Buradasınız

ESTEREBADİ’DE KADI BURHANEDDİN

KADI BURHANEDDIN IN ESTEREBADI

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4631

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
A leader is one who knows what to do where to do and how to do. Who is ruling is not important but whether the ruler has been purified from his self-matters. To be able to be purified is not an easy process for a leader. The ruler should be careful while choosing the people around him in that these people who have been promoted without any merit can blunt the ruler’s abilities to see the realities by constantly confirming the ruler rather than directing towards right things. Every ruler needs many things to sustain his sovereignty and reach perfection. However he cannot achieve this on his own, he needs one or more people to do this. The ruler-subject relationship has been born at this point. In this relationship, while the ruler demands, the subjects write or put forward his ruler idea. In both situations, the ruler has a mythological personality. The phenomenon of creation of a hero, which is the milestone of the issue, has been made by rather scientists and artists. Scientist and artists can carry out their works thanks to social honor, status and position that the ruler has attributed in patrimonial societies. These scientist and artists are sure that to keep their lives is possible by praising the ruler. Therefore they have tried to create works to make their rulers delighted and they have not prevented themselves from exaggerate praising. While praising, the poets have employed historical and legendary figures, supernatural powers referring to their super qualities and have integrated these qualities with the praised ruler. One of these scientists and artists is Aziz b. Erdeşir, the praiser of Kadı Burhaneddin. In his Bezm u Rezm, telling Kadı Burhaneddin, Aziz b. Erdeşir made so many exaggerations that he compared Kadı Burhaneddin with prophets. While he was supporting what he said via verses he also used poetry. In Esterbadi, Kadı Burhaneddin was a mythological hero. Kadı himself considerably contributed to this saying.
Abstract (Original Language): 
Önder, lider, yönetici neyi, nerede, ne zaman ve nasıl yapacağını bilen insandır. Kimin iktidar olduğuna bakılmamalı, iktidara gelenin nefsinin egemenliğinden arınıp arınmadığına bakılmalıdır. Arınmak da etrafındakiler yüzünden önder için oldukça zor bir süreçtir. Hükümdar çevresindeki insanları seçerken çok dikkatli olmalıdır. Zira bulunduğu mevkiye liyakat yoluyla gelmemiş insanlar, iktidar sahiplerini doğru işlere yönlendirmek yerine her söylediğini onaylayarak onun gerçekleri görme yeteneğini köreltebilirler. Her hükümdar iktidarını devam ettirmek ve mükemmelliği elde etmek için birçok şeye muhtaçtır. Her şeyi tek başına sağlaması olanaksızdır. Tersine bir ya da birçok insana gereksinim duyar. İktidar–kul ilişkisi böyle doğmuştur. Hükümdar-kul ilişkisinde patron talep eder kul yazar. Ya da kul arzu ettiği patron idolünü ortaya koyar. Her iki halde de patron mitolojik bir kişiliğe bürünür. Konunun mihenk taşı olan kahraman yaratılması ögesi, daha çok bilim adamı ve sanatçılar eliyle yapılmıştır. Bilim adamı ve sanatçı, patrimonyal toplumlarda egemenin belirlediği sosyal onur, statü ve mertebe sayesinde bilimini ve sanatını icra edebilir. Bilim adamı ya da sanatçı hayatını idame ettirebilmenin egemene methiyeler yazmakla olacağını bilmektedir. Bu nedenle hükümdarlarını mesut edecek eserler vermeye çalışmışlar, hatta bu gayretleri sırasında abartılardan kaçınmamışlardır. Şairler, memduhlarını överken tarihî ve efsanevi şahsiyetlerden, tabiatüstü güçlere sahip masal kahramanlarından da yararlanırlar, onların üstün niteliklerine gönderme yaparak övülen kişinin şahsiyetinde bu kahramanları ve varlıkları bütünleştirirlerdi. Bahsedilen bilim adamı ve sanatçılara örneklerden biri Kadı Burhaneddin “övücüsü” Aziz b. Erdeşir’dir. Aziz, Kadı Burhaneddin’i anlattığı eseri Bezm u Rezm’de öyle aşırılıklar yapmıştır ki, onu peygamberlerle karşılaştıracak üslup kullanmıştır. Ayetlerle söylediklerini desteklerken şiirinden de yararlanmıştır. Esterbadi’nin anlatımında Kadı Burhaneddin mitolojik bir kahramandır. Bu duruma Kadı’nın katkısı da azımsanamayacak düzeydedir.
615-630

REFERENCES

References: 

ALPASLAN, Ali, (1977) Kadı Burhaneddin Divanından Seçmeler, Kültür Bakanlığı Yayınları, Yayın no:232 (1000 Temel Eser:73), Ankara: s. XV.
Esterebadi'de Kadı Burhaneddin
629
ARAZ, Rıfat, (2006) "Kadı Burhaneddin'in, Kimlik Ve Kişilik Yapısı İle Hayata Bakış Tarzının Tuyuglarına Yansıması" Berceste Kayla Kültür - Sanat-Edebiyat Dergisi, Aralık 5/54, Adana, s. 25-29.
BAYRAKLI, Bayraktar, (1983) Farabi'de Devlet Felsefesi, Doğuş Yay. İstanbul.
BİLMEN, Ö. Nasuhi, (1985) Kur'an-ı Kerim'in Türkçe Meali Âlisi ve Tefsiri, C. 3, İstanbul
BALA, Mirza (1952) "Kadı Bürhaneddin" maddesi, İslâm Ansiklopedisi, Millî Eğitim Basımevi, Cüz. 55, İstanbul, s. 46-48.
ÇANTAY H. Basri, (1984) Kur'an'ı Hakîm ve Meal-i Kerim, C. 1, İstanbul.
DALBUDAK, Dursun, (2008) Kadı Burhaneddin İle Şeyhi'nin Gazellerinin Din Ve Tasavvuf Açısından Karşılaştırılması, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Edirne.
ELMALILI M. H. Yazır, (1979) Hak Dini Kur'an Dili, Esre Neşriyat, C. 4, İstanbul.
ESTEREBADİ, (1990) Bezm ü Rezm (Eğlence ve Savaş), Çev. Mürsel Öztürk, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
FARABİ, (1990) El- Medinet'ül -Fazıla, Çev. Ahmet Arslan, Kültür Bak. Yay, Ankara.
GÜNENÇ, Halil (1998) Günümüz Meselelerine Fetvalar, C. II, Anadolu Yayınları, İstanbul, Hazar, Mehmet, (2011) "Kadı Burhaneddin Divanı'nda Geçen Tarihî Azerbaycan Türkçesine Ait Döy- 'Dayan-' Fiili Üzerine", Tarihsel Gelişimi İçindeki Oğuz Türkçesi ve Kadı Burhaneddin Uluslararası Çalıştayı, TTK ve Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
İBN-İ KESİR (1985) Hadislerle Kur'an-ı Kerim Tefsiri, Çev. Bekir Karlığa, Bedrettin Çetiner, Çağrı Yayınları, C. 8, İstanbul.
İNALCIK, Halil, (2003) Şair ve Patron, Doğu Batı Yayınları, Ankara.
KÖYMEN, M. Altay, (1993) Büyük Selçuklu İmparatorluğu I, TTK, Ankara.
ÖGEL, Bahaeddin, (1978) Türk Kültür Tarihine Giriş, c. I, Ankara.
POLATER, Kadri, (2007), "Kur'an ve Kitabı Mukaddes'e Göre Yusuf Kıssası", Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, VII, S. 3, Samsun, 133-161.
SARIKÇIOĞLU Ekrem, (2008) Dinler Tarihi, Fakülte Kitabevi, Isparta.
SUBAŞI, Muhsin İlyas (2006) "Kadı Burhaneddin Ahmed'in Siyasî Kişiliği", Berceste, S. 54,
SÜRMELİ, Şahin. ( 2005) Kadı Burhaneddin Divanı: Anlam Çerçevesi, Gaziantep Ünv. Sos. Bil. Ens. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Gaziantep.
ÜÇER, M. (1998) Kadı Burhaneddin Ahmed Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi, Bilge, İstanbul,
ss.34-38.
VEHBE EZ-ZUHAYLÎ, (1991) et-Tefsîru'l-Münir, Dâru'l-Fikri'l-Muâsır, C. 12, Beyrut.
YÜCEL, Yaşar, (1970) Kadı Burhaneddin Ahmed Ve Devleti, AÜDTCF Yayınları, Ankara.
TANPINAR, A. Hamdi, (2009) XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Yay. Haz. Abdullah Uçman, YKY, İstanbul.
ZACHARİADOU, ELİZABETH A.,
(1979
) "Trebizond and Turks (1352-1402)", 'Apxeiov növTorj, "Black Sea", Birmingham, 18-20 Mart 1978, Atina, pp. 333-358.
Turkish Studies
International
Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/5 Spring 2013
tro**§S

c
Mehmet OZMENLI
630
ZACHARİADOU, ELİZABETH A., Trabzon ve Türkler (1352-1402), Çev. Murat Keçiş, OTAM, Sayı: 22, Ankara,2007, s. 221-241,
Turkish Studies

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com