You are here

Home » Content

BATI YAŞAM TARZI VE TOPLUM KİMLİĞİNİOLUŞTURMA VE YAYGINLAŞTIRMA ARACI OLARAK TÜRK TİYATROSUNUN BİÇİMLENMESİ

FORMATION OF TURKISH THEATER AS AN INSTRUMENT FORMING AND GENERALIZING A WESTERNIZED IDENTITY OF SOCIETY AND WEST LIFE STYLE

Journal Name:

  • Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

Publication Year:

  • 2012

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
As a performing art theater has a feature of forming and generalizing a conscious. Through this feature it has been used to socialized some political views in both Western and Eastern societies many times in history. Turkish theatre in modernization period that arised with a mission to form and shape a new identity of society in the Ottoman Empire in the nineteenth century failed in this effort. In the modernization period, the effort of forming and generalizing a conscious in the theatre was limited with goverment section in the Ottoman Empire. It changed in to an effort of giving an identity to the society in Turkish Republic, but resulted in failure. On this occasion, we tried to base our hypothesis by dealing with the modernization of Turkish theatre in the Ottoman Empire and the new topics of it and by connecting with the continuity and the rupture after the structure of Turkish Republic.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Bir gösteri sanatıolarak tiyatro, bilinç oluşturma ve yaygınlaştırma özelliğine sahip bir sanat dalıdır. Bu özelliği dolayısıyla da tiyatro sanatı, hem Batıhem de Doğu toplumlarında tarihin çeşitli dönemlerinde belli siyasi görüşleri toplumsallaştırma amaçlıkullanılmıştır. Ancak XIX. yüzyılda Osmanlı’da tiyatro, yenileşme sonrasıeski sanat biçimlerinin ortadan kalktığıalanlardan biri haline gelmiştir. Tiyatro bu yeni dönemde eskisinden farklıbir bilinç aktarım aracına dönüşmüştür. OsmanlıBatıcılaşmasına eklenmek istenen yeni ilişki ve konular yeni dönemin tiyatro sanatınıda belirlemiştir. Fakat oluşan bu eklektik sanat Batılıya da Doğulu bir kimliğin sözcüsü olamamış, geleneksel tiyatrodan kopmuşve yeni bir atılım da gerçekleştirememiştir. Tiyatronun belli bir bilinci oluşturma ve yaygınlaştırma çabası, yenileşme döneminde Osmanlı’da yönetici kesimle sınırlıkalmış, Cumhuriyet Türkiyesi’nde ise topluma belli bir kimlik verme çabasına dönüşmüşfakat başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Biz bu çalışmamızda yenileşme dönemi Osmanlıtiyatrosunun metinleri, tiyatro yapılarıve ilişkilerinden yola çıkarak Cumhuriyet sonrasındaki süreklilik ve kopuşla beraber varsayımımızıtemellendirmeye çalışacağız
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-bati-yasam-tarzi-toplum-kimliginiolusturma-yayginlastirma-araci-olarak-turk-tiyatrosunun-bicimlenmesi.pdf
  • 33
35-47
  • Turkish

REFERENCES

References: 

KİTAPLAR
Akı, N. (1989). Türk Tiyatro EdebiyatıTarihi. C.1. İstanbul: Dergâh
Akı, N. (1968). ÇağdaşTürk Tiyatrosuna Toplu Bakış. Ankara: Ankara Üni.
And, M. (1983). Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu. Ankara: Türkiye İş
Bankası
And, M. (1973). Elli Yılın Türk Tiyatrosu. İstanbul: Türkiye İşBankası
And, M. (1985). Geleneksel Türk Tiyatrosu. İstanbul: İnkılap Kitabevi
And, M. (1971). Meşrutiyet Dönemi’nde Türk Tiyatrosu. Ankara: Türkiye İş
Bankası
And, M. (1976). OsmanlıTiyatrosu – Kuruluşu – Gelişimi – Katkısı. Ankara: Ankara Dil-Tarih ve Coğrafya
Fakültesi
And, M. (1972). Tanzimat ve İstibdat Dönemi’nde Türk Tiyatrosu. Ankara:
Türkiye İşBankası
Baltacıoğlu, İ. H. (1941). Tiyatro. İstanbul: Sebat
Enginun, İ. (2006). Yeni Türk Edebiyatı: Tanzimat’tan Bugüne (1839-1923).
İstanbul: Dergah
Gökalp, Z. (1964). Milli Terbiye ve Maarif Meselesi. Ankara: Diyarbakırı
Tanıtma ve Türizm Derneği
Gökalp, Z. (2003). Türkçülüğün Esasları. İstanbul: Bordo Siyah
Gökalp, Z. (2004). Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak. İstanbul: Bordo
Siyah
Katoğlu, M. (t.y.). “Cumhuriyet Türkiyesi’nde Eğitim, Kültür, Sanat”,
YakınçağTürkiye Tarihi. Haz. Sina Akşin. İstanbul: Milliyet Kitaplığı
Perin, C. (1946). Tanzimat Edebiyatında Fransız Tesiri. İstanbul: İstanbul
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Sevengil, A. R.(1968). Meşrutiyet Tiyatrosu. İstanbul: Milli Eğitim
Sevengil, A. R.(1959). Opera Sanatı İle İlk Temaslarımız. İstanbul: Maarif
Sevengil, A. R.(1962). Saray Tiyatrosu. İstanbul: Milli Eğitim
Sevengil, A. R.(1968). Tanzimat Tiyatrosu. İstanbul: Milli Eğitim
MAKALELER:
And, M. (1970). “Türk Tiyatrosunda Tarihi Oyunlar ve Bunların Yazılış
Gerekçeleri”, UluslarasıTarih Kongresi Bildirileri. Ank.: T. T. K. s.768-773
Coşkun, İ. (1997). “OsmanlıTarihçiliğinin Kaynakları”, Sosyoloji YıllığıI:
Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 33, Ağustos 2012 45
OsmanlıTarihçiliği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak., s. 53-60
Çalışlar, A. (1995). Tiyatro Ansiklopedisi. Ankara: T. T. K., s. 650
Eğribel, E. (1997). “OsmanlıVakanüvis Tarihçiliği”, Sosyoloji YıllığıI:
OsmanlıTarihçiliği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak., s. 69-76
Eğribel, E. (1999). “Türk Tarih Tezi”, Sosyoloji Yıllığı4:Tarih ve Sosyoloji.
İstanbul: Çantay s. 121-129
Eğribel, E. – Genç, E. S. (2001). “XIX. Yüzyıl OsmanlıSiyasi Yaşamı”,
Sosyoloji Yıllığı8: XIX. Yüzyıl. İstanbul: Kardeşler s. 144-173
Gerçek, S. N. (20 Ocak 1944). “Otuz BeşSenenin Tarihçesi”, Akşam Gaz.
Gerçek, S. N. (2001). “İlk Türk Tiyatrosu ve İlk Türk Piyesi”, Yaşamı,
Yapıtları, Kitaplarına GirmemişSeçme Yazıları. Ankara: Kültür Bak.s.75-80
Nutku, Ö. (1970). “Ortaoyununda Yabancılaştırma Kavramı”, Tiyatro
AraştırmalarıDergisi. Sayı1. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi
Ortaylı, İ. (1976). “Tiyatroda Tarihi OyunlarÜzerine Bir Analiz Denemesi”, Tiyatro AraştırmalarıDergisi. Sayı7.
Ankara: A. Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi. s. 217-232
Sezer, B. (1989). “Türk Sosyologlarıve Eserleri I”, Sosyoloji Dergisi.
3.Dizi - 1.Sayı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi s. 1-96
Sezer, B.- Eğribel, E.- Özcan, U. (2002). “II. Meşrutiyetten Cumhuriyete
Düşünce Mirası”, Sosyoloji Yıllığı9: XX. Yüzyıl. İstanbul: Öncü Basım
s. 425-435
Şan, M. K. (2001). “XIX. Yüzyıl GeçişDönemi AydınıÜzerine”,Sosyoloji
Yıllığı8:XIX. Yüzyıl. İstanbul: Kardeşler. s.243-254
Tüfekçioğlu, H.(1997).“Son Dönem OsmanlıTarihçiliği”,Sosyoloji Yıllığı1:
OsmanlıTarihçiliği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Ed. Fakültesi. s. 77-84
Yesarı, M. (1 Mayıs 1944). “Tuluat ve Tuluatçılar”, Perde ve Sahne Dergisi.
Sayı18. s. 4-15
OYUNLAR
Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemi Oyunları:
Ali Bey. (1970). Çalma KapıyıÇalarlar Kapını(Çıngırak). (ilk basım 1876) Tiyatro Araştırmaları
Dergisi. Ankara: Sayı1
Ekrem, R. M. (2003). Çok Bilen Çok Yanılır. (ilk basım 1916). İst.:
Bordo Siyah
Güntekin, R. N. (1972). Hançer. (ilk basım 1920). İstanbul: İnkılap Kitabevi
Gürpınar, H. R. (1963). Hazan Bülbülü. (ilk basım 1916). İstanbul: Oya
(1960). Mürebbiye. (ilk basım 1908). İstanbul: Nurgök
Kemal, N. (2004). Vatan yahut Silistre. (ilk basım 1873). İstanbul: Bordo Siyah Yayınları
(1974). ZavallıÇocuk. (ilk basım 1873). İstanbul: Remzi
(1990). Akif Bey. (ilk basım 1874). İstanbul: Milli Eğitim
(2004). Gülnihal. (ilk basım 1875). İstanbul: Parıltı
(1989). Kara Bela. (ilk basım 1908). Ankara: Kültür Bak.
(1975). Celâlettin Harzemşah. (ilk basım 1875). İst.: Dergah
Mithat, A. (1998). Eyvah. (ilk basım 1872) - Hükm-i Dil. (ilk basım 1875) - Ahz-ıSaryahut
Avrupanın Eski Medeniyeti. (ilk basım 1875) - Çerkez Özdenler. (ilk basım 1885) - Furs-i
Kadimde bir Facia yahut Siyavuş. (ilk basım 1885) - Açıkbaş. (ilk basım 1875) - Çengi Yahut
DanışÇelebi. (ilk basım 1885)Bütün Oyunları. Haz. İnci Enginun. İst.: Dergah
Celal, M. (1936). Köprülüler. (ilk basım 1912). İstanbul: Kanaat Kitabevi
(1936). Demirbaş Şarl. (ilk basım 1913). İstanbul: Kanaat Kitabevi
46 DPUJSS, Number 33, August 2012
(1936). İstanbul Efendisi(ilk basım 1913). İstanbul: Kanaat (1936). İtaat İlâmı. (ilk basım 1923).
İstanbul: Devlet Basımevi
(1936). Kaşıkçılar. (ilk basım 1920). İstanbul: KanaatKitabevi
(1936). Lale Devri. (ilk basım 1914). İstanbul: Kanaat Kitabevi
Nahit, T. - R. Nevvare. (2004). Jön Türk. (ilk basım 1908). İst.: Bordo Siyah
Nahit, T.–Ş. Süleyman(2004). Ben…Başka, (ilk bas.1913). İst.: Bordo Siyah
Nevvare, R. (1976). “Tesir-i Aşk” (ilk basım 1902), Tiyatro Araştırmaları
Dergisi. Sayı7
Ozansoy, F. A.(1969). Nedim ve Lale Devri. İstanbul: Milli Eğitim
Şinasi (1989). Şair Evlenmesi. (ilk basım 1859). İstanbul: Remzi Kitabevi
Tarhan, A. H. (1998) Yadigar-ıHarb. (ilk basım 1917) -Sabr-u Sebat, (ilk basım 1875) - İçli Kız, (ilk basım
1875) - Abdülhak Hamid Tarhan Tiyatroları. C:I. Haz. İnci Enginun. İstanbul: Dergah
Yayınları
(1975) Tarık yahut Endülüs Fethi. (ilk basım 1880). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi
(t.y.) Finten(ilk basım 1898). İstanbul: Dost Kitaplar
Vefik, A. (1970) Zor Nikah. (ilk basım 1869) İstanbul: Remzi
(1933) Tartüf – Azarya – Savruk - OkumuşKadınlar – Dudukuşları- Kadınlar Mektebi.
İstanbul: Kanaat
(1965) Kocalar Okulu. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi
(1970) Zoraki Tabip. İstanbul: Remzi Kitabevi
Cumhuriyet Dönemi Oyunları:
Altan, Ç. (1965). Mor Defter. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi
Asena, O. (1998). Hürrem Sultan. Ankara: Milli Eğitim Basımevi
(1998). Tohum ve Toprak. Ankara: Milli Eğitim Basımevi
Başkut, C. F.(1972). Büyük Şehir – Ayarsızlar - HacıKaptan - Küçük Şehir - Koca Bebek. Bütün Eserleri. C:1,
İst.: İnkılap ve Aka
(1972). Paydos - Sana Rey Veriyorum – Soygun - Kadıköy
İskelesi – Makine - Harputta Bir Amerikalı. Bütün
Eserleri. C:2. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri
Celal, M. (1936). Bir Kavuk Devrildi. (ilk basım 1929). İstanbul: Kanaat
(1936). FermanlıDeli Hazretleri. (ilk basım 1924). İst.: Kanaat
Cumalı, N. (1969). BoşBeşik. İstanbul: İmbat Yayınları
(1969). Ezik Otlar. İstanbul: İmbat Yayınları
(1969). Vur Emri. İstanbul: İmbat Yayınları
(1962). Nalınlar. İstanbul: Kent Yayınları
Çağan, S. (1993). Ayak Bacak Fabrikası. İstanbul: Mitos Boyut
Çağlar, B. K. (1935). Attila. Ankara: Ulus Basımevi
Çamlıbel, F. N. (1965). Akın. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri
Ezine, C. (1939). Bir Misafir Geldi. İstanbul: Kenan Basımevi
Giz, A. (1981). Sokullu Ne Yapmalıydı. İstanbul: Devlet Tiyatroları
Karay, R. H. (1939). Deli. İstanbul: Kenan Basımevi
Kısakürek, N. F.(1959). Bir Adam Yaratmak. Ankara: Ayyıldız Matbaası
(1940). Para. İstanbul: Semih Lütfi Kitabevi
Kurşunlu, N. (1952). Branda Bezi. İstanbul: Yeditepe Yayınları
(1967). Fatih. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi
Nayır, Y. N. (1933). İnkılap Çocukları. İstanbul: Hakimiyeti Milliye
Oflazoğlu, A. T.(1967). Deli İbrahim. İstanbul: Kent Yayınları
Ozansoy, H. F. (1933). On Yılın Destanı. İstanbul: Kanaat Kütüphanesi
Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 33, Ağustos 2012 47
Sayın, H. (1965). Pembe Kadın. İstanbul: Kent Yayınları
Sinanoğlu, N. H.(1934) . Bir Zabitin On BeşGünü. İstanbul: Devlet
(1934). Sakarya. İstanbul: Devlet Matbaası
Taner, H. (1964). KeşanlıAli Destanı. İstanbul: İzlem Yayınları

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com