Buradasınız

1939-1944 İNGİLİZ-ALMA N İKTİSADİ HARBİ: TÜRK KROMU ÜZERİNE PAZARLIKLAR

The 1939-1945 British-German Economic Warfare: Wrangling Over Turkish Chrome

Publication Year:

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
It is a known fact that strategically important materials increase the influence of the states on the global power relations. On the other hand states possessing these strategically important materials could only make use of them with an effective foreign policy. The period before and during the World War II was perhaps the most difficult period in the history of the Turkish Republic. Due to various reasons, geography being in the first place, Turkey was tried to be withdrawn into war by both the Axis and the Allies. Having no interest in being part of this catastrophic fight, Turkey showed a resolute stance and abstained from getting involved. As a middle power state it was difficult for Turkey to follow a truly independent foreign policy in her relations with the great powers of the era. However Turkey followed a resolute foreign policy and stayed out of the war with full effort. With its rich chrome resources she became part of an economic warfare during the War. Turkish chrome was a vital and insubstitutable product especially for the German war industry. Therefore Britain endeavored to prevent Germany acquiring the ore. On the other hand the strategic importance of her chrome resources gave a vital advantage on the diplomatic maneuvers she followed in the relations with the belligerents. In this paper it is agued that the British Economic Warfare efforts regarding the prevention of the Turkish chrome sales to Germany resulted in failure and an analysis of this failure is made based on archival data and secondary sources.
Abstract (Original Language): 
Stratejik açıdan önemli yer altı kaynaklarının ülkelerin uluslararası ilişkilerdeki pazarlık gücünü arttırdığı bilinen bir gerçektir. Öte yandan bu zenginliklerin ulusal çıkarlar doğrultusunda en iyi şekilde değerlendirilmesi ancak ve ancak başarılı bir dış politika ile mümkündür. İkinci Dünya Savaşı öncesi ve savaş yılları dış Türk Dış Politikası açısından belki de tarihinin en zorlu dönemlerinden biri olmuştur. Coğrafi konumu başta olmak üzere birçok sebepten ötürü, gerek müttefikler gerekse mihver devletleri tarafından savaşa dâhil edilmeye çalışılan Türkiye, hiçbir çıkarının olmadığı bu yıkıma taraf olmamak konusunda kesin kararlı bir duruş sergilemiştir. Orta ölçekte bir devlet olması dolayısıyla büyük güçlere karşı çokta fazla pazarlık gücü bulunmayan Türkiye, savaş süresince denge politikası izlemeye çalışmış bu uğurda büyük bir diplomatik mücadele vermiştir elindeki bütün olanakları seferber etmiştir. Türkiye'nin elindeki en büyük değerlerden bir tanesi, savaş sanayinde kullanılmaya elverişli yüksek cevher oranı ihtiva eden kromdu. Savaşan devletler Türk kromunu elde etmek için büyük bir mücadeleye girişmişti. Türkiye ise elinde bulundurduğu bu değeri dış politika hedefleri doğrultusunda kullanmaya çalışmıştır. Bu çalışmada Topyekûn harbin bir parçası olan İktisadi harbin Türkiye ayağında İngiltere'nin Almanya'yı Türk kromundan mahrum bırakmak girişimleri ele alınacaktır. Aynı zamanda İngiltere'nin bu mücadelede başarısız olduğu iddia edilmekte, arşiv materyalleri ve ikincil kaynakların ışığında bu başarısızlığın sebepleri incelenmektedir.
93
120

REFERENCES

References: 

Alganer, H. (1942) Harp ve İptidai Madde-1-2 İktisadi Yürüyüş, 57, 58 14.
Ataöv, T. (1965) Turkish Foreign Policy, 1939-1945, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, No 197-179.
http://turkdispolitikasi.net/yazarlar/wilma/tdponcelik.html - ftnref12# ftnref12
Aydın, M. (2008) "İkinci Dünya Savaşı ve Türkiye 1939-1945" iç. Baskın Oran (ed.), Türk Dış Politikası, I, İstanbul: İletişim Yayınları.
Barutçu, F.A. (1977) Siyasi Anılar (1939-1954), Ankara: Milliyet Yayınları.
Bölcke, W. and A. Bölcke
(1996
) Deutschland als Welthandelsmacht, 1930-1945,
Stuttgart: W. Kohlhammer Verlag.
1939-1944
İngiliz-Alman İktisadi Harbi: Türk Kromu Üzerine Pazarlıklar
119
Çiftçi, K. (2010) Tarih, Kimlik ve Eleştirel Kuram Bağlamında Türk Dış Politikası,
Ankara: Siyasal Kitabevi.
Deringil, S. (2008) Denge Oyunu,İkinci Dünya Savaşında Türkiye'nin Dış Politikası, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Die rohstoffwirtschaftliche Bedeutung des Südostraumes für die deutsche Wehrwirtschaft, Reichsamt für wehrwirtschaftliche Planung, Maerz 1939, p.39 f, NA: T 71, 147, 663425 and BA: R 24/28.
Die Einfuhrabhaengigkeit der Achse an kriegs- und lebenswichtigen Roh- und Halbstoffen und ihre mögliche Sicherstellung im Kriegsfall, Reichsamt für wehrwirtschaftliche Planung.Documents on German Foreign Policy, Series D(1937-1945), Vol V, VI, VII, IX, X,
Esmer, A.S. ve O. Sander (1996) "İkinci Dünya Savaşında Türk Dış Politikası", iç. Mehmet Gönlübol (der.), Olaylarla Türk Dış Politikası 1919-1985, Ankara: Siyasal Kitabevi.
Fodor, D.J.
(1982
) The Neutrals, Illinois: Time-Life Books.
Friedensburg, F. (1943) Die Rohstoffe und Energiequellen im neuen Europa, Berlin: Gerhard Stalling Verlagsbuchhandlung.
Gürün, K. (1983) Dış İlişkiler ve Türk Politikası: 1939'dan Günümüze Kadar,
Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
Jaeschke, G. (1941) Türkei , Berlin: Junker und Dünnhaupt Verlag.
Jack, D.T. (1940) Studies in Economic Warfare, P.S., London: King&Son.
Kemp, A. (1942) 'Chrome: A strategic Material' Harward Business Review, Winter,
199-212.
Koçak, C. (1991) Türk-Alman İlişkileri(1923-1939) İki Dünya Savaşı Arasındaki
Dönemde
Siyasal
, Kültürel Askeri ve Ekonomik İlişkiler, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Leitz, C. (2001) Sympathy for the Devil: Neutral Europe and Nazi Germany in
World War II, New York: New York University Press.
Medlicott, W.N. (1952) The Economic Blockade, Vol. 1, London: His Majesty's Stationert Office and Longmans, Green and Co.
Meyer, F. (1938) Türk Krom Cevheri Terkibine Dair Bir Tetkik, Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 13, 149-154.
120
Murat
ÖNSOY
Millman, B. (1996) The 1ll Made Alliance: Anglo-Turkish Relations, 1934-1940,
Montreal: McGill-Queen's University Press.
Pumphrey, L.M. (1941) Planning For Economic Warfare, Military Affairs, 5(3), 145¬151.
Rich, N. (1974) Hitler's War Aims: The Establishment of the New Order, London: Andre Deutsch Limited.
Schönherr,
K
. (1994) Die türkische Aussenpolitik vom Vorabend des Zweiten Weltkreges bis 1941, Osterreichische Osthefte, 36/1994 Heft 2, Wien
Tamzok, N. (2008)
Osmanl
ı İmparatorluğu'nun Son Döneminden Çok Partili Döneme Madencilik Politikaları, 1861-1948, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63-4.
Kurat, Y.T. (1961) A Survey of Economic Policy in the Turco-German Trade During World War II, Belleten, XXV(97), 95-103
Uzgel,
İlha
n (2001) "Almanya'yla İlişkiler" iç. Baskın Oran (der.), Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşı'ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, (3. Baskı), İstanbul: İletişim Yayınları.
Weber, F.G. (1979) The Evasive Neutral: Germany, Britain and the Quest for a Turkish Alliance in the Second World War, Columbia and London: University of Missouri Press.
Weisband, E. (2002) 2.
Düny
a Savaşı ve Türkiye, İstanbul: Örgün Yayınevi.
Wu, Y. (1952) Economic Warfare, New York: Prentice-Hall, Inc.
U.S. State Department [Eizenstat]
Repor
t on U.S. and Allied Wartime and Postwar Relations and Negotiations With Argentina, Portugal, Spain, Sweden, and Turkey on Looted Gold and German External Assets and U.S. Concerns About the Fate of the Wartime Ustasha Treasury (June 1998).

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com