Buradasınız

Anasayfa » Content

ALDAR KÖSE TĐPĐ VE TASKENT’TE (ÖZBEKĐSTAN) YAYIMLANMIS TASBASKISI ALDAR KÖSE KĐTABI ÜZERĐNE BĐR DEĞERLENDĐRME

A EVALUATION ON THE ALDAR KOSE TYPE AND LITHOGRAPHY ALDAR KOSE BOOK PUBLISHED IN TASHKENT (UZBEKISTAN)

Journal Name:

  • Türkiyat Mecmuası

Publication Year:

  • 2012

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Aldar Kose is a type that mentioned in the Kazakh, Kyrgyz, Uzbek, Turkmen and Karakalpak Turks folktales and anecdotes. This type is located as “kose” in the Anatolian folktales. Aldar Kose's the most important feature in folktales and anecdotes are a type of cheating. Aldar Kose who he deceives people and extraordinary beings like Satan is famous in this regard. A large part of narratives about Aldar Kose was publised in the Soviet Union but Aldar Kose Book published during Tsarist Russia in Tashkent is one of the first texts on this subject. In this study, narratives of Aldar Kose Book published in lithography technique were investigated in terms of types and motifs. This text publised in Tashkent suggest that Aldar Kose lived around the years 1290 in Samarkand and Canibek times. In this text Aldar Kose cheat Kazakhs famous anecdote type Cirenshe, Satan, traders and a monarch. Place and personal names in the Aldar Kose Book indicate that these narratives associated with the Uzbek and Kazakh Turks. However Aldar Kose has become one of the common types of the Turkish world with speaking skill and intelligence like Nasreddin Hodja.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Aldar Köse; Kazak, Kırgız, Özbek, Türkmen ve Karakalpak Türklerinin masal ve fıkralarında yer alan bir tiptir. Bu tip, Anadolu masallarında “köse” olarak geçmektedir. Aldar Köse’nin hem masallarda hem de fıkralardaki öne çıkan en önemli özelliği, aldatıcı bir tip olmasıdır. Đnsanları ve Seytan gibi olağanüstü varlıkları aldatan Aldar Köse, bu konuda ün yapmıs bir tiptir. Aldar Köse’yle ilgili anlatıların büyük bir kısmı Sovyetler Birliği döneminde yayımlanmıstır, ancak Çarlık Rusyası döneminde Taskent’te yayımlanan Aldar Köse Kitabı, bu konuda yapılmıs ilk metin nesirlerinden birisidir. Bu çalısmada Tasbaskısı tekniğiyle basılmıs Aldar Köse Kitabı’ndaki anlatılar, tipler ve motifler açısından incelenmistir. Taskent’te yayımlanan bu metin, Aldar Köse’nin 1290’lı yıllarda Semerkant’ta ve Canibek zamanında yasadığını öne sürmektedir. Metinde Aldar Köse, Kazakların ünlü fıkra tipi Cirense’yi, Seytan’ı, tüccarları ve bir padisahı aldatmaktadır. Aldar Köse Kitabı'ndaki yer ve sahıs adları, bu anlatıların Özbek ve Kazak Türkleriyle ilintili olduğunu göstermektedir. Ancak Aldar Köse, söz söylemede hüneri ve zekâsıyla Nasreddin Hoca gibi Türk dünyasının ortak tiplerinden birisi haline gelmistir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-aldar-kose-tdpd-taskentte-ozbekdstan-yayimlanmis-tasbaskisi-aldar-kose-kdtabi-uzerdne-bdr-degerlenddrme.pdf
  • 1
171
192
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Aldar Köse Kitabı, Taskent.
ALLANAZAROV, Ag., 2007, Türkmen Halk Ertekileri, Türkmen Dövlet
Nesiryat Gullugı, Asgabat.
ALPISBAYEV, T., 1988, Kazak Halık Adebiyatı: Ertegiler, I. Cilt, Kazak SSR
Gılım Akademiyası M. O. Avezov Atındagı Adebiyat cene Oner Đnstitutı,
Almatı.
ALPTEKĐN, Ali Berat, 2002, Taseli Masalları, Akçağ Yayınları, Ankara.
BORATAV, Pertev Naili, 2006, Az Gittik Uz Gittik, Đmge Kitabevi Yayınları,
Ankara.
DERMAN, Gül, 1988, Resimli Tas Baskısı Halk Hikâyeleri, Atatürk Kültür
Merkezi Yayınları, Ankara.
DUMAN, Mustafa, 2005, Nasreddin Hoca Kitapları Açıklamalı Bibliyografyası
(1480-2004), Turkuaz Yayınları, Đstanbul.
DURDIYEV, T., K. Cumayev ve B. Samıradov, 1967, Türkmen Halk
Dörediciligi Boyınça Oçerk, Ilım, Asgabat.
188
Türkiyat Mecmuası, C. 22/Bahar, 2012
EKER, Gülin Öğüt, 2003, “Fıkralar”, Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Türk
Dünyası Edebiyat Tarihi, III. Cilt, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek
Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara, s. 63-130.
ERĐMBETOVA, Danes, 2003, Aldar Köse Fıkraları, Yesevi Yayıncılık,
Đstanbul.
HALMUHAMMEDOV, Samuhammed, 1977, Türkmen Halk Yumorınıñ ve
Satirasınıñ Canr Özbolıslılığı, Ilım Nesiryatı, Asgabat.
KOZ, Sabri, 2008, Letâ’if Nasreddin Hoca Fıkralarının Đlk Baskısı (Çeviriyazı-
Tıpkıbasım), Đstanbul Büyüksehir Belediyesi Kültürel ve Sosyal Đsler Daire
Baskanlığı Kültür Müdürlüğü, Đstanbul.
KURAT, Akdes Nimet, 2002, IV-XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki
Türk Kavimleri ve Devletleri, Murat Kitabevi Yayınları, Ankara.
MAHDUM, Abid Nazar, “Bekasıl Euliye, Juldıznama, (Çev. Maksut Sapigi,
Sensenbi Deuitulı), Kültegin (Yayınevi), Astana 2005, 222+388 sahife renkli
tıpkıbasım”, Modern Türklük Arastırmaları Dergisi, C. 6, S. 4, Aralık 2009, s.
123-128.
ÖZTÜRK, Ali Osman, 1996, “1328/1912 Tarihli Tasbaskısı Bir Nasreddin
Hoca Kitabı ve Bir Karsılastırma Denemesi”, Nasreddin Hoca'ya Armağan,
Oğlak Armağan Kitaplar, Đstanbul, s. 271-279.
SAKAOĞLU, Saim, 1992, Türk Fıkraları ve Nasreddin Hoca, Selçuk
Üniversitesi Yayınları, Konya.
SAKAOĞLU, Saim, 1999, Masal Arastırmaları, Akçağ Yayınları, Ankara.
SAKAOĞLU, Saim, 2002, Gümüshane ve Bayburt Masalları, Akçağ Yayınları,
Ankara.
VEFÂYÎ, 2010, Revnaku’l-Đslâm, (Haz. Abid Nazar Mahdum), Çile Yayınları,
Đstanbul.
YAZBERDĐYEV, Almaz, 2005, Doğu'da Matbu Yayınların Tarihi, 1802-1917
Arap Alfabeli Türkmen Kitapları Kataloğu, (Çev. Ahmet R. Annaberdiyev),
Kaknüs Yayınları, Đstanbul.
YILDIRIM, Dursun, 1999, Türk Edebiyatında Bektasi Fıkraları, Akçağ
Yayınları, Ankara.
ZHAMAKĐNA, Alfiya, 2009, Kazak Masalları Üzerine Bir Đnceleme, (Ege
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Yayımlanmamıs Yüksek Lisans Tezi).

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com