Buradasınız

Anasayfa » Content

ÇANKIRI-ÇORUM HAVZASI BATI KENARININ ERKEN-ORTA MİYOSEN PALEOCOĞRAFİK EVRİMİ

Journal Name:

  • Maden Tetkik ve Arama Dergisi

Publication Year:

  • 2003
Author Name
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Çankırı-Çorum havzası, Orta Anadolu'da Tersiyer'de gelişen havzalardan birisidir ve Paleosen'den Pliyosen'e kadar önemli tortul birikimine sahip olmuştur. Bu çalışmada havzanın Erken- Orta Miyosen dönemindeki tektonik rejimi ve buna bağlı gelişen sedimanter ortamlar ele alınmıştır. Bu jeolojik dönemde havzada genişlemeli tektonik rejimin hakim olduğu ve birbirleri ile yanal-düşey geçişli olan Kumartaş ve Hançili formasyonlarının depolandığı görülür. Formasyonların yaşı memeli fosillere dayanılarak (MN 3, 4, 5) verilmiş ve uygun istiflerden ölçülü kesitler alınarak fasiyes analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda belirlenen fasiyesler şunlardır; masif-organize olmayan konglomera, dereceli-matriks destekli konglomera, tabakalı-tane destekli konglomera, masif kumtaşı, düzlemsel çapraz tabakalı kumtaşı, teknemsi çapraz tabakalı kumtaşı, ripıl çapraz laminalı kumtaşı, boylanmalı-tabakalı kumtaşı, masif çakıllı çamurtaşı, organik maddece zengin kiltaşı, masif marn, laminalı, yeşil-sarı renkli 3 ' 3 3 3'*-' »-f 3 ' ' ' J O kiltaşı, tabakalı-fosilli kireçtaşı, ooidli kireçtaşı, kömür ve tüfittir. Fasiyesler birbirleri ile yanal ve düşey geçişli olup belirli fasiyes toplulukları oluşturmaktadırlar. Fasiyes toplulukları, Erken-Orta Miyosen döneminde üç farklı sedi-manter ortam oluştuğunu göstermektedir. Bunlar; alüvyal yelpaze ve akarsu (kütle akma katkılı örgülü akarsu, menderesli akarsu ve taşkın düzlüğü), göl kıyısı (fan-delta, kıyı yakını kum barları, karbonat bankları) ve göl merkezi (derin ve sığ göl) ortamlarıdır. Bölgedeki genişlemeli tektonik rejime bağlı olarak gelişen normal faylar havza kenarı ve havza içindeki paleoyükseltilerin düşey hareketlerini kontrol etmişler ve buna bağlı olarak göl seviyesi oynamalarına neden olmuşlardır. Göl seviyesinin düştüğü periyodlarda kara alanlarında derin kazıma olup kırıntılı malzemeyi göl içine taşıyan alüvyal yelpaze ve fan delta süreçleri hakim olmuştur. Tersine işleyen süreçlerde ise göl seviyesi yükselmeleri sonucunda göl içine dolan malzeme yeniden işlenerek kum barlarını oluşturmaktadır. Ayrıca kırıntılı getiriminin olmadığı periyodlarda karbonat çökelimi etkin olup, banklar oluşturmuşlardır. Belirli zamanlarda su seviyesi yükselmeleri büyük derinlik oluşturmuş ve havza içindeki paleo-yükseltileri bile örtecek düzeye gelmişlerdir. Havza Geç Pliyosen'de batı kenarı normal faylı, doğu kenarı bindirmeli bir tektonik kama ile parçalanmış ve depolanan Miyosen tortulları deformasyona uğramıştır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_182913_126_pp_69-86.pdf
  • 1
69-86
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Akyürek, B.; Bilginer, E.; Çatal, E.; Dağer, Z.; Soysal, Y. ve Sunu, O., 1980, Eldivan-Şabanözü (Çankırı) ve Hasayaz-Çandır (Kalecik-Anka-ra) dolayının jeolojisi: MTA Rap. 6741, (Ya¬yımlanmamış).
; ;
Akbaş
, B., Hepşen, N., Pehlivan, Ş.,
Sunu, O., Soysal, Y., Dağer, Z., Çatal, E., Sözeri, B., Yıldırım, H. ve Hakyemez, Y., 1982, Ankara-Elmadağ-Kalecik dolayının jeolojisi: MTA Rap. 7298 (Yayımlanmamış).
Ailen, J.R.L., 1963b, Henry Clifton Sorby ve the sedi¬mentary Structures of sves ve svestones in relation to flow conditions: Geol. Mijnbouw, 42; 223-228.
; 1970b, Studies in fluviatile Sedimentation:
acomparison of fining-upward cyclothems, with special reference to coarse-member composition and interpretation: J. Sediment.
Petrol. 40; 298-323.
Birgili,
Ş.
; Yoldaş, R., ve Ünalan, G., 1975, Çankırı-Çorum havzasının jeolojisi ve petrol olanak¬ları: MTA Rap. 5621, (Yayımlanmamış).
Bruijn, H.de ve Saraç, G. 1992, Early Miocene rodent faunas from the eastern Mediterranean area: Proc. Kon. Ned. Akad. v.Wetensch, 95(1); 25-40.
Bull, W.B., 1977, The alluvial fan environment: Prog.Phys.Geog.1; 222-270.
Crowell, J.C. ve Link, M.H. (eds.), 1982, Geologic History of Ridge Basin, Southern California: Pasific Section Soc. Econ. Paleont. Miner., Tulsa, 304 pp.
De Feyter,A.J. ve Molenaar,N., 1984, Messinian fanglomerates: The Colombacci formation in the Pietrarubbia basin, Italy: J.Sedimen-tary Petrol.,54; 749-758.
Dam, G. ve Surlyk, F., 1993, Cyclic Sedimentation in a large wave and storm dominated anoxic lake, Kap Stewart Formation (Rhaetian- Si-nemurian), Jameson Lve, East Greenlve: In: Seguence Stratigraphy and Facies Associ¬ations (Eds. H.W. Posamentier, C.P. Sum-merhayes, B.U. Haq and G.P. Ailen), Spec. Publ. Int. ASS. Sediment., 18, 419-448.
Enos, P., 1977, Flow regimes in debris flow: Sedi-mentology, 24; 133-142.
Erdoğan,B.;
Akay,E.
, ve Uğur.M.S., 1996, Geology of the Yozgat Region and evolution of the col-lisional Çankırı Basin: International Geology Review, 38; 788-806.
Farrell, K.M., 1987, Sedimentology ve facies architec¬ture of overbank deposits of the Mississippi River, False River region, Louisiana: In: Re¬cent developments in fluvial sedimentology (Eds. F.G. Ethridge, R.M. Flores and M.D. Harvey), Soc. Econ. Paleontol. Mineral
Spec. Publ., 39; 111-120.
Flores, R.M., 1984, Comparative analysis of coal ac¬cumulation in Cretaceous alluvial deposits, Southern United States Rocky Mountain ba¬sin: In: The Mesozoic of Middle (Eds. D.F.Stott, D.J.Glass), North America. Can. Soc.Petrol. Geol.Mem.,9; 373-385.
Görür,
N.
; Tüysüz.O. ve Şengör A.M.C., 1998, Tecto¬nic evolution of the Central Anatolia Basin: International Geology Review, 40; 831-850.
Hakyemez, Y.; Barkurt, M.Y.; Bilginer, E.; Pehlivan, Ş.; Can, B.; Dağer, Z. ve Sözeri, B., 1986, Yapraklı-llgaz-Çankırı-Çveır dolayının jeolo¬jisi: MTA Rap. 7966 (Yayımlanmamış).
ÇANKIRI-ÇORUM HAVZASI BATI KENARININ MİYOSEN PALEOCOĞRAFİK EVRlMl
85
Harms, J.C.,Southard,J.B. ve Walker,R.G., 1982, Structures ve seguences in clastic rocks: Soc. Econ. Paleontol. Mineral Short Course 9.
Holmes, A., 1965, Principles of Physical Geology, 2nd edn, Nelson, London, 1288 pp.
Morton, B.K. ve Schmitt, J.M., 1996, Sedimentology of a lacustrine fan-delta system, Miocene Horse Camp Formation, Nevada, USA: Se-dimentology, 43, 133-155.
Kaymakçı,
N.
, 2000, Tectono-stratigraphical evolution of the Çankırı basin (Central Anatolia Turkey): PhD Thesis, Univ. Utrecht. Geolo-gia Ultraiectina,-no: 190, 247 p.
Kelly, S.B. ve Olsen, H.O., 1993, Terminal fans- a review with reference to Devonian examp¬les: Sediment. Geol., 85; 339-374.
Koçyiğit,
A.
, 1991, Changing Stress Orientation in Progressive Intracontinental Deformation os Indicated by the Neotectonics of the Ankara Region (NW Central Anatolia): TPJD Bülte¬ni, 3 (1); 43-55.
;
Türkmenoğlu, A.; Beyhan Kaymakçı, N. ve
Akyol, E., 1995, Post-Collisional Tectonics of Eskişehir-Ankara-Çankırı Segment of İz-mir-Ankara-Erzincan Suture Zone: Ankara Orogenic Phase: TPJD Bülteni, 6 (1); 69-86.
Lowe, D.R., 1982, Sediment gravity flows: II. Deposi-tional model with special reference to the deposits of high-density turbidity Currents:
J.Sedim.Petrol., 52; .279-297.
McPherson, J.G., Shanmugan, G. ve Moiola, R.J., 1988, Fan deltas and braid deltas: conceptual problems: In: Fan Deltas: Sedimento-logy ve Tectonic Settings (Eds. W. Nemec and R.J. Steel), pp. 14-22, Blackie, London.
Miall, A.D., 1977, A review of the braided river depo-sitional environments: Earth Sci.Rev.,13; 1-62.
, 1985, Architectural-element analysis: a new
method of facies analysis applied to fluvial deposits: Earth Sci. Rev., 22; 261-308.
Miall, A.D., 1996, The Geology of Fluvial Deposits: Sedimentary facies, basin analysis ve petro¬leum geology. Springer, 582 p.
Munoz, A.; Ramos, A.; Sanhez-Moya,Y. ve Sopena, A., 1992, Evolving fluvial architecture during a marine transgression: Upper Buntsveste-in, Triassic, central Spain: Sediment. Geol.,
75; 257-281.
Nemec, W. ve Steel, R.J., 1984, Alluvial and coastal conglomerates: Their significant features and some comments on gravelly mass-flow deposits: In: Sedimentology of Gravels and Conglomerates (Eds. E.H. Koster and R.J. Steel), pp. 1-31, Mem. Can. Soc. Petrol. Geol., 10.
ve , 1988, What is a fan delta and
how do we recognize it?: In: Fan Deltas: Se-dimentology and Tectonic Settings (Eds. W. Nemec and R.J. Steel) Blackie, London, pp. 3-13.
Özcan,
F.
; Saraç, G.; Karadenizli, L.; Şen, Ş. ve Se-yitoğlu, G., 2003, Lithostratigraphy and mammalian biochronology of Lower Mioce¬ne deposits in the western part of Çankırı-Çorum basin: A test for post- collisional tec¬tonic models of NW central Anatolia:
Platt, N.H. ve Wright, V.P., 1991, Lacustrine carbona¬tes: facies models, facies distributions and hydrocarbon aspects: In: Lacustrine Facies Analysis (Eds. P. Anadon, L. Cabrera and K. Kelts), Spec. Publ. Int. ASS. Sediment, 13, pp. 57-74.
Plint, A.G., 1983, Svey fluvial point-bar sediments from the middle Eocene of Dorset, Englve: In: Modern and ancient fluvial systems (Eds. J.D. Collinson and J. Lewis). Int. Assoc. Se-dimentol. Spec. Publ., 6; 355-368.
Rust, B.R., 1972, Structures and process in a braided river: Sedimentology, 18; 221-248.
, 1978a, A Classification of alluvial channel
systems: In: Fluvial Sedimentology (Ed. A.D.MialI), Can.Soc. Petrol.Geol.Mem., 5; 187-198.
86
Levent KARADENİZLİ; Gürol SEYİTOĞLU; Gerçek SARAÇ; Nizamettin KAZANCI;
Şevket ŞEN; Yavuz HAKYEMEZ ve Didem SAVAŞÇI
Rust. B.R., 1978b Depositions models for braided al¬luvium: In: Fluvial sedimentology (Ed. A.D.Miall), Can.Soc. Petrol.Geol.Mem., 5;
605-625.
, 1979. Facies models, 2. Coarse alluvial de¬posits: In: Facies Models (Ed. R.G. Walker), Geosci. Can. Reprint Ser. 1, 9-21.
ve
Koste
r E.H., 1984, Coarse alluvial depo¬sits: In: Facies Models,2nd edn. (Ed. R.G. Walker), Geosci. Can. Reprint Ser. 1, 53-69.
Saraç, G. 2003, Türkiye Omurgalı Fosil Yatakları, MTA Raporu (yayında)
Seyitoğlu.
G.
; Kazancı, N.; Karakuş, K.; Fodor, L.; Araz. H. ve Karadenizli,L., 1997, Does con¬tinuous compressive tectonic regime exist during Late Palaeogene to Late Neogene in NW Central Anatolia, Turkey? Preliminary observations: Turkish Journal of Earth Sci¬ences, 6; 77-83.
: ;
Karadenizli
, L.; Şen, Ş.; Varol, B. ve
Karabıyıkoğlu,
T.
, 2000, Rockfall avalanche deposits associated with normal faulting in the NW of Çankırı basin: implication for the post-collisional tectonic evolution of the Neo-Tethyan suture zone: Terra Nova, v.12, n.6, 245-251.
Smith. G.A., 1986, Coarse-grained nonmarine volca-ni- Clastic Sediment: terminology and depo-sitional process: Bull. Geol. Soc. Am., 97, 1-10.
Stanistreet, l.G. ve Mc Carthy.T.S., 1993, The Oka-vango fan and the classification of subaerial fan systems: Sediment. Geol., 85; 115-133.
Şengör,
A.M.C
. ve Yılmaz,Y., 1981, Tethyan evoluti¬on of Turkey: A plate tectonic approach: Tectonophysics, 75; 181-241.
Talbot, M.R. ve Ailen, P.A., 1996, Lakes: In: Sedi¬mentary Environments: Processes, Facies and Stratigraphy, (Ed. H.G. Reading), Blackwell Science, 83-124.
Todd, S.P., 1996, Process deduction from fluvial se¬dimentary structures: In: Advences in Fluvi¬al Dynamics and Stratigraphy (Eds. P.A.Carling and M.R.Dawson), Wiley, Chic-hester; 299-350.
Tucker, M.E., 1978, Triassic lacustrine Sediments from South Wales: shore-zone clastics, eva-porites and carbonates: In: Modern and An¬cient Lake Sediments (Eds. A. Matter and M.E. Tucker), Spec. Publ. Int. Ass. Sedi¬ment, 2, pp. 205-224.
Tüysüz, O. ve Dellaloğlu, A.A., 1992, Çankırı havza¬sının tektonik birlikleri ve havzanın jeolojik evrimi: Türkiye 9. Petrol Kongresi Bildirileri özeti, 180 s.
v
e , 1994, Orta Anadolu'da Çankırı
Havzası ve çevresinin erken Tersiyer'deki paleocoğrafik evrimi: Türkiye 10.Petrol Kongresi ve Sergisi Bildiriler; 57-76.
;
ve Terzioğlu, N., 1995, A magmatic
belt within the Neo-Tethyan suture zone and its role in the tectonic evolution of northern Turkey: Tectonophysics, 243; 173-191.
Ünay, E. 1994, Early Miocene rodent faunas from eastern Mediterranean area. Part IV: The Gliridae. Proc. Kon. Nederl. Akad. We-tensch., Amsterdam, B 97; 445-490.
Varol, B.; Araz, H.; Karadenizli, L.; Kazancı, N.; Se-yitoğlu, G. ve Şen, Ş.; 2002, Sedimentology ve paleogeography of Miocene evaporitic succession in the north of Çankırı-Çorum basin, Central Anatolia, Turkey: Carbonates ve Evaporites, 17 (2), 197-209.
Yoldaş, R., 1982, Tosya (Kastamonu) ile Bayat (Ço¬rum) arasındaki bölgenin jeolojisi: Ph.D. Thesis. İst.Üniv., 311 p.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com