Buradasınız

Anasayfa » Content

Uşak Kazası'nda Mekânın Mülkî-İdarî-Askerî-Adlî-Ticarî Organizasyonu ve Mülkî Nahiyelerin Yönetimi (1870-1908)

The Civil-Administrative-Military-Judicial-Commercial Organization of Region in Uşak District and the Administration of Nâhiyes (1870-1908)

Journal Name:

  • Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi

Publication Year:

  • 2014

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Ottoman State adopted a centralist way of administration in the provinces in 19th century. In 1867, the province (vilâyet) system was introduced in the Ottoman realms. The provincial administration was subjected to a radical reorganization. Uşak District (Kaza) became a part of Kütahya Sancak of Hüdavendigar Province which was constituted in 1867. Banaz, Göbek and Gediz Nâhiyes were created as civil-administrative units (taksîmât-ı mülkiyece) within the districts. After a while, in 1871, the district organization was established in Gediz Nahiye which was then subordinated to Kütahya Sancak. In 1907, nahiye institutions were established in Karahallı Village, so the number of nâhiyes in Uşak District increased to three. In 1914, Sivaslı Village was transformed into nâhiye as well. These nâhiyes were governed by centrally appointed officials such as nâhiye managers (müdirs), finance officers, tax-registrars, clerks... etc. Nâhiye commissions were composed in the nâhiyes as well. In addition to this civil-administrative division in Uşak District, there were four military-administrative bases which were Banaz, Karahallı, Göbek, and Sivaslı Nâhiyes. Within the nâhiyes, the borders of traditional judicial-administrative nâhiyes, which referred to the jurisdiction area of qadi regents, were overlapping that of the civil-administrative nâhiyes. In other words, the regents (qadi regents) from the civil-administrative units, Banaz and Göbek Nâhiyes, were carrying outjudicial duties in the region. This situation took place within the framework of the civil-administrative-military-judicial organization of the region. The Ottoman central administration took economic-commercial organization of the region into consideration as well. In thisjuncture, weekly bazaars were set up within the borders of Uşak District, such as in Uşak and Göbek Nâhiye, and Sivaslı and Karahallı villages. These markets indicate the commercial activity centers in Uşak District. To sum up, the pointed organizations of the region are of great importance as they display the priorities in the central government's perception of provinces. This study, while dwelling on the organization of the region of Uşak District in terms of civil-administrative-military-judicial aspects and development of this organization in course of time, deeply analyzes the administration of nâhiyes. The study is based on the data within a lot of documents in the various classifications present in the Prime Ministry Ottoman Archives and the yearbooks of Hüdavendigar Province. Besides, the secondary sources are made use of as much as possible in this paper.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Osmanlı Devleti, 19. yüzyılda, taşra idaresinde merkeziyetçi bir yönetim anlayışını benimsedi. Memâlik-i Mahrûse-i Şâhâne'de, 1867 yılında vilayet sistemine geçildi. Taşra idaresi, esaslı bir düzenlemeye tabi tutuldu. Uşak Kazası, 1867 yılında kurulan Hüdavendigar Vilayeti'nin, Kütahya Sancağı'na bağlandı. Kaza dâhilinde, mülkî-idarî bakımdan (taksîmât-ı mülkiyece) Banaz, Göbek ve Gediz Nahiyeleri teşkil edildi. Kısa süre sonra, yani 1871 yılında, Gediz Nahiyesi'nde kaza teşkilatı kuruldu. Gediz Kazası, Kütahya Sancağı'na bağlandı. 1907 yılında Karahallı Köyü'nde nahiye teşkilatı teşkil edildi. Böylece Uşak Kazası'ndaki nahiye sayısı tekrar üç oldu. 1914 yılında da Sivaslı Köyü nahiye yapıldı. Bu nahiyeleri, tayin edilen nahiye müdürleri, mal kâtipleri, tahrirat kâtipleri ve sair memurlar idare etti. Nahiyelerde ayrıca nahiye heyetleri oluşturuldu. Bu mülkî-idarî taksimat yanında, Uşak Kazası'nda teşlâlât-ı askeriyece ayrıca dört nahiye daha vardı. Bu nahiyeler, Banaz, Karahallı, Göbek ve Sivaslı isimlerini taşımaktaydı. Kaza dâhilinde kadı nâiblerinin yetki alanını ifade eden geleneksel adlî-kazaî nahiyeler ise mülkî-idarî nahiyeler ile örtüşmekteydi. Bir başka ifade ile mülkî-idarî nahiyeleri oluşturan Banaz ve Göbek Nahiyeleri'nde nâibler (kadı vekilleri) görev yapmaktaydılar. Belirtilen bu durum, mekânın mülkî-idarî-askerî-adlî organizasyonu çerçevesinde meydana geldi. Osmanlı merkezî idaresi ayrıca mekânın, iktisadî-ticarî bakımdan organizasyonunu da dikkate aldı. Bu bağlamda kaza dâhilinde hafta pazarları kuruldu. Uşak Kazası dâhilinde Uşak Kasabası'nda, Göbek Kasabası'nda, Sivaslı Köyü'nde ve Karahallı Köyü'nde birer hafta pazarı vardı. Bu pazarlar, Uşak Kazası'nda ticarî faaliyet merkezlerini işaret etmektedir. Kısaca mekânın belirtilen organizasyonları, merkezin taşraya bakış açısındaki öncelikleri göstermesi bakımından önem taşımaktadır Bu çalışma, 1870-1908 yılları arasında Uşak Kazası'nda mülkî-idarî-askerî-adlî-ticarî bakımlardan mekânın organizasyonu ve bu organizasyonun süreç içindeki gelişimi üzerinde durmakta, mülkî-idarî nahiyelerin idaresini derinlemesine bir analize tabi tutmaktadır. Çalışma; Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nin çeşitli tasniflerinde yer alan çok sayıdaki belgelerdeki ve Hüdavendigar Vilayeti Salnameleri'ndeki bilgiler üzerine inşa edilmektedir. Çalışmada, konuyla ilgili literatürden de mümkün mertebe istifade edilmektedir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-usak-kazasinda-mekanin-mulki-idari-askeri-adli-ticari-organizasyonu-mulki-nahiyelerin-yonetimi-1870-1908.pdf
  • 2
47
76
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Aktüre, S. (1978). 19. Yüzyıl Sonunda Anadolu Kenti Mekânsal Yapı Çözümlemesi. Ankara: O. D. T. Ü. Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi.
Aktüre, S. (1985). Osmanlı Devleti'nde Taşra Kentlerindeki Değişimler. Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 4, İstanbul: İletişim Yayınları, 891-905.
Armağan, A. (2011). XVI. Yüzyılda Teke Sancağı'nın İdarî Taksimatı ve Kır İskân Merkezleri. Modern TürklükAraştırmalarıDergisi, 8/3, 152-163.
Avcı, Y. (2004). Değişim Sürecinde Bir Osmanlı Kenti: Kudüs (1890-1914). Ankara: Phoenix Yayınevi.
Avcı, Y. (2011). 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Denizli Kentinin Bir Yönetim Merkezi Olarak Geçirdiği Değişim. Türk Kültür Tarihinde Denizli ve Kentleşme Sorunları Sempozyumu, 22-23 Aralık 2008, Bildiriler, (Eds: Turgut Tok, Yusuf Kılıç, Fikri Gül, Ferhat Ağırman, Oğuzhan Karaburgu), Denizli: Denizli Belediyesi Kültür Yayınları, 182-194.
Baykara, T. (1988). Anadolu'nun Tarihî Coğrafyasına Giriş IAnadolu'nun İdarî Taksimatı. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
Çadırcı, M. (2007). Tanzimat Sürecinde Türkiye Ülke Yönetimi. (Ed. Tülay Ercoşkun), Ankara: İmge Kitabevi.
Çakmak, B. (2014). Osmanlı Taşrasında Yönetilme Kaygıları: Karahallı Mülkî Nahiyesi'nin Kuruluşu.
Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi (CTAD), 19, 3-26.
Ekinci, E. B. (2004). Tanzimat ve Sonrası OsmanlıMahkemeleri. İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
Ergenç, O. (1978). Osmanlı Şehrinde Esnaf Örgütlerinin Fizik Yapıya Etkileri. I. Uluslararası Türkiye'nin SosyalveEkonomikTarihiKongresi, Tebliğler(Ankara, 11-13 Temmuzl977), Ankara, 103-109.
Ergenç, O. (1981). Osmanlı Şehirlerindeki Yönetim Kurumlarının Niteliği Üzerinde Bazı Düşünceler. VIII. Türk Tarih Kongresi, Kongreye Sunulan Bildiriler, (11-15 Ekim 1976), Cilt II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1265-1274.
Ergenç, O. (2006). XVI. Yüzyılın SonlarındaBursa. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Findley, C. V.
(1986)
. The Evolution of the System of Provincial Administration as Viewed from the Center.
Palestine in the Late Ottoman Period Political, Social and Economic Transformation, (Ed. David Kushner), Yad Izhak Ben-Zvi, Jerusalem, Leiden: E. J. Brill, 3-29.
Genç, M. (2002). Osmanlı İmparatorluğu'nda Devlet ve Ekonomi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Heper, M.
(1980)
. Center and Periphery in the Ottoman Empire: With Special Reference to the Nineteenth Century. InternationalPoliticalScienceReview, 1/1, 81-105.
İnalcık, H. (1987). Sûret-iDefter-i Sancak-ı Arvanid. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
İnan, K. (1997). Bedestenlerin Türk Ticari Mimarisindeki Yeri ve Trabzon Bedesteni. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve UygulamaMerkeziDergisi (OTAM), 7, 119-133.
Kırmızı, A.
(2010)
. Taming the Governors: The Swinging Pendulum of Power over the Ottoman Provinces in the Nineteenth Century. InternationalJournal ofRegional andLocal Studies, 6/1, Spring, 4-19.
Ortaylı, İ. (1979). Türkiye İdare Tarihi. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları.
Ortaylı, İ. (2000). Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahallî İdareleri (1840-1880). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Özdeğer, M. (2001). 15-16. Yüzyıl Arşiv Kaynaklarına Göre Uşak Kazasının Sosyal ve Ekonomik Tarihi. İstanbul: Filiz Kitabevi.
Seyitdanlıoğlu, M. (2010). Tanzimat Döneminde Modern Belediyeciliğin Doğuşu, Yerel Yönetim Metinleri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Şen, O. (1996). OsmanlıPanayırları (18.-19. Yüzyıl). İstanbul: Eren Yayıncılık.
Tutsak, S. (1994). Uşak Kazasında Mülkî Taksimatın Gelişimi. Tarih İncelemeleri Dergisi, IX, 309-325. Varlık, M. Ç. (1987). XVI. Yüzyılda Osmanlı İdari Teşkilatında Kütahya. Marmara Üniversitesi, Türklük Araştırmaları Dergisi, 2, 201-239.
70

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com