You are here

DIN KÜLTÜR Ü VE AHLAK BİLGİSİ VE IMAM HATİP LİSESİ MESLEK DERSLERİ ÖĞRETMENLERİNİN TÜKENMİŞLİK VE İŞ DOYUMU DÜZEYLERİNİN FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

THE ANALYSIS OF JOB SATISFACTION AND BURNOUT LEVELS OF TEACHERS OF RELIGIOUS CULTURE AND MORAL INFORMATION AND VOCATIONAL SUBJECTS OF IHL IN TERMS OF VARIOUS VARIABLES

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
This study aims to analyse relations between the job satisfaction and vocational burnout of the teachers of Religious Culture and Moral Information (DKAB) and vocational subjects of Imam Hatip High schools' (IHL), and to show in what socio-demographic variables, the participant teachers' levels of burnout and job satisfaction differ or not. The sample of study is composed of 161 DKAB and IHL teachers who work at secondary and high schools in Isparta. In this study, which was implemented in relational descriptive survey model, Minnesota Job Satisfaction Scale, Maslach Burnout Inventory, a personal information form and semi-structured interview form were used to obtain the data. The analysis of obtained data was done by use of Frequency, arithmetic average, independent sample t-test, One-way analysis of Variance (ANOVA) and Pearson correlation analysis in SPSS 20. The result of the study showed that the level of job satisfaction of DKAB and IHL teachers was high in all factors; their level of vocational burnout was low in factors of emotional exhaustion and desensitization and high in personal success dimension. However, while a positive correlation was found between DKAB and IHL teachers' job satisfaction dimensions, a negative correlation was found between personal success of vocational burnout and two factors -emotional exhaustion and depersonalization. Overall, the teachers' burnout decreases as long as their job satisfaction increases. The results also indicated that variables such as gender, vocational seniority and educational background made a significant difference in job satisfaction and vocational burnout of DKAB and IHL teachers, and variables such as place of duty, type of faculty of graduation and field of study didn't make a significant difference in their job satisfaction and vocational burnout.
Abstract (Original Language): 
Bu araştırmanın amacı Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) ve İmam Hatip Lisesi (İHL) meslek dersleri öğretmenlerinin iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin ve bu düzeylerinin sosyo-demografik değişkenlere göre farklılaşma durumunun tespit edilmesidir. Araştırmanın diğer bir amacı da öğretmenlerin iş doyumu ve mesleki tükenmişlikleri arasındaki ilişkinin araştırılmasıdır. Araştırmanın örneklemini İsparta'da ortaokul ve lise dengi okullarda görev yapan 161 DKAB ve İHL Meslek dersleri öğretmeni oluşturmuştur. Çalışmada verilerin elde edilmesinde Minnesota İş Doyum Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Envanteri, kişisel bilgi formu ve yarı yapılandırılmış mülakat formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 20' programında frekans ve yüzde, aritmetik ortalama, bağımsız t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Pearson momentler çarpımı korelasyonu kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda DKAB ve İHL Meslek dersleri öğretmenlerinin iş doyumlarının tüm boyutlarında ve toplamda yüksek düzeyde olduğu; mesleki tükenmişliklerinin ise duygusal tükenme ve duyarsızlaşma boyutunda düşük düzeyde, kişisel başarıları boyutunda ise yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte DKAB ve İHL meslek dersleri öğretmenlerinin iş doyumu boyutları arasında pozitif yönlü bir ilişki saptanırken; mesleki tükenmişliğin kişisel başarı boyutu ile duygusal tükenme ve duyarsızlaşma boyutları arasında da negatif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Genel olarak öğretmenlerin iş doyumu arttıkça tükenmişlikleri azalmaktadır. Ayrıca cinsiyet, mesleki kıdem, öğrenim durumu değişkenlerinin DKAB ve İHL meslek dersleri öğretmenlerinin iş doyumları ve mesleki tükenmişlikleri üzerinde anlamlı farklılaşma oluşturduğu; okul türü, lisans mezuniyet durumu ve branş değişkenlerinin iş doyumu mesleki tükenmişlik düzeyleri üzerinde anlamlı farklılaşma göstermediği saptanmıştır.
235
282

REFERENCES

References: 

AKIN, U. & R. Koçak (2007) "Öğretmenlerin Sınıf Yönetimi Becerileri ile İş Doyumları Arasındaki İlişki", Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Sayı.51, Yaz 2007, ss: 353-370.
ARDIÇ, K. & S. Polatcı (2008) "Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GOÜ Örneği)", Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.10/2, ss.69-96.
AVCI, Ü. & S. S. Seferoğlu (2011) "Bilgi Toplumunda Öğretmenin Tükenmişliği: Teknoloji Kullanımı ve Tükenmişliği Önlemeye Yönelik Alınabilecek Önlemler", Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, Sayı 9, ss.13-26.
1 0 8 Öğretmen Gözüyle Öğretmenlik Mesleği, s.1
[278]
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ve İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Tükenmişlik ve
İş Doyumu Düzeylerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi
BAŞARAN, İ. E. (2008) Örgütsel Davranış, Ankara, Ekinoks Yayıncılık, Ankara.
BAŞARAN, İ. E. (2004) Yönetimde İnsan İlişkileri Yönetsel Davranış, Ankara, Nobel Yay. Dağıtım.
BAYCAN, A. (1985) "Analysis of Several Aspects of Job Satisfaction Between Different Occupational Groups", Bogaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
BAYRAKDAR, N. (2013) "Öğretmenlerine Göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretmenliğinin Doğasından Kaynaklanan Güçlüklerin
Mesleki Tükenmişlik Algıları Üzerindeki Etkileri", ERUIFD, 2013/
1,
S.16
, ss.79-100.
CAN, Ş. (2006) "Sınıf Öğretmenlerinin Yaş, Cinsiyet Ve Mesleki Kıdemlerine Göre İş Doyum Düzeylerinin Belirlenmesi(Muğla ili örneği)", Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:13, YıI:2006 ss. 380- 390.
CEMALOĞLU, N. & Y. Kayabaşı (2007) "Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyi ile Sınıf Yönetiminde Kullandıkları Disiplin Modelleri Arasındaki İlişki", Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 27, S.2, ss.123-155.
CENGİL, M. (2010) "Din Görevlileri Ve Kur'an Kursu Öğreticilerinin
Tükenmişlik Düzeyleri", Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, ss. 79-101.
COŞKUN, M. K. (2012) "Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin
Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi", Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, s. 101-113.
ÇETİN, F. & K. Hazır (2012) "Örgüt Bağlamında Tükenmişlik Tepkisinin Gelişmesinde Kişilik Özelliklerinin Rolü", Business and Economics Research Journal, Volume 3, Number 2, ss. 65-77.
ÇOŞTU, Y. (2013) "Din Görevlilerinde Meslekî Doyum; Çorum İl Merkezi Örneği", Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 6, Sayı 1, Haziran 2013, ss.1-18.
DURAK BATIGÜN, A. & N. H. Şahin (2006) "İş Stresi ve Sağlık
Psikolojisi Araştırmaları İçin İki Ölçek: A-Tipi Kişilik ve İş Doyumu", Türk Psikiyatri Dergisi, C.17(1), ss.32-45
ERGİN, C. (1997) "Bir İş Doyumu Ölçümü Olarak "İş Betimlemesi Ölçeği": Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması", Türk Psikoloji Dergisi, Cilt.12, Sayı: 39, ss.25-36.
[279]
Fatih ÇINAR
ERGÜL, H. F. vd. (2013) "Sınıf Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi", Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Y. 5, S.10, Kasım 2013,
ss.266,285.
FİLİZ, Z. (2014) "Öğretmenlerin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi", Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 10, Sayı 23, ss. 157-171.
GAMSIZ, Ş. vd. (2013) "Öğretmenlerde A Tipi Kişilik, Stres Kaynakları, Öz Yeterlik ve İş Doyumu", Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,
Volume 8, No. 8, Summer, p. 1475-1488
HİLLERT, A.
(2008
) "Burnout a new disease?" MEDLİNE, C.60, S.4, http://web.b.ebscohost.com, 10.10.2015.
KAÇMAZ, N. (2005) "Tükenmişlik (Burnout) Sendromu", İstanbul Tıp Fak Dergisi, C. 68 ss.29-32.
KARACOŞKUN, M. D. (2004) "Dinî İnanç Dinî Davranış İlişkisine Sosyo-
Psikolojik Yaklaşımlar", Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi
IV, Sayı: 2, ss: 23-37. KAYIKLIK, H. (2008) "Din Görevlilerinde Yaşamdan Memnuniyet ve
Meslekî Doyum -Adana Örneği", I. Din Hizmetleri Sempozyumu, 3¬4 Kasım 2007, C. 1, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları: Ankara, ss.
34-46.
KOÇAK, R. (2009) "Okul Yöneticilerinin Mesleki Tükenmişlik
Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi", Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1, ss: 65-83.
KOYUTÜRK, N. (2014) Sınıfında Kaynaştırma Öğrencisi Olan ve Olmayan Okul Öncesi Öğretmenlerinin İş Doyum ve Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Burdur.
KÖYLÜ, M. (2007) "Ruh Sağlığı ve Din: Batı Toplumu Açısından Bir
Değerlendirme", On Dokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 23, ss.75-92.
KYRIACOU, C. (2000) Stres-Busting for Teachers, Cheltenham: Nelson
Thornes, first published, www.ebook.google.com
MAHMUTOĞLU,
A
. (2008) Eğitim Kurumlarında Mutluluk ve Başarının temelleri İş Doyumu ve Kurumsal Bağlılık, Koza Yay. Ankara.
[280]
Din
Kültür
ü ve Ahlak Bilgisi ve İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Tükenmişlik ve
İş Doyumu Düzeylerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi
MASLACH, C., & S. E. Jackson (1981) "The Measurement of Experienced Burnout", Journal of Occupational Behavior, 2, ss.99-113.
MASLACH, C. vd. (2001) "Job Burnout", Psychol, 52, ss.397-422. www.annualreviews.org, Erişim Tarihi: 02.10.2015.
OKUMUŞLAR, M. (2008) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinde Mesleki Doyum, Yediveren Yay. Konya.
ÖZBEN, Ş. & Y. Argun (2005) "Sosyo-Demografik Özelliklere Göre
İlköğretim Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi", Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, S.18, ss. 27-37.
PEKER, H. & O. Eyüpoğlu (2014) "Birey Ve Toplum Açısından Din Eğitimine Duyulan İhtiyaç", Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 37, ss. 5-18
PEKER, R. (2002) "Anaokulu, İlköğretim Ve Lise Öğretmenlerinde Mesleki Tükenmişliğin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi", Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: XV, Sayı: 1 , ss. 319-331.
PELİT, E. & Y. Öztürk (2010) "Otel İşletmeleri İşgörenlerinin İş Doyum Düzeyleri: Sayfiye ve Şehir Otel İşletmeleri İş görenleri Üzerinde Bir Araştırma", İşletme Araştırmaları Dergisi, S. 1, ss. 43-72.
SEFEROĞLU, S. S. vd. (2014) "Öğretmenlerde Tükenmişlik: Tükenmişliğin Göstergeleri ve Bu Göstergelerin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi", Eğitim ve Bilim, Cilt 39, Sayı 174, ss.348-364.
SEZGİN, A. (2010) "Üniversite Hastanelerinde Çalışan Başmüdür Ve Müdürlerin İş Doyumu Ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma", İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
ŞAHİN, İ. (2013) "Öğretmenlerin İş Doyumu Düzeyleri", YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: X, Sayı: I, ss.142-167.
TAŞDAN, M. & E. Tiryaki (2008) "Özel ve Devlet İlköğretim Okulu
Öğretmenlerinin İş Doyumu Düzeylerinin Karşılaştırılması", Eğitim ve Bilim, Cilt 33, Sayı. 147, ss.54-70.
TEDMEM (2014) Öğretmen Gözüyle Öğretmenlik Mesleği, TEDMEM, Rapor Dizisi: 3, TED Yay. Ankara.
TOSUN, C. (2001) Din Eğitimi Bilimine Giriş, Ankara, Pegem Yayınları.
TÜRKÇAPAR, Ü. (2012) "Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Farklı Değişkenler Açısından İş Doyumu Düzeylerinin İncelenmesi",
GEFAD, F 32 (2), s. 331-346.
[281]
Fatih ÇINAR
ÜLTANIR, E. (2015) "Öğretmenlerin Mesleki Yeterliliklerinin İncelenmesi: Mesleki Doyum ile Mesleki Yeterlilik arasındaki İlişki", ss.160-175. www.scholar.google.com, Erişim Tarihi: 10.10.2015.
YAZICI, H. (2009) "Öğretmenlik Mesleği, Motivasyon Kaynakları ve Temel Tutumlar: Kuramsal Bir Bakış", Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:17, No:1, ss. 33-46.
YEĞİN, H. İ. (2014) "Din Kültürü Ve Ahlâk Bilgisi Öğretmenlerinin
Tükenmişlik Düzeyleri", EKEV Akademi Dergisi, Yıl: 18 Sayı: 58, Kış 2014, ss.315-332
YELBOĞA, A. (2008) "İnsan Kaynakları Bölümünde Çalışanların İş
Doyumlarındaki Farklılıkların İncelenmesi", Yönetim, Yıl, 19, S. 61,
ss. 125-142.
YILMAZ, K. (2012) "İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İş Doyumu Düzeyleri İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki",
Anadolu Journal of Educational Sciences International, July 2012,
2(2), ss.1-15.
www.tdk.gov.tr

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com