Buradasınız

TURKÇEDEKI BELİRTME ÖBEKLERİNİN TÜRLERİ VE BUNLARIN ADLANDIRILMASI

TYPES OF DETERMINA TIVE PHRASES IN TURKISH AND NAMING THEM

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/jasss_111

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Lexical clusters corresponding to a single unity or concept, and functioning as a single unity in expression, and not conveying a judgement are called "determinative phrases". Writers of Turkish grammar sources, in general, do not pay regard to a criterion whilst naming and classifying them, or they do not suggest an explication of the criterion on the basis of which they name and classify them. For instance, philologists such as Tahsin Banguoğlu, Kaya Bilgegil, Muharrem Ergin, Vecihe Hatiboğlu, Rasim Şimşek, Leyla Karahan, Günay Karaağaç, İbrahim Delice, Jean Deny, Kononov have mentioned determinative phrases and types of them in their books. On the other hand, Haydar Ediskun, Hikmet Dizdaroğlu, and Tahir Nejat Gencan have not touched upon determinative phrases in any parts of their books. There are some common points and similarities in the naming and classification of the philologists giving information about determinative phrases. However, in the books of the philologists except for Günay Karaağaç and İbrahim Delice, the criterion used to classify the determinative phrases has not been mentioned. We, as the first to say, find it useful to group the types of the Turkish determinative phrases "on the basis of the lexical types they function in expression". Those are "noun phrase, adjective phrase, adverbial phrase, verb phrase and exclamation phrase". Second, determinative phrases should be classified on the basis of their "structural properties". Those are 19 types, which we have ordered in our essay.
Abstract (Original Language): 
Genellikle tek varlığı ya da kavramı karşılayan, anlatımda tek öğe olarak görev yapan ve yargı bildirmeyen sözcük kümelerine "belirtme öbeği" denir. Türkçeyle ilgili dil bilgisi kaynaklarının yazarları, çoğunlukla, Türkçedeki belirtme öbeklerini adlandırırken ve bölümlerken bir ölçüt belirlememekte ve kendi adlandırma ve bölümlemelerini hangi ölçüte göre yaptıklarını açıklamamaktadırlar. Örneğin; Tahsin Banguoğlu, Kaya Bilgegil, Muharrem Ergin, Vecihe Hatiboğlu, Rasim Şimşek, Leyla Karahan, Günay Karaağaç, İbrahim Delice, Jean Deny, Kononov gibi dilciler; kitaplarında belirtme öbeklerine ilişkin bilgiler vermiş ve bunların çeşitlerini yazmışlardır. Ancak Haydar Ediskun, Hikmet Dizdaroğlu, Tahir Nejat Gencan ise; belirtme öbekleri konusunu, kitaplarının herhangi bir bölümünde işlememişlerdir. Belirtme öbekleri hakkında bilgi veren dilcilerin adlandırma ve bölümlemelerinde bazı benzer ve ortak noktalar bulunmaktadır. Ancak Günay Karaağaç ve İbrahim Delice dışındaki dilcilerin kitaplarında, belirtme öbeklerinin hangi ölçüte göre çeşitlere ayrıldığı bildirilmemiştir. Biz, Türkçenin belirtme öbeklerini, ilk olarak "anlatımda işlevini gördükleri sözcük türlerine göre" çeşitlere ayırmayı uygun görüyoruz. Bunlar "ad öbeği, sıfat öbeği, belirteç öbeği, fiil öbeği ve ünlem öbeği" adlarıyla andığımız 5 türdür. İkinci olarak, belirtme öbeklerinin " yapısal özelliklerine göre" türlere ayrılması gerekmektedir. Bunlar, yazımızda adları sıralanan toplam 19 türdür.
173-181

REFERENCES

References: 

BANGUOĞLU T. 1974, Türkçenin Grameri, İstanbul: Baha Matbaası, BİLGEGİL K. 1984, Türkçe Dilbilgisi, İstanbul: Dergah Yayınları DELİCE İ. 2003, Türkçe Sözdizimi, İstanbul: Kitabevi
DENYJ.(Çev. Elöve Ali Ulvi) 1941, Türk Dil Bilgisi, Ankara: TDK Yayınları DİZDAROĞLU H. 1976, Tümcebilgisi, Ankara: Kalite Basımevi EDİSKUN H. 1985, Türk Dilbilgisi, İstanbul: Remzi Kitabevi ERGİN M. 1972, Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Minnetoğlu Yayınları
GENCAN T. N. 1979, Dilbilgisi, Ankara: TDK Yayınları: 418
HATİBOĞLU V. 1972, Türkçenin Sözdizimi, Ankara: TDK Yay.: 353
KAHRAMAN T. 2009, Çağdaş Türkiye Türkçesi Dilbilgisi, İzmir: Kanyılmaz Matbaası
KARAAĞAÇ G. 2009, Türkçenin Söz Dizimi, İstanbul: Kesit Yayınları: 12
KARAHAN L. 2004, Türkçede Söz Dizimi, Ankara: Akçağ Yay.: 58
ŞİMŞEK R. 1987, Örneklerle Türkçe Sözdizimi, Trabzon: Kuzey Gazetecilik Matbaacılık Ve Ambalaj Sanayi
TEKİN T. 1959, A. N. Kononov, Ankara: T.D.A.Y. Belleten 1959, TDK Yayınları: 180

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com