave… 999
ERCAN, T., (1986), Orta Anadolu’da Senozoyik Volkanizması. MTA derg., S 107, s 110-140, Ankara
ERİNÇ, S., 1971, Jeomorfoloji II. İstanbul Ün. Yay. No: 1628, İstanbul.
ERİNÇ, S., 1982, Jeomorfoloji I. İ. Ü. Ed. Fak. Yay. No: 2931, İstanbul.
ERKAN, Y., BAYHAN, H, TOLLUOĞLU, Ü., AYDAR, E., (1996), Afyon Yöresi Metamorfik ve Volkanik Kayaçlarının Jeolojik, Petrografik ve Jeokimyasal İncelemesi. Tubitak Yer, Deniz, Atmosfer ve Çevre Araştırmaları Grubu, Proje No: YBAG-0044/DPT, Ankara.
HALLIDAY, W.,R., (2007), Pseudokarst in The 21st Century. Journal of Cave and Karst Studies. S 69, No 1, s 103-113.
KASTNING, E., H., (2005), Very Small and Eclectic Caves: Conservation and Management Issues. 17th National Cave and Karst Management Symposium, Albany, New York, USA.
KEMPE, S., and HALLIDAY, W.R., 1997, Report on the Discussion on Pseudokarast, in Proceedings of the 12th International Congress of Speleology, v. 6, Basel, Switzerland, Speleoprojects.
KOÇYİĞİT, A., CİHAN, M., ÖZACAR, A., (2001), Dombayova ve Sandıklı (Afyon) Grabenlerinin Depremselliği ve Kenar Faylarının, Kinematik Analizi. Tubitak Yer, Deniz, Atmosfer ve Çevre Araştırmaları Grubu, Proje No:YDABÇAG-199Y007, Ankara.
MARTINI, J.E.J., 2000, Dissolution of Quartz and Silicate Minerals. Speleogenesis (Evolution of Karst Aquifers), January 2000 Edition; Editors; Alexander B. Klimchouk, Derek C. Ford, Arthur, N. Palmer, Wolfgang, Drybrodut, (s 171-174), ISBN: 1-879961-09-1, National Speleogical Society. Inc, Hunstville-Alabama-USA.
NAZİK, L., 1998, Mağaraların Enine ve Boyuna Kesitlerinin Belirlediği Jeolojik ve Jeomorfolojik Özellikler. 2. Ulusal Speleoloji Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Mağara Arş. Dern. Yay. No: 2, 1-5, Ankara.
NAZİK, L, 2005, Mağara Nedir, Nasıl Oluşur? Ulusal Mağara Günleri Sempozyumu, 24-26 Haziran 2005, Bildiriler Kitabı, s 7.
NAZİK, L., TÖRK, K., TUNCER, Ö., İNAN, H., SAVAŞ, F., 2005, Türkiye Mağaraları. Ulusal Mağara Günleri Sempozyumu, 24–26 Haziran 2005, Bildiriler Kitabı, s 31–46.
1000
Adnan SEMENDEROĞLU – Ahmet Serdar AYTAÇ
OSBORNE, A. and BRANAGAN, D., 1992, Pseudokarst in the Sydney Region. Twenty Sixth Newcastle Symposium on "Advances in the Sydney Basin", Newcastle, Department of Geology, The University of Newcastle, 95-102.
OTVOS, E. G., JR., 1976, Pseudokarst and Pseudokarst Terrains: Problems of Terminology. Geological Society of America Bulletin, v. 87, p. 1021-1027, 5 figs., July 1976, Doc. no. 60708.
ÖZPINAR, Y., ÇOBANOĞLU, İ., BOZKURT, R., 2002, Sandıklı Zeolitik Tüflerinin Petrografik, Petrokimyasal ve Teknolojik İncelenmesi. Tubitak Proje No: YDABÇAĞ-198Y102.
ÖZPINAR, Y., (2008), Sandıklı (Afyon) Yöresinde, Şabazit ve Fillipsit Mineral İçeren Tüflerin, Mineralojik, Petrografik ve İyon Değiştirme Özellikleri ve Tarımda Kullanılması (GB Anadolu-Türkiye). MTA Derg., 137, 27-47, Ankara.
PEKCAN, N., 1999, Karst Jeomorfolojisi. II. Baskı. Filiz Kitabevi, İstanbul.
RONNER, F., (1962), Sandıklı Ovası Çöküntüsü-Genç Tektonik ve Volkanik Durumlar. MTA Dergisi, S 59, s 69-88, Ankara
SEMENDEROĞLU, A., 2011, Ege Bölgesi’nin Mağaraları. Çantay Yayınları.
SEYHAN, A., (1971), Volkanik Kaolin Oluşumu ve Andezit Problemi. TJK. Türkiye 25. Jeoloji Kongresi, Şubat 1971, s 124-134, Ankara.
URBANI, F., SZCZERBAN, E., 1974, Venezuelan Caves in Non-Carbonate Rocks: A new Field in Karst Research. NSS News (Natl. Speleol. Soc., Huntsville, Ala.), v. 32, p.233-235.
VAQUEIRO RODRIGUEZ, M., 2004, Karst in siliceous rocks: Pseudokarst landforms and caves in the quartz dyke of Pico Sacro (Boqueixon, Galicia). Caderno Lab. Xeolóxico de Laxe Coruña. Vol. 29, pp. 247-264.
VIDAL ROMANI, J. R., RODRIGUEZ, R., 2007, Types of granite cavities and associated speleothems: genesis and evolution. Nature Conservation, Institute of Nature Conservation, Polish Academy of Sciences n 63, p 41-46, Krakow-Poland.
WHITE, W. D., JEFFERSON G. L. and HAMAN J. F. 1966, Quartzite Karst in Southeastern Venezuela. International Journal of Speleology 2, 309-314.
WRAY R. A. L., 2003, Quartzite dissolution: karst or pseudokarst? Cave and Karst Science, V 24, No 2, 1997, 81-86.
YANES, C. E. and BRICEFTO H. 0., 1993, Chemical weathering and the formation of pseudo-karst topography in the Roraima Group, Gran Sabana, Venezuela. Chemical Geology 107, 341-343.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com