IMPORTANCE OF SOIL RADON GAS MEASUREMENT ON GEOTHERMAL AREAS RELATED TO FAULTS: AN EXAMPLE FROM HARTLAP THERMAL WATER, KAHRAMANMARAŞ
Journal Name:
- İstanbul Yerbilimleri Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
Kahramanmaraş, which is placed in the suture zone formed by collision between Arabian and Anatolian plates,
have two significant thermal springs, Süleymanlı and Döngele. Presently, Süleymanlı thermal facility is fed by thermal water
provided by drilling and is still a major health tourism centre in the region. Unfortunately Döngele, which is as important as
Süleymanlı in terms of location and capacity, is under the Sır Dam Lake. Owing to its location on the west side of the Ceyhan
River where Döngele town was also located, the hot water was used to be called as Döngele before the construction Sır Dam.
This study was carried out to determine location of the drilling which will be performed to take thermal water and to present the
previously well known Döngele hot water for utilization again. For this aim, firstly regional geological features of
Kahramanmaraş were evaluated and then detailed geological observations were made in the investigation area. As a result of
these investigations, it is realized that there is a fault zone which provides channelway for movement of thermal water to surface.
In the study area, the main part of the fault trace continues to the northwest under the Sır Dam Lake. The other part of fault trace on land, which is covered by continental Quaternary deposits formed by high erosion rates on the slopes, is not visible.
Therefore, detailed soil radon gas measurements were done to determine the exact position of the fault trace. It has been found
out that the radon gas concentrations measured closer to the fault trace were higher than those measured along the profiles which
were perpendicular to the fault trace. This increase could be due to the fact that radon gas reaches the surface more easly by using
existing fractures of the fault zone. After determining the exact position of the fault trace, a convenient drilling location was
identified for thermal water. As a result of drilling study, thermal water with approximately 100 l/sec flow rate and 37-38 C has
been reached at a depth of 370 meters. Inspired by Hartlap town which is located in the same area as the drilling on the east side
of the Ceyhan river, the hot water is named Hartlap.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Arabistan ve Anadolu levhalarının birbirleri ile kenetlendiği bir alanda yer alan Kahramanmaraş, Süleymanlı ve Hartlap
olarak adlandırılan çok önemli iki kaplıcaya sahiptir. Halen Süleymanlı kaplıcası sondajlarla sağlanan sıcak sularla beslenen
termal tesisleri ile bölgede önemli bir sağlık turizmi merkezi konumundadır. En az Süleymanlı Kaplıcası kadar önemli bir
konuma ve kapasiteye sahip olan Hartlap sıcak su kaynağı ise maalesef Sır Barajı’nın alanı altında kalmıştır. Sır Barajı’nın
yapımından önce, Ceyhan Nehri’nin batı yakasındaki Döngele kasabası ile aynı tarafta bulunması nedeniyle sıcak su Döngele
olarak adlandırılmıştır. Bu çalışma, önceden Döngele olarak bilinen sıcak suyun alınması ve tekrar kullanıma sunulması için
açılacak bir sondajın yerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, öncelikle Kahramanmaraş’ın bölgesel jeolojik
özellikleri değerlendirilmiş daha sonra inceleme alanında detaylı jeolojik gözlemler yapılmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda
sıcak suyun yüzeye çıkmasını sağlayan bir fay zonu belirlenmiştir. Çalışma alanında fayın büyük bölümü Sır Barajı altında kuzey
batıya doğru devam etmektedir. Yamaçlardaki yüksek erozyonun oluşturduğu karasal Kuvaterner sedimanlar tarafından örtülmesi
nedeniyle, Fay’ın karada olan diğer bölümü de belirgin değildir. Bu nedenle fayın yerinin tam olarak belirlenmesi amacıyla
detaylı topraktan radon gazı ölçümleri yapılmıştır. Fay izine dik doğrultuda oluşturulan profiller boyunca yapılan radon gazı
ölçümlerinde radon değerlerinin faya yaklaştıkça arttığı belirlenmiştir. Bu artışın nedeni gazın fay zonunda bulunan kırıkları
kullanarak yüzeye kolaylıkla çıkabilecek olmasıdır. Fayın yerinin tam olarak belirlenmesi sonrasında sıcak su için uygun sondaj
yeri tanımlanmıştır. Önerilen alanda yapılan sondaj sonucunda 370 metre derinlikte, yaklaşık 100 lt/sn debiye sahip, 37-380C
sıcaklıkta suya ulaşılmıştır. Ceyhan Nehri’nin doğusunda yapılan sondajla aynı tarafta bulunan Hartlap köyünden esinlenilerek
bulunan sıcak suya Hartlap ismi verilmiştir.
FULL TEXT (PDF):
- 1
39-52