ANAYASANIN YORUMLANMASI KONUSUNDA

Bilindiği üzere. Anayasa, Devletin hukuk mevzuatının temel prensiplerini teşkil eden, onun çatısını kuran temel kanundur. Aynı zamanda, anayasalarda, Devlet gücü karşısında vatandaşların temel hak ve hürriyetleri de yer almış ve bunların korunması yolunda bazı garantiler vazolunmuştur. Anayasanın dürüst bir tarzda, ilim haysiyetine yaraşır şekilde objektif yorumu, mefhumların gerçek mânâlarının anlatılması, hükümlerinin, maddelerinin izahında her çeşit ard niyetlerden sıyrılarak, Anayasanın sistemi bir bütün halinde ele alınıp, esası, ruhu gözönünde tutularak, ona göre değerlendirme yapılması icab etmektedir. Bu çekilde hareket etmemek, Anayasanın herhangi bir mefhumunu, hükmünü veya maddesini izahta onu olduğundan başka şekilde göstermekten öte bir manâya gelmez. Şüphesiz, kanun lafzıyla veya ruhuyla temas ettiği bütün meselelerde mer'idir Medeni Kanunumuzun birinci maddesinin ilk fıkrası böyle demektedir. Ve bunu takiben, hakkında kanuni bir hüküm bulunmayan konularda hâkimin ne şekilde hareket etmesi gerektiğini ifade etmektedir. Demek oluyor ki, evvelâ Anayasanın lafzıyla, yani maddelerindeki ifadelerle yorum yapılacaktır. Ancak burada bir mes'ele karşımıza dikilmektedir; Anayasanın lâfzen yorumunda ne şekilde hareket etmek lâzımdır? Sadece açıklanması, İzahı istenen maddenin veya onun muayyen fıkrasının hükmü mü bu tarzda bir yorumlanmaya tâbi tutulmalı, yoksa yorumlanmak istenen hükmün diğer fıkralar ve diğer maddelerin hükümleriyle birlikte, onlarla ilişkisini lesbit ederek, yani Anayasanın bütün sistemini ve ruhunu gözönünde bulundurarak mı hareket etmelidir?