THE CHANGING ROLE OF SOCIAL SCIENTISTS IN URBAN PLANNING: TO BECOME A PROACTIVE PARTICIPANT IN RESEARCH
Journal Name:
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name |
|---|
Abstract (2. Language):
In this paper, by reviewing urban planning paradigms since World War II,
I demonstrate how the role of social scientists has changed in accordance
with global trends, theoretical argumentation in planning and the
relationship of research with practice. I do this in reference to three general
planning approaches, including physical, rational, and participatory.
Then, I display how social scientists can transform real life planning
processes into a change process through scientific inquiry. Social scientists
can take an active role in planning as a proactive participant. They can
moderate planning processes as a process of knowledge generation with
the participation of local stakeholders. This can contribute to enhancing
reflexive and dialogue-based, democratic, socially sound, and effective
planning. This kind of ‘insider’ position of social scientists calls for two
main strengths in the generation of scientific knowledge. First, social
scientists can develop a more complete map about real life processes
when they are a part of those processes. This position can allow them to
understand the local knowledge ‘in’ the process rather than to produce
knowledge about the process ‘outside’ the process. Secondly, social
scientists can contribute to reconstructing and moving the community’s
situation forward toward a better state. Social scientists who take an insider
position in planning should ensure the fulfillment of three conditions in
the process of knowledge generation in planning. The first condition is the
participation of interested stakeholders. Shared local knowledge should
reflect all interests in the community. The second condition plays the role
of serving as a catalyzing factor in the generation of actionable knowledge
and in taking an action. The third condition fosters the commitment of local
stakeholders in the process as well as in the collectively generated local
decisions as a result of this process.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Günümüzde hakim planlama paradigmaları sosyal süreçlerle ilgili
varsayımlar üstüne kuruludur. Geleneksel araştırmalar, belli bir zamana ve
ortama ait sosyal olguyla ilgili bilginin resmini çizer. Bilgi sosyal süreçlerin
bir parçası olarak üretilmez. Mevcut yöntem ve teknikler de toplumsal
bilginin daha kapsamlı üretilmesine izin vermez. Bu da gerçek bilgiye
dair bilimsel bilginin eksik verilerle oluşmasına neden olur. Böylece,
kuram ‘tamamlanmamış’ bir resmin temeline dayanarak oluşturulmuş
olur. Bunun yanında, kuramlar küresel akımlar ve gelişimlerden etkilenir.
Yaygın planlama pratiğinde, planlar ise genellikle plancıların yaptığı
detaylı bir çalışmayı temel alarak hazırlanır.
Bu durum kuram, araştırma ve pratik hayat arasında önemli ayrılıklar
yaratır. Geleneksel araştırma gerçek hayatı ve sosyal olguyu tam olarak
anlamada yetersiz kalır. Kuram gerçek hayattan kopuk üretildiğinde,
planlama bu bilgiyi gerçek hayatta uygulayamadığı için kullanamaz. Oysa
gelişen küresel akımlar, gelişimler, pratikler ve doğan toplumsal ihtiyaçlar
dikkate alındığında bugünün planlamasında kuram, araştırma ve pratiğin
daha yakın bir ilişki içerisinde ele alınması gerekliliği bulunmaktadır. Bu
ilişki içerisinde sosyal bilimcinin rolü ise büyük önem kazanmaktadır.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra estetik değeri öne çıkartan normatif
planlama, ekonomik büyümenin giderek önem kazanmasıyla akılcı
planlamaya ve son dönemde demokratik ve eşitlik ilkesine dayanan
katılımcı planlamaya doğru bir değişim göstermiştir (Ataöv, A., 2007a)
(1). Her ne kadar geçen yüzyıldan buyana değişik planlama yaklaşımları
belli dönemlere hakim olmuşsa da, bugün bu üç genel yaklaşımın
uygulamalarını birlikte görmekteyiz. Farklı küresel akımlar planlama
yaklaşımlarını etkilemiş; sonuç olarak planlama araştırma ile farklı
düzeylerde ilişkiye girmiştir. Salt estetik doğruyu kabul eden normatif
planlama araştırmacıyla hiçbir ilişki kurmazken, rasyonel planlama
özellikle ekonomistlerle işbirliği içindedir. Ancak bu yaklaşımda kentsel bağlamdaki sosyal ilişkileri araştıran sosyal bilimciyle planlamanın ilişkisi
yine zayıf kalmıştır. Bu anlamda, planlama pratiği kapalı bir sistem gibi
işler. Sosyal bilimci sosyal gerçeğin dışında bilgi üretir, plancılar ve karar
vericiler bu bilgiyi ihtiyaç duyduklarında kullanırlar.
Katılımcı planlama ilgi sahiplerinin planlama sürecine katılımına dayanır.
Bu açıdan diğer iki genel, normatif ve akılcı planlama yaklaşımlarına göre
daha açık bir sistem önerir. Katılımcı planlama ile ilgili yapılan araştırmalar
dil, demokratik diyalog ve güç ilişkilerini irdeler. Bu araştırmalar iletişimin
nasıl kurulduğu ve güç ilişkilerinin iletişimi nasıl etkilediğini değerlendirir.
Bu yaklaşımı savunan araştırmacılar gerçek planlama süreçlerinin
içerisinde yer almayı her ne kadar önemsiyorlarsa da araştırmalarını
geleneksel araştırma yöntem ve teknikleriyle yürüttükleri için planlama
sürecinin bir parçası olamazlar.
Planlama kentle ilgili bir bilgi üretim sürecidir. Araştırma süreci de bu
bilgi üretim sürecinin içerisinde yer alabilir. Gerçek planlama süreci
dışında üretilen bilimsel bilgi rastlantısal, isteye bağlı veya duyarlılık
derecesine göre kullanılır ya da kullanılmaz. Bilimsel bilgi pratik hayatın
diline göre ‘çok bilimsel’ kaldığı için pratikte kullanılma olasılığı çoğu
zaman düşüktür. Bu yüzden, bilimsel araştırma süreci planlama bilgisinin
demokratik olarak, yerel söylemlere ve değerlere duyarlı bir içerikte
üretilmesi süreciyle birlikte ele alınmalıdır. Bu, sosyal bilimcinin ele alınan
bağlamla, geleneksel araştırmacıya kıyasla daha farklı bir ilişkiye girmesini
gerektirir.
Bu yazı son yüzyılda araştırmacının planlamadaki değişen rolünü, değişen
planlama pradigmaları ve küresel akımlar çerçevesinde değerlendirecektir
(2). Bu temele dayanarak, günümüz toplumsal gereksinimleri göz önüne
alındığında ‘sosyal bilimci planlama pratiği için nasıl daha yakın ve
destekleyici bir rol oynayabilir’ sorusu bağlamında öneriler getirecektir.
FULL TEXT (PDF):
- 1
139-152