Buradasınız

SELÇUKLU ve OSMANLI ANADOLU'SUNDA AHİLİĞİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞİM SÜRECİ

SOCIO-ECONOMIC DEVELOPMENT PROCESS Akhism Seljuk and Ottoman Anatolia

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The Akhi organisation is an important association that influenced the public and cultural changes in Anatolia during the middle ages. Even though its roots dependes on futuwwa traditions, mystic and moral values, this organisation was put under the state authority by the Abbasid caliphate Nasir Lidinillah (1180-1225). In time Akhi organisation turned in to the primary economical association that regulised the procedures of the trade guilds and the whole economic life. The Akhi organisation, which was labelled as one of the fourth founding entities of the Ottoman Empire in the history written by Ashik Pasha-zade, was also efficient during the initial phase of the Ottoman history. As the Ottoman state became centralised during the rule of Mehmet II, this organisation combined itself with the regulations of the trade guilds and became the basis association of the Ottoman economic life. Howewer the Akhi tradition lost its former power as the Ottoman guilds began to disperse. The article examines the rise and fall of Akhi organisation first as political and than as an economical association and its influences in middle age Islam and Ottoman history.
Abstract (Original Language): 
Ahilik ortaçağ Anadolu'sunun toplumsal ve kültürel dokusuna yön vermiş kurumlardan biridir. Kökeni Fütüvvet anlayışına dayalı daha çok tasavvufi-ahlaki bir akım görünümündeki bu gelenek Abbasi Halifesi Nâsır Lidînillah (1180-1225) zamanında siyasi bir otoriteye bağlanmıştır. Zaman içinde üretime yönelik bir içerik de kazanan Ahilik Osmanlı İmparatorluğu'nda esnaf örgütlerinin iç işleyişlerini düzenleyen ve iktisadi yaşamı biçimlendiren başlıca teşkilat haline dönüşmüştür. Aşıkpaşazade'nin kurucu dört unsur arasında saydığı Ahiler, II. Mehmet zamanında merkezi devlet anlayışının hakim kılınmasıyla siyasi bir güç olmaktan çıkarak loncaların üretim ilkelerini belirleyen ananevi bir yapıya büründü. Lonca yaşamıyla bütünleşen Ahilik anlayışı loncaların çözülüş sürecine bağlı olarak etkinliğini yitirdi. Bu makalede söz konusu tarihi süreç ve başlıca kırılma noktaları incelenmektedir.
151-187

REFERENCES

References: 

Abdurrahman
Cami
, Nefahatü'l Üns, Marifet Yayýnlarý, Ýstanbul 1977
Ahmet Refik, Onaltýncý Asýrda Ýstanbul Hayatý, Ýstanbul 1935
Aksarayi, Müsameret'ül Ahbar, çev. Nuri Gençosman, Recep Ulusoðlu Basýmevi, Ankara 1943
Aktepe, Münir M; Osmanlý Türkleri'nin Rumeli'ye Yerleþmeleri, Basýlmamýþ Doktora Tezi, Ýstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Zümresi, Ýstanbul 1949
Amedroz, H. F./ Margoliouth, D. S.;
Th
e Eclipse of the Abbasid Caliphate,
Oxford University Press 1921,
Ahmed
Aþýki
, Aþýkpaþazade Tarihi, neþ. Ali Bey, Ýstanbul 1332
Arnakis, G. G.,
"Futuww
a Traditions in the Ottoman Empire: Akhis, Bektashi Dervishes and Craftsmen" Journal of Near Eastern Studies, vol. XII, no.
4, October 1953, s. 232-247
Ateþ,
Ahmed
; "Fütüvvet", Türk Dili, Ankara 1952, c. 1, sa. 12, s. 8-12
Ateþ, Ahmed; "Kuþeyri", md. ÝA., Milli Eðitim Bakanlýðý Yayýnlarý, Ýstanbul
1967, c. 6, s. 1035-1037
Ateþ, Ahmed; "Mesnevi'nin Onsekiz Beytinin Mânasý", Fuad Köprülü Armaðaný, DTCF. Yayýnlarý, Ankara 1953, s. 37-50
Ateþ, Süleyman; Tasavvufta Fütüvvet, Ankara Üniversitesi Ýlahiyat Fakültesi Yayýnlarý, Ankara 1977
Ateþ, Toktamýþ; Osmanlý Toplumunun Siyasal Yapýsý, Filiz Yayýnlarý, Ýstanbul
1991
Azamat, Nihat; "Evhadüddin-i Kirmani", md. DÝA., Ýstanbul 1995, c. 11, s. 518¬520
Barkan, Ömer Lütfi; Kolonizatör Türk Derviþleri, Hamle Yayýnlarý, Ýstanbul
1992
Bayram, Mikail; Ahi Evran Tasavvufi Düþüncenin Esaslarý, TDV. Yayýnlarý,
Ankara 1995
Bayram, Mikail; Ahi Evran ve Ahi Teþkilatý'nýn Kuruluþu, Konya 1991 Bayram, Mikail; Evhadüddin Kirmani ve Evhadiyye Tarikatý, Damla Yayýnlarý,
Konya 1993
Bayram, Mikail; Fatma Bacý ve Bacýyân-ý Rum, Damla Ofset, Konya 1994
SELÇUKLU ve OSMANLI ANADOLU' SUNDA AHÝLÝÐÝN... 183 Cahen, Claude; Türklerin Anadolu'ya Ýlk Giriþi, Türk Tarih Kurumu, Ankara
1992
Cahen, Claude; "Sur les Traces des Premes Akhis", Fuad Köprülü Armaðaný, DTCF. Yayýnlarý, Ankara 1953, s. 81-92
Cahen,
Claude
; Pre-Ottoman Turkey, Sidgwick&Jackson Press, London 1968
Cahen, Claude; Anadolu'da Türkler, çev. Berna Moran, E Yayýnlarý, Ýstanbul
1979
Çaðatay, Neþet "Fütüvvet-Ahi Müessesesinin Menþei Meselesi", ÝFMD., II. Kýsým, c. 1, sa. 2-3, s. 59-84
Çaðatay, Neþet; "Fütüvvetçilikle Ahiliðin Ayrýntýlarý", Belleten, Türk Tarih Kurumu Yayýnlarý, CLIX/159, Ankara 1976 s. 423-488
Çaðatay, Neþet; Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, Türk Tarih Kurumu Yayýnlarý,
Ankara 1997
Çetin, Osman; "Osmanlý Devletinin Kuruluþunda Ahiler", Osman Gazi ve
Dönemi, Bursa 1992, s. 105-115
Daniþmend, Ýsmail Hami; Osmanlý Tarihi, Türkiye Yayýnlarý, Ýstanbul 1974, c. 1
Doðru, Halime; 16. Yüzyýlda Eskiþehir ve Sultanönü Sancaðý, Afa Yayýnlarý, Ýstanbul 1992
Ekinci, Yusuf; Ahilik ve Meslek Eðitimi, Milli Eðitim Bakanlýðý Yayýnlarý, Ýstanbul 1990
Eren, Meþkure; Evliya Çelebi Seyahatnamesi Birinci Cildinin Kaynaklan Üzerinde Bir Araþtýrma, Ýstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayýnlarý, Ýstanbul 1960
Ergin, Osman Nuri; Mecelle-i Umur-ý Belediyye, Büyük Þ ehir Belediyesi Yayýnlarý, Ýstanbul 1995, c. 2
Erken, Veysi; Bir Sivil Örgütlenme Modeli Olarak Ahilik, Seba Yayýnlarý,
Ankara 1998
Derviþ Muhammed Zilli, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, haz. Orhan Þaik Gökyay, Yapý Kredi Yayýnlarý, Ýstanbul 1996
Furat, Ahmet Suphi; Arap Edebiyatý Tarihi, Ýstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayýnlarý, Ýstanbul 1996, s. 58-59
Genç, Mehmet; Osmanlý Ýmparatorluðu'nda Devlet ve Ekonomi, Ötüken Yayýnlarý, Ýstanbul 2000
184
NAMI
K SÝNAN TURAN
Genç, Mehmet; "Osmanlý Esnafý ve Devletle Ýliþkileri", Ahilik ve Esnaf, Ýstanbul 1986, s. 113-124
Giese, Friedrich; "Osmanlý Ýmparatorluðu'nun Kuruluþu Meselesi", Söðüt'ten Ýstanbul'a: Osmanlý Devleti'nin Kuruluþu Üzerine Tartýþmalar, Ed.
Oktay Özel/ Mehmet Öz, Ýmge Yayýnlarý, Ankara 2000, s. 149-175
Gölpýnarlý, Abdülbaki; Mevlana'nýn Mektuplarý, Remzi Kitabevi, Ýstanbul 1959
Gölpýnarlý, Abdülbaki; Tasavvuf, Gerçek Yayýnlarý, Ýstanbul 1969
Gölpýnarlý, Abdülbaki; "Ýslam ve Türk Ýllerinde Fütüvvet Teþkilatý ve Kaynaklarý", Ýktisat Fakültesi Mecmuasý, XI/1-4 (1949-1950), Ýstanbul
1950, c. 2, s. 3-354
Gölpýnarlý, Abdülbaki; Melamilik ve Melamiler, Türkiyat Enstitüsü Yayýný, Ýstanbul 1931
Gül, Muammer; Anadolu'da Moðollar, Yeditepe Yayýnlarý, Ýstanbul 2005
Güllüm, Sabahattin; Sosyoloji Açýsýndan Ahi Birlikleri, Ötüken Yayýnlarý, Ýstanbul 1992
Gürata, Mithat; Unutulan Adetlerimiz ve Loncalar, Tisa Yayýnlarý, Ankara 1975 Hamidullah, Muhammed; Ýslam Peygamberi, Ýrfan Yayýnlarý, Ýstanbul 1991, c. 1 Huart, Clement; Arap Ýslam Edebiyatý, Ankara 1971
Ýbn Battuta, Tuhfetu'n-Nuzaar fi Garelbi'l-emsar ve Acaibil- Esfar, Üçdal Neþriyat, Ýstanbul 1993
Ýbn Bibi, El-Evamiru'l Alaiye Fi'l-Umuri'l Alaiye, çev. Mürsel Öztürk, Kültür Bakanlýðý Yayýnlarý, Ankara 1997
Ýnalcýk, Halil;
Th
e Ottoman Empire, Phoenic Press, London 1973
Ýnalcýk, Halil; "Osmanlý Tarihine Toplu Bir Bakýþ", Osmanlý, Ed. Kemal Çiçek/ Cem Oðuz, Yeni Türkiye Yayýnlarý, Ankara 1999, c. 1, s. 37-132
Ýnalcýk Halil;
"Ho
w to Read Aþýk Paþazade", Studies in Ottoman History in Honour of Professor V. L. Menage, Ed. C. Heywood/ C. Imber, Isis Press, Ýstanbul 1994, s. 139-154
Jennings, Ronald C.;
"Gaz
i Tezi Üzerine Bazý Düþünceler", Söðüt'ten Ýstanbul'a: Osmanlý Devleti'nin Kuruluþu Üzerine Tartýþmalar, Ed.
Oktay Özel/ Mehmet Öz, Ýmge Yayýnlarý, Ankara 2000, s. 429-441
Kal'a, Ahmet; "Esnaf", md. DÝA., Ýstanbul 1995, c. 11, s. 423-430
Kal'a, Ahmet; "Fütüvvet ve Ahiliðin Doðuþu", Türk Dünyasý Araþtýrmalarý, Ýstanbul 1990, sa. 65, s. 273-282
SELÇUKLU ve OSMANLI ANADOLU' SUNDA AHÝLÝÐÝN... 185
Kaymaz, Nejat; Muiniddin-i Süleyman, DTCF. Yayýnlarý, Ankara 1977
Kazýcý, Ziya; "Ahilik", md. DÝA., Ýstanbul 1990, c. 1, s. 540-542
Keykavuz, Kabusname, çev. Orhan Þaik Gökyay, Milli Eðitim Bakanlýðý Yayýnlarý, Ýstanbul 1944
Köprülü, Mehmed Fuad; Osmanlý Devletinin Kuruluþu, Türk Tarih Kurumu Yayýnlarý, Ankara 1959
Köprülü, Mehmed Fuad; Türk Edebiyatýnda Ýlk Mutasavvýflar, Matbaa'i Amire, Ýstanbul 1918
Köprülü, Mehmed Fuad; Anadolu'da Ýslamiyet, Ýnsan Yayýnlarý, Ýstanbul 1996
Kuþeyri, Risalat al-Kuþayri, çev. Tahsin Yazýcý, Ýstanbul 1978
Kütükoðlu, Mübahat S.; Osmanlýlarda Narh Müessesesi ve 1640 Tarihli Narh Defteri, Enderun Yayýnlarý, Ýstanbul 1989
Langer, William L.;-Blake, Robert P.; "Osmanlý Türklerinin Doðuþu ve Tarihsel Arkaplaný", Söðüt'ten Ýstanbul'a: Osmanlý Devleti'nin Kuruluþu Üzerine Tartýþmalar, Ed. Oktay Özel/ Mehmet Öz, Ýmge Yayýnlarý,
Ankara 2000, s. 220-223
Lewis, Bernard;
Haþiþile
r Ortaçað Ýslam Dünyasýnda Terörizm ve Siyaset,
çev. Ali Aktan, Sebil Yayýnlarý, Ýstanbul 1995
Melikoff, Irene;
Su
r Les Traces Du Soufisme Turc Recherches Sur L'Islam Populaire En Anatolie, ISIS Press, Ýstanbul 1992
Menakýb-ý Evhadüddin Hamid b. Ebi'l-Fahr Kirmani, Tahran 1347
Merçil, Erdoðan; Türkiye Selçuklularýnda Meslekler, Türk Tarih Kurumu Yayýnlarý, Ankara 2000
Muir, William; The Caliphate: Its Rise, Decline and Fall, John Grant,
Edinburgh 1924
Nicholson, Reynold A.; "The Perfect Man", Studies in Islamic Mysticism,
Cambridge University Press, 1978, s. 77-142
Ocak, Ahmet Yaþar; "Fütüvvet", md. DÝA., Ýstanbul 1996, c. 13, s. 261-263
Ocak, Ahmet Yaþar; "Fütüvvetname", md. DÝA., Ýstanbul 1996, c. 13, s. 264-265
Ocak, Ahmet Yaþar; "Türkiye'de Ahilik Araþtýrmalarýna Eleþtirel Bir Bakýþ", Türk Sufiliðine Bakýþlar, Ýletiþim Yayýnlarý, Ýstanbul 1996, s. 169-190
Ocak, Ahmet Yaþar; Babailer Ýsyaný: Aleviliðin Tarihsel Altyapýsý, Dergah Yayýnlarý, Ýstanbul 1995
186
NAMI
K SÝNAN TURAN
Ortaylý, Ýlber; Türkiye Ýdare Tarihi, TOAÝE. Yayýnlarý, Ankara 1979
Önge, Yýlmaz; "Ahi Evran Zaviyesi", md. DÝA., Ýstanbul 1998, c. 1, s. 530-531
Pamuk, Þevket; Osmanlý Türk Ýktisat Tarihi 1500-1914, Gerçek Yayýnlarý, Ýstanbul 1993
Soykut, Refik; Orta Yol Ahilik, Güneþ Matbaacýlýk, Ankara 1971
Sülemi, Mukaddime Fi't-Tasavvuf, Sülemi'nin Risaleleri, haz. Süleyman Ateþ,
Ankara 1981
Þahin, Ýlhan; "Ahi Evran Zaviyesinin Hususiyetine Dair Bazý Mülahazalar ve Vesikalar", Ahilik ve Esnaf: Konferanslar ve Seminer, Ýstanbul 1986, s.
159-174
Þahin, Ýlhan; "Ahi Evran", md. DÝA., Ýstanbul 1988, c. 1, s. 529-530
Tabakoðlu, Ahmet; "Türk Çalýþma Hayatýnda Fütüvvet ve Ahilik Geleneði",
Kaynaklar, Ankara 1984, c. 2, s. 30
Taeszcher, Franz; "Ýslam Ortaçaðýnda Futuvva", Ýktisat Fakültesi Mecmuasý, Ýstanbul 1954, çev. Fikret Iþýltan, c. 15/1-4, s. 3-32
Taeszcher, Franz; "Ýslam'da Fütüvvet Teþkilatýnýn Doðuþu ve Meselesi ve Tarihi Ana Çizgileri", Belleten, çev. Semahat Yüksel, Türk Tarih Kurumu Yayýnlarý, Ankara 1972, 36/142, s. 203-235
Taeszcher, Franz; "Nasýr Lidinillah", md. ÝA., Milli Eðitim Bakanlýðý, Ýstanbul
1964, c. 9, s. 92-94
Tietze, Andreas;
Tarih
i ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatý, Simurg Yayýnlarý, Ýstanbul 2002, c. 1, A/E,
Torun, Ali; Türk Edebiyatýnda Türkçe Fütüvvet-Nameler, Kültür Bakanlýðý Yayýnlarý, Ankara 1998
Trimingham, J. Spencer; The Sufi Orders in Islam, Oxford University Press,
1973
Turan, Osman; "Selçuklular Zamanýnda Türkiye", Selçuklular ve Ýslamiyet,
Boðaziçi Yayýnlarý, Ýstanbul 1978, s. 40-41
Turan, Osman; Selçuklular Tarihi ve Türk-Ýslam Medeniyeti, Türk Kültürü Araþtýrma Enstitüsü Yayýnlarý, Ankara 1965
Turan, Osman; Selçuklular Zamanýnda Türkiye, Boðaziçi Yayýnlarý, Ýstanbul
1995
Uludað, Süleyman; "Fütüvvet", md. DÝA., Ýstanbul 1996, c. 13, s. 259-261
SELÇUKLU ve OSMANLI ANADOLU' SUNDA AHÝLÝÐÝN... 187 Uzunçarþýh, Ýsmail Hakký; Osmanlý Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayýnlarý,
Ankara 1995, c. 1
Ülgener, Sabri; "14. Asýrdan Beri Esnaf Ahlaký ve Þikayeti Mucip Bazý Halleri", Ýktisat Fakültesi Mecmuasý, Ýstanbul 1950, c. 2, s. 388-396
Ülgener, Sabri; Ýktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyasý, Der
Yayýnlarý, Ýstanbul 1981
Yücel, Yaþar; Anadolu Beylikleri Hakkýnda Araþtýrmalar, Türk Tarih Kurumu Yayýnlarý, Ankara 1991

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com