AHMET CAFEROĞLU'NUN HAYATI ve ESERLERİ * ( Doğumunun 70. yıl dönümü münasebeti ile )

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yeni Türk Filolojisi kürsü profesörü Dr. Ahmet Caferoğlu 17 Nisan 1899'da Azebaycan'ın Gence şehrinde doğmuştur. Annesinin adı Güher, babasının adı İsmail (ölümü 1902)'dir. Orta tahsilini Özbekistan'ın Semerkand (1908), lise tahsilini ise Azerbaycan'ın Gence (1909 -1916) şehrinde tamamlamış, aynı yıl Kiew (Ukrayna) Yüksek Ticaret Okulu'na kaydolmuştur. Bu okula üç semes-tre ( Eylül 1916 - Ocak 1918 ) devam eden Caferoğlu, Rus ihtilâli üzerine 1917 sonlarına doğru Gence'ye dönmüştür. Gence'de Azerbaycan'ın istiklâli için hazırlanan harekete katılan Caferoğlu, 1918 yılında Azerbaycan'a gelen İslâm Ordusu'na gönüllü yazılmış ve muharebelere iştirak etmiştir. ( Rütbesi topçu onbaşısı idi. ) 1919'da Bakû Üniversitelsi Türkoloji (Şarkiyat) bölümüne bir semestre devam etmiş, 1920 yılında Azerbaycan Cumhuriyetinin Sovyet Orduları tarafından istilâsı üzerine Türkiye'ye gelmiş, ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'ne kaydolmuştur. 1924 yılında Edebiyat Fakültesi'nden (Licencie es Lettres) mezun olan Caferoğlu llâhiyat Fakültesi kütüphanesine memur olmuştur. 1925 yılının sonuna doğru Türkiyat Enstitü'sü asistanı iken, Almanya Dışişleri Bakanlığı'nın verdiği tahsisat ile Almanya'ya gitmiş, önce W. Bang-Kaup, A. von Le Coq, Vasmer ve Westermann'm talebesi olarak bir semestre Berlin Üniversitesi'nde, sonra F. Giese, Cari Broc-kelmann, Diels, Koschmieder ve Schaeder'in talebesi olarak beş semestre Breslau Üniversitesi'nde türkoloji tahsili yapmıştır. 15. Mayıs. 1929 tarihinde Breslau Üniversitesi'nde F. Giese'nin yönetiminde yaptığı (75 Azarbaj ğanische Lieder „Bajaty" in der Mundart von Gânğâ nebst einer sprachlichen Erklarung Gence ağzında 75 Azerbaycan "Bayati,, Türküsü - bir dil açıklaması ile - Bk. MSOS. XXXII (1929) s. 55-79; XXXIII (1930) s. 105-129; (Ayrv basım) 18. Januar. 1930. 50 s.) isimli tezi ile "Dr. phil,, ünvanını almıştır. 1929 yılında Türkiye'ye-dönen Caferoğlu aynı yıl İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili Tarihi kürsüsü'ne doçent ( müderris muavini ) tayin edilmiş,.1938 yılında bu kürsüye profesör, 1946'da da M. Fuat Köprülü'nün Üniversite'den ayrılması üzerine bu kürsünün başkanı olmuştur.