Buradasınız

TÜRKÇEDE İYELİK-YÜKLEME SORUNU DEDE KORKUT ÖRNEĞİ

THE PROBLEM OF POSSESİVE-ACCUSATİVE SUFFİX İN TURKİSH A CASE OF THE DEDE QORKUT

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.252

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The third person possesive-accusative suffix is one of the main problems of Turkish grammar. A consonant e.g. /n/ there is used between the possesive suffixes and case ending can be directly attached to possessive suffixes especially in the historical texts. The last mentioned form of the third person possesive and accusative suffix has been argued regarding the consonant function in Turcology for a long time. The proposal of this study is to solve the problem by examining nouns that take on suffix the +(s)In in the Dede Qorqut. The majority samples that I collected from Dede Qorqut are being used with transitive verbs and direct object especially in the verses. It seems that this form of the suffix functions as the third person possisive suffix.
Abstract (Original Language): 
Üçüncü teklik şahıs iyelik eki ve yükleme hâli, Türk gramerinin temel sorunlarından biridir. İyelik ekiyle hâl ekleri arasında kullanılan n ünsüzü, tarihî metinlerde bazen doğrudan iyelik eki üzerinde de görülmektedir. Üçüncü teklik şahıs iyelik eki ve yükleme hâlinin şekli, bu ünsüzün göreviyle bağlantılı olarak tartışma konusu olmuştur. Sorunun çözümüne katkıda bulunmak amacıyla önemli tarihî metinlerden biri olan Dede Korkut Kitabında +(s)In eki almış isimleri inceledik. Özellikle manzum parçalarda tespit ettiğimiz örneklerin çoğu geçişli fiillerle kullanılmış ve belirli nesne durumundadır. Ek bu hâliyle üçüncü teklik şahıs iyelik eki görünümündedir.
6-13

REFERENCES

References: 

ALİYEVA H. (2004), "Türkiye Türkçesinde İsim Hâlleri ve Nesnenin İfade Vasıtaları", V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, Ankara, s.157-164.
ALYILMAZ, Cengiz (1999), "Zamir n'si Eski Bir İyelik Ekinin Kalıntısı Olabilir mi?", Türk Gramerinin Sorunları II, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara, s. 403-415.
BANGUOGLU Tahsin (1990), Türkçenin Grameri, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara.
BOZ, Erdoğan (2007), "Adın Yükleme (Nesne) Durumu ve Tümcenin Nesne Öğesi Üzerine" Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları Volume 2/2 Spring, s. 102-108.
BURAN, Ahmet, (1996), Anadolu Ağızlarında Îsim Çekim Ekleri, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara.
CANPOLAT, Mustafa (1992), "Eski Anadolu Türkçesindeki Belirtme Durumu (Accusativus) Ekinin Kökeni Üzerine" , Türkoloji Dergisi, Cilt X, Ankara, s.
9-13.
CHOİ, H. W. (1991), "Ana Altayca İyelik Zamiri *n", Türk Dilleri Araştırmaları,
Ankara, s. 191-196.
DENY Jean, (1941)
Türk
Dili Grameri (Çev. Ali Ulvi Elöve), Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara.
ECKMANN, Jannos (1988), Çağatayca El Kitabı (Çev. Günay Karaağaç), İ.Ü.
Edebiyat Fakültesi yayınları, İstanbul. ERASLAN, Kemal (1999), "Zamirler" Türk Gramerinin Sorunları II, Türk Dil
Kurumu yayınları, Ankara, s.335-344.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 3/1 Winter 2008
13
Cahit
BAŞDAŞ
ERCİLASUN, A. B. (2000), "Türkiye Türkçesinde Yardımcı Ses", Hasan Eren
Armağanı, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara, s. 128-135. ERGİN, Muharrem (1993), Türk Dil Bilgisi, Bayrak yayınları, İstanbul.
GEMALMAZ, Efrasiyap (1996), "Türkçede İsim Tamlamalarının Derin Yapısı",
Atatürk Üni. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sayı 4, Erzurum, s.
165-172.
GRÖNBECH K. (1995), Türkçenin Yapısı, (Çev. Mehmet Akalın), Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara.
GÜLSEVİN, Gürer (1990), "Eski Anadolu (Türkiye) Türkçesinde 3. Kişi İyelik Ekinin Özel Kullanılışı", Türk Dili, S. 466 (Ekim), Ankara, s. 187-190.
(1997), Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Türk Dil Kurumu yayınları,
Ankara.
KARAHAN Leyla, (1997) "Fiil-Tamlayıcı İliskisi Üzerine" , Türk Dili, S. 549, Türk
Dil Kurumu yayınları, Ankara, s. 209-213. (1999), "Yükleme (Accusative) ve İlgi (Genetive) hâli Ekleri Üzerine
Bazı Düsünceler", 3. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, Ankara, 605-611. KERİMOĞLU, Caner (2007),"Orhun Abidelerinde 3. Kişi İyelik Ekinden Sonra
Yükleme Hâli Eki Kullanıldı mı?" Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları
Volume 2/3 Summer, s. 322-331.
ÖZÇELİK, Sadettin (2005), Dede Korkut-Araştırmalar, Notlar / Dizin / Metin,
Gazi yayınları, Ankara. TEKİN, Şinasi (1992), "Eski Türkçe", Türk Dünyası El Kitabı, C.II, Ankara, s. 69¬120.
TEKİN, Talât (1983), "Üçüncü Kişi İyelik Eki Üzerine", Genel Dilbilim Dergisi, C.
II., S. 7-8, Ankara, s. 10-17. (2000), "Türkçede Kaynaştırma Sesleri", XII. Dilbilim Kurultay
Bildirileri, İstanbul, s. 109-112. (2000), Orhon Yazıtları, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara.
TUNA, O. N. (1986), Türk Dilbilgisi (Fonetik,Morfoloji), Malatya.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com