You are here

DİN ÖZGÜRLÜĞÜ BAĞLAMINDA İSLÂM HUKUKUNDA İRTİDÂD CEZASININ NEDENİ VE MAHİYETİ

THE REASON OF THE PENALTY OF APOSTASY AND IT'S NATURE IN THE CONTEXT OF FREEDOM OF RELIGION IN ISLÂMIC LAW

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12444
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The Qur'an declared that who changed his religion will meet with a painful punishment in the world and in the Hereafter, but did not inform the worldly punishment. In some of the hadiths is declared that the blood of the apostate will be lawful, and in some it is ordered he wiil be killed. But the practice of the Prophet is different in this subject. The Prophet has ordered some of them to be killed, while forgiving some apostates. It was not narrated that he killed someone because of he changed his religion only. For this reason, the İslâmic lawyers acting from the hadiths and the different applications about the subject have disputed the reason of killing of apostate and the nature of the punishment. The Hanafites adopted that the reason of killing the apostate was to fight against the Muslims escaping to the country of idolaters, and that the apostate will not be killed when he reside between muslims and do not interfere in any murder. The majority adopted that if the apostate does not repent, he will be killed because of his mere apostasy whether or not he escaped to the country of idolaters. On the other hand, the majority of Hanafites adopted that this was a punishment politically legitimated to protect public order against the warfare, but the majorty said it was a Hadd. The alliance of scholars that the apostate will not be killed if he repents, does not allow to say that the killing the apostate is a Hadd. Because all the lawyers have allied that the Hadds shall not fall by repentance. For this reason, we need to point out that Hanafites' approach about the reason of punishment of apostasy and it's nature is more accurate.
Abstract (Original Language): 
Kur’ân-ı Kerim, İslâm dininden dönenlerin dünyada ve ahirette acıklı bir azapla karşılaşacaklarını beyan etmekle birlikte dünyevî cezasının ne olduğunu bildirmemiştir. Hz. Peygamber’in bazı hadislerinde mürtedin kanının helal olacağı bildirilmekte, bazılarında da dinden dönenin öldürülmesi emredilmektedir. Fakat Hz. Peygamber'in bu konudaki tatbikatları farklı olmuştur. O, bazı mürtedleri affederken bazılarının öldürülmelerini emretmiştir. Fakat salt din değiştirmesi nedeniyle birini öldürttüğü rivayet edilmemiştir. Bu sebeple mürtede yapılacak muamele ile ilgili hadisler ve farklı uygulamalardan yola çıkan İslâm hukukçuları mürtedin öldürülme nedeni ve cezanın mahiyeti konusunda ihtilaf etmişlerdir. Hanefiler mürtedin öldürülme nedeninin dârulharbe giderek müslümanlara savaş açması olduğunu ve dârulislâmda ikamet ederek herhangi bir cinayete karışmayan mürtedin öldürülmeyeceği görüşünü benimsemişlerdir. Cumhur ise mürtedin tevbe etmediği takdirde ister dârulislâmda yaşasın ister dârulharbe gitsin salt irtidâdı nedeniyle öldürüleceği görüşünü benimsemiştir. Diğer taraftan Hanefîlerin çoğunluğu bu cezanın savaş fitnesine karşı kamu düzenini korumak için siyaseten meşru kılınan bir ceza olduğu görüşünü benimserken cumhur bunun şer’î bir had olduğunu söylemiştir. Tevbe ettiği takdirde mürtedin öldürülmeyeceği konusunda âlimlerin ittifakı mürtedin öldürülmesinin şer’î bir had olduğunu söylemeye imkân vermemektedir. Zira hadlerin tevbe ile sakıt olmayacağı konusunda bütün hukukçular ittifak etmişlerdir. Bu sebeple irtidâd cezasının nedeni ve mahiyeti konusunda Hanefîlerin yaklaşımının daha isabetli olduğunu belirtmemiz gerekir.
127
146

REFERENCES

References: 

Abdürrezzâk, Ebû Bekir Abdürrezzâk b. Hemmâm es-San’ânî. el-Musannef. thk. Habîbürrahman el-
A‘zamî. Beyrut: 1987.
Âlü Ferâc, Ebû Yûsuf b. Hasen. el-Muhtasaru’l-müfîd fî akâidi eimmeti’t-tevhîd. Beyrut:
Müessesetü’r-reyân: 2005.
Ardoğan, Recep. “İslâm Açısından Dindarlığın Değeri ve İrtidatın Cezalandırılması”. Eskiyeni
Dergisi, sy. 4. (2007): 98-104.
Aynî, Bedreddin Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed b. Musa. el-Binâye şerhü’l-Hidâye. Beyrut,
2000.
Aynî, Bedreddîn. Umdetü’l-kârî şerhü Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, ts.
Bâbertî, Ebû Abdullah Muhammed b. Muhammed b. Mahmud Ekmelüddin. el-İnâye Şerhu’l-
Hidâye. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
Bardakoğlu, Ali. “İrtidat”. İslâm’da İnanç İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi. edit. İbrahim
Kâfi Dönmez. İstanbul, 1997.
Beroje, Sahip. “İslâm Hukukunda İrtidat Cezasına Yeni Bir Yaklaşım”. İslâmî Araştırmalar Dergisi,
17: 308-323.
Bilmen, Ömer Nasûhi. Hukûk-i İslâmiyye ve Istılahat-i Fıkhiyye Kâmûsu. İstanbul, ts.
Ceffâf, Muhammed. et-Tevbe ve esrâruhâ fî’l-fıkhi’l-İslâmî. Beyrut: 1989.
Cessâs, Ebû Bekir Ahmed b. Ali er- Râzî. Ahkâmü’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-kitâbi’l-Arabî, ts.
Cessâs, Ebû Bekir Ahmed b. Ali er-Râzi. Şerhu Muhtasari’t-Tahâvî. thk. İsmetullah İnayetullah
Muhammed-Said Bektaş vd. Dâru’l-beşâiri’l-İslâmiyye, 2010.
144 Recep ÇETİNTAŞ
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/27
Çolak, Abdullah. İslâm Hukuku (Ceza ve Borçlar). Ankara: Öncü Yayınevi, 2017.
Dalgın, Nihat, “İrtidat ve Cezâsı”, Kur’an Mesajı İlmî Aratırmalar Dergisi, Ağustos, Eylül, Ekim,
98, sayı, 10, 11, 12.
Dârakutnî, Ebü’l-Hasen Ali b. Ömer b. Ahmed b. Mehdî b. Mes’ûd. Sünenü’d-Dârakutnî. thk. Şuayb
el-Arnavût, Hasan Abdulmün’im Şelebî vd. Beyrut, 2004.
Ebû Yûsuf, Yakub b. İbrahim b. Habib b. Sa’d el-Ensârî. Kitabü’l-harâc. thk. Abdürraûf Sa’d- Sa’d
Hasen Muhammed. Kâhire: el-Mektebetü’l-Ezheriyye li’t-türâs, ts.
Ebû Yûsuf, Yakub b. İbrahim b. Habib b. Sa’d el-Ensârî. er-Reddü alâ Siyeri’l-Evzâî. nşr. Ebü’l-
Vefâ el-Afgânî. Mısır, ts.
Emine Muhammed, Ehemmü kazâi’l-mer’e fi’l-hudûd ve’l-cinâyee fi’l-fıki’l-İslâmî. Katar, 1987.
İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilaziz. Reddü’l-muhtâr ale’d-Dürri’l-muhtâr. Beyrut:
Dâru’l-fikr, 1992.
İbn Batta, Ebû Adullah b. Muhammed b. Muhammed Hamdân el-Ukberî. el-İbâne an şerîati’lfırkati’n-
nâciye. thk. Hamd b. Abdülmuhsin et-Tüveycirî. Dâru’r-râye, 2005.
İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed b. İbrahim b. Osman. el-Musannef. thk. Kemal
Yusuf el-Hût. Rıyad, 1409.
İbn Hacer, Ahmed b. Ali b. Hacer el-Askalânî. Fethu’l-bârî bi şerhi Sahîhi’l-Buhârî. thk.
Muhammed Fuad Abdülbâkî- Muhibbüdin el-Hatîb. Kâhire, 1986.
İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Saîd. el-Muhallâ bi’l-âsâr, Beyrut: Dâru’l-fikir, ts.
İbnü’l-Hümam, Kemalüddin Muhammed b. Abdülvahid es-Sıvâsî. Fethü’l-kadîr. Beyrut: Dâru’lfikir,
2012.
İbn Kemal, Fetâvâ-yı Kemalpaşazâde der Hakk-ı Kızılbaş, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi,
3548.
İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddin Abdullah b. Ahmed b. Muhammed. el-Kâfî. thk.
Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî. Dâruhicre, 1997.
İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddin Abdullah b. Ahmed b. Muhammed. el-Muğnî. Kâhire,
1968.
İbn Nüceym, Zeynüddin b. İbrahim b. Muhammed. el-Bahru’r-râik şerhü Kenzi’d-dekâik. Dâru’lkitabi’l-
İslâmî, ts.
İbn Nüceym, Siracüddin Ömer b. İbrahim. en-Nehru’l-fâik şerhü Kenzi’d-dekâik. thk. Ahmed Azüv
İnâye. Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2002.
İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Ahmed. Bidâyetü’l-müctehid ve
nihâyetü’l-muktesid. İstanbul: Kahraman Yayınları, 1985.
İbn Teymiye, Takıyyüddin Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Abdülhalim. es-Sârimü’l-meslûl alâ şâtimi’rresûl.
thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamîd. el-Memleketü’l-Arabiyyeti’s-Suûdiyye, ts.
İnanır, Ahmet, İbn Kemal'in Fetvaları Işığında Osmanlı'da İslâm Hukuku, Ankara: Gece Kitaplığı,
2015.
İnce, İrfan, “Ridde”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 35 (İstanbul: TDV Yay., 2008), 88-91.
Din Özgürlüğü Bağlamında İslâm Hukukunda İrtidâd Cezasının Nedeni ve Mahiyeti 145
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/27
Karadavî, Yusuf, “İrtidat Sorunu: Yaşanan Sosyal Değişimler ve Tehdit Boyutu” (çev. Osman
Güner), Dilbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, sayı, 2. c. 5. ( 2005), 259-273.
Karaman, Hayrettin. Mukayeseli İslâm Hukuku. İstanbul, 1996.
Kâsânî, Alâuddin Ebû Bekir b. Mes’ûd. Bedâiu’s-sanâi’ fî tertîbi’ş-şerâi’. thk. Ali Muhammed
Muavviz- Âdil Ahmed Abdülmevcûd. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2010.
Kastallânî, Şihabüddin Ahmed b. Muhammed b. Ebû Bekir Abdülmelik. İrşâdü’s-sârî li şerhi
Sahîhi’l-Buhârî. Mısır, 1323.
Mâverdî, Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed b. Habîb. el-Hâvî’l-kebîr fî fıkhi mezhebi’l-İmâm eşŞâfiî=
Şerhü Muhtasari’l-Müzenî. thk. Ali Muhammed Muavviz-Âdil Ahmed Abdülmevcud.
Beyrut, 1999.
Mâverdî, Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed b. Habîb. el-Ahkâmü’s-sultâniyye. Kâhire: Dâru’l-hadîs,
ts.
Mergınânî, Burhanüddin Ebü’l-Hasen Ali b. Ebû Bekir b. Abdülcelil. el-Hidâye Şerhu Bidayeti’lmübtedî.
Mısır, ts
Müzenî, Ebû İbrahim İsmail b. Yahya b. İsmail. Muhtasaru’l-Müzenî (el-Üm içindedir). Beyrut,
1990.
Nevevî, Ebû Zekeriyya Muhyiddin Yahyâ b. Şeref. el-Mecmû’ şerhü’l-Mühezzeb. Dâru’l-fikr, ts.
Okur, Kâşif Hamdi, “İslâm Hukukunda İrtidat Fiili İçin Öngörülen Asli Yaptırım Üzerine Bazı
Düşünceler”, Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, (2002/1), 344-364.
Sâbık, Seyyid. Fıkhu’s-sünne. Beyrut: Dâru’l-kitâbi’l-Arabî, 1977.
Sa’dî Çelebi, Şeyhülİslâm Sa’dullah b. Îsa. Hâşiyetü’l-muhakkik ale’l-Hidâye (İbnü’l-Hümam’ın
Fethu’l-Kadir adlı eseri içinde). Beyrut, 2012
Sa’lebî, Abdülvehhab b. Ali b. Nasr. et-Telkîn fî’l-fıkhi’l-Mâlikî. thk. Muhammed Sâlis Saîd el-Gânî.
Mekketü’l-Mükerreme, 1415.
Schacht, Joseph. İslâm Hukukuna Giriş. Trc. Mehmet Dağ-Abdülkadir Şener. Ankara, 1977.
Semerkandî, Ebû Bekir Alâuddîn Muhammed b. Ahmed b. Ebû Ahmed. Tuhfetü’l-fukaha. Beyrut,
1994.
Serahsî, Ebû Bekir Muhammed b. Ahmed b. Ebû Sehl. el-Mebsût. thk. Abdullah Muhammed
Muhammed Hasan İsmail eş-Şâfiî. Beyrut, 2009.
Serahsî, Ebû Bekir Muhammed b. Ahmed b. Ebû Sehl. Şerhü’s-Siyeri’l-kebîr. thk. Abdullah
Muhammed b. Hasan Mahamed b. Hasan İsmail eş-Şâfiî. Beyrut, 1997.
Şâfiî, Muhammed b. İdris. el-Üm. thk. Rıfat Fevzi Abdülmuttalip. Dâru’l-vefa, 2008.
Şahin, Hacer, “Din Hürriyeti Bağlamında Din Değiştirme Hürriyeti: İrtidât”, İ.Ü. İlahiyat Fakültesi
Dergisi, (Güz 2013/4(2), 101-125.
Şemsüddîn ibn Kudâme, Ebü’l-Ferec Abdurrahman b. Muhammed b. Ahmed, eş-Şerhü’l-kebîr (el-
Mukni’ ve el- İnsâf içindedir.). thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî – Abdülfettah
Muhammed el-Hulüv). Kâhire, 1995.
Şeybânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Hasen. el-Asl. thk. Muhammed Boynukalın. Beyrut: Dâru İbn
Hazm, 2012.
146 Recep ÇETİNTAŞ
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/27
Şeybânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Hasen. es-Siyerü’l-kebîr. thk. Abdullah Muhammed b. Hasan
Mahamed b. Hasan İsmail eş-Şâfiî. Beyrut, 1997.
Şeybânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Hasen. es-Siyerü’s-sagîr. thk. Mahmud Ahmed Gâzî.
İslâmabâd, 1998.
Şeybânî, Ebû Abdullah Ahmed b. Hanbel. Mesâilü’l-İmâm Ahmed b. Hanbel. nşr. Ebü’l-Eşbâl
Ahmed b. Sâlim el-Mısrî. el-Memleketü’l-Arabiyyeti’s-Suûdiyye, Dârulmevedde, 2008.
Şirâzî, Ebû İshak İbrahim b. Ali b. Yûsuf. el-Mühezzeb fî fıkhi’l-İmâm eş-Şâfiî. thk. Âdil Ahmed
Abdülmevcûd-Ali Muhammed Avaz. Beyrut: Dârulmarife, 2003.
W. Heffening. “Murtadd”, İslâm Ansiklopedisi, (İstanbul: Millî Eğitim Basımevi, 3. Basım, 1979).
Yaşar, Ahmet. İslâm Ceza Hukukunda İdamı Gerektiren Suçlar. İstanbul, 1995.
Zeylaî, Fahruddin Osman b. Ali b. Mihcen el-Bâriî’. Tebyînü’l-hakâik şerhü Kenzi’d-dekâik. Kâhire:
Bulak, 1313.
Zühaylî, Vehbe. Âsâru’l-harb fî’l-fıkhi’l-İslâmî. Dımeşk: Dâru’l-fikr, 1983.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com