You are here

Home » Content

XVI. Yüzyılda Bir Osmanlı Coğrafyacısı: Sipâhizâde Mehmed ve Eseri Evzahu’l-mesâlik ilâ ma‘rifeti’l-büldân ve’l-memâlik

An Ottoman Geographer ın 16th Century: Sipâhizâde Mehmed and His Work Evzahu’l-mesâlik ilâ ma‘rifeti’l-büldân ve’l-memâlik

Journal Name:

  • FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi

Publication Year:

  • 2017
DOI: 
10.16947/fsmia.323357

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In addition to the translations for the Ottoman geography of the 16th century, works on the maritime, travel book and cities have been compiled. This century can be considered as the first step in the development of Ottoman geography. There has been no detailed examination of Sipahizâde Mehmed, who has benefited from many works about the cities with his work entitled “Evzahu’l-mesâlik ilâ mârifeti’l-büldân ve’l-memâlik” at the end of this century. In this study, Sipahizade Mehmed’s place in the development of the Ottoman geography of the 16th century was examined. The sources used by Sipahizâde Mehmed in his work and his work have been emphasized, and the process of compiling the work, the importance of the work and contributions to Ottoman geography have been dwelt upon.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
XVI. yüzyıl Osmanlı coğrafyacıları için tercüme eserlerin yanında denizcilik alanında, seyahatname türünde ve şehirlere dair eserler te’lif etmişlerdir. Bu yüzyıl Osmanlı coğrafyacılığının gelişimi noktasında ilk basamak olarak da değerlendirilebilir. Yüzyılın sonunda Evzahu’l-mesâlik ilâ ma’rifeti’l-büldân ve’l-memâlik adlı eseri ile şehirler hakkında birçok eserden istifade eden Sipâhizâde Mehmed hakkında bugüne kadar detaylı bir inceleme yapılmamıştır. Bu çalışmada XVI. yüzyıl Osmanlı coğrafyacılığının gelişimi içerisinde Sipâhizâde Mehmed’in yeri incelenmiştir. İncelemede Sipâhizâde Mehmed’in eseri ve eserinde kullandığı kaynaklar üzerinde durulmuş olup, eserin te’lif edilme süreci, eserin önemi ve Osmanlı coğrafyacılığına katkıları üzerinde durulmuştur.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-xvi-yuzyilda-bir-osmanli-cografyacisi-sipahizade-mehmed-eseri-evzahul-mesalik-ila-marifetil-buldan-vel-memalik.pdf
  • 9
117
143
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Kaynak Eserler ve Nâdir Matbu‘lar
Kâtib Çelebi, Cihannümâ, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Revan Kısmı,
nr. 1624.
_______, Cihânnümâ, Viyana, National bibliotheque, Mixt 389.
_______, Müntehâb-ı Bahriyye, Süleymaniye Ktb. Aşir Efendi Kısmı, nr.
227.
Sipâhizâde Mehmed, Enmüzecü’l-fünûn, Veliyyüddin Efendi Ktb., nr. 141-
236,
_______, Enmüzecü’l-fünûn, Süleymaniye Ktb., İsmihan Sultan Kısmı, nr.
303.
_______, Enmüzecü’l-fünûn, Süleymaniye Ktb., Laleli Kısmı, nr. 2151.
_______, Enmüzecü’l-fünûn, Süleymaniye Ktb., Ayasofya Kısmı, nr. 390.
_______, Evzâhu’l-Mesâlik, Süleymaniye Ktb., Hafid Efendi Kısmı, nr. 207.
_______, Evzâhu’l-Mesâlik, Michigan ISL MS, nr. 215.
_______, Evzâhu’l-Mesâlik, Süleymaniye Ktb., İsmihan Sultan Kısmı, nr.
298.
_______, Evzâhu’l-Mesâlik, Nuruosmaniye Ktb., nr. 4693.
_______, Evzâhu’l-Mesâlik, Süleymaniye Ktb., Ragıp Paşa Kısmı, nr. 1059.
_______, Evzâhu’l-Mesâlik, Süleymaniye Ktb., Esad Efendi Kısmı, nr. 2039.
_______, Evzâhu’l-Mesâlik, Süleymaniye Ktb., Feyzullah Efendi, nr. 1350.
_______, Evzâhu’l-Mesâlik, Süleymaniye Ktb., Esad Efendi Kısmı, nr. 2037.
_______, Evzâhu’l-Mesâlik, Murad Molla Ktb., nr. 1419.
_______, Evzâhu’l-Mesâlik, Fazıl Ahmet Paşa (Köprülü) Ktb., nr. 935.
_______, Evzâhu’l-Mesâlik, Veliyüddin Efendi Ktb., nr. 3280.
_______, Evzâhu’l-Mesâlik, Kılıç Ali Paşa Ktb., nr.723.
_______, Esâmî-i Büldân, Süleymaniye Ktb., Halet Efendi Kısmı, nr. 607.
_______, Esâmî-i Büldân, Süleymaniye Ktb., Yeni Cami Kısmı, nr. 787.
_______, Esâmî-i Büldân, Süleymaniye Ktb., Reşid Efendi Kısmı, nr. 644.
_______, Esâmî-i Büldân, İstanbul Ünv. Nadir Eserler Ktb., nr. 346.
_______, Esâmî-i Büldân, Süleymaniye Ktb., Mihrişah Sultan Kısmı, nr.
304-2.
141
XVI. Yüzyılda Bir Osmanlı Coğrafyacısı: Sipâhizâde Mehmed ve Eseri
Evzahu’l-mesâlik ilâ ma‘rifeti’l-büldân ve’l-memâlik / İlhami Danış
_______, Esâmî-i Büldân, Ali Emiri Ktb., nr. COĞ5-1.
_______, Esâmî-i Büldân, Topkapı Sarayı Müzesi Ktb., Revan Köşkü, nr.
1642.
_______, Esâmî-i Büldân, Süleymaniye Ktb., Ragıp Paşa Kısmı, nr. 1060.
_______, Esâmî-i Büldân, Bursa Bölge Ktb, nr. 1518.
_______, Haşiye-i Tecrîd’e Haşiye, Süleymaniye Ktb. Nuruosmaniye Kısmı,
nr. 2109.
_______, Haşiye ala Şerh-i Hikmeti’l-ayn, Beşirağa Ktb., Eyüp Kısmı, nr. 99.
_______, Risâle fi’l-Beyân, Süleymaniye Ktb, Esad Efendi Kısmı, nr. 3062.
_______, Tarih-i Silsile-i Ulema, Süleymaniye Ktb., Esad Efendi Kısmı, nr.
2142.
İnceleme ve Araştırmalar
Adıvar, A. Adnan, Osmanlı Türklerinde İlim, İstanbul, Remzi Kitabevi, 1982.
Ahmad, Sayyıd Maqbul, “Coğrafya”, DİA, c.8, 1993.
Ak, Mahmut, “Osmanlı Coğrafya Çalışmaları”, Türkiye Araştırmaları Literatür
Dergisi (TALİD), c.2, sayı 4, İstanbul, 2004.
_______, “Coğrafya, Osmanlılar Dönemi”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
(DİA), c.8, 1993.
_______, “Menâzırü’l -avâlim ve Kaynağı Takvîmü’l -büldân”, Prof Dr. Bekir
Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul, 1991.
_______,“Bartınlı İbrahim Hamdi ve Atlas’ı”, Belleten, LXIV/239, Türk Tarih
Kurumu, 2000.
Aşık Mehmed, Menâzirü’l-Avâlim, haz. Mahmut Ak, 3 cilt, Ankara, Türk Tarih
Kurumu Yayınları (TTK), 2007.
Atâî, Nev’îzâde, Şakaik-ı Nu‘maniye ve Zeyilleri: Hadaiku’l-Hakaik fî Tekmileti’ş-
Şakaik, neşre haz. Abdülkadir Özcan, V cilt, İstanbul, Çağrı Yayınları,
1989.
Bostan, İdris, “Piri Reis”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA),
c.37, İstanbul, 2006.
Brockelmann, “Ebülfida”, İA, c. IV.
Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, 3 cilt, İstanbul, Matbaa-i Amire,
1333.
_______, Osmanlı Müellifleri, haz. M. A. Yekta Saraç, 3 cilt, Ankara, Türkiye
Bilimler Akademisi (TÜBA), 2016.
142 FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 9 (2017) Bahar
_______, “Sipâhizâde Mehmed b. Ali”, İslam Mecmûası, c. I, Dersaadet (İstanbul),
Matbaa-i Osmaniye, 1332.
Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara, 1998.
Ebü’l-Fidâ, Takvimü’l-büldan, ed. Fuat Sezgin, yay. haz. Farid Benfeghoul,
Carl Ehrig-Eggert, Eckhard Neubauer, Frankfurt am Main, Institut für Geschichte
der Arabisch-Islamischen Wissenschaften, 1992.
_______, Geographie d’Aboulfeda, Takvimü’l-Büldan, trc. Joseph-Toussaint
Reinaud, herausgegeben von Fuat Sezgin, Frankfurt am Main, Institut für Geschichte
der Arabisch-Islamischen Wissenschaften, 1985.
_______, Tarih-i Ebü’l-Fidâ, el-Muhtasar fî Ahbâri’l-beşer, thk. Mahmûd
Deyyub, Beyrut, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1997/1417.
Gibb, H. A. R., “Abu’l-Fida”, El2, c.I.
Goodrich, Thomas, “Osmanlı Amerika Araştırmaları: XVI. Yüzyıla Ait Târih-
i Hind-i Garbî Adlı Eserin Kaynakları ile İlgili Bir Araştırma”, Belleten, trc.
H. G. Yurdaydın, c. XLIX, sayı 195, Ankara, 1986.
Gökbilgin, M. Tayyip, “Bursa’da Kuruluş Devrinin İlim Müesseseleri, İlim
Adamları ve Bursa Tarihçileri Hakkında”, Necati Lugal Armağanı, Ankara, 1968.
Hagen, Gottfried, Bir Osmanlı Coğrafyacısı İşbaşında, Katib Çelebi’nin
Cihannümâ’sı ve Düşünce Dünyası, çev. Hilal Görgün, İstanbul, Küre Yayınları,
2015.
_______, “Kâtib Çelebi and Sipâhizâde”, Essays in honour of Ekmeleddin
İhsanoğlu, İstanbul, IRCICA, 2006.
IRCICA, Osmanlı Coğrafya Literatürü Tarihi, İslam Tarih, Sanat ve Kültür
Araştırma Merkezi [IRCICA], 2 cilt.
İzgi, Cevat, “Mehmed Suûdî Efendi”, DİA, c. 28.
_______, Osmanlı Medreselerinde İlim, 2 cilt, İstanbul, İz Yayıncılık, 1997.
Kâtib Çelebi, Cihannüma Kâtip Çelebi, (Sadeleştirilmiş metin), haz. Bekir
Karlığa, Said Öztürk, İstanbul, Mahya Yayınları, 2013.
Kaya, Mahmut, “Sipâhizâde Mehmed” DİA, c. 37.
Kramers, J. H., “Coğrafya”, İslam Ansiklopedisi [İA], c.3, Eskişehir, 2001.
Orhonlu, Cengiz, “XVIII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Coğrafya ve Bartınlı
İbrahim Hamdi’nin Atlası”, Tarih Dergisi, XIV/19, İstanbul, 1964.
Öztürk, Said, “Kâtip Çelebi Bibliyografyası”, Doğumunun 400. Yıldönümünde
Kâtip Çelebi, ed.. Bekir Karlığa, Said Öztürk, Ankara, 2009.
Reinaud, Par M., Geographie d’Aboulfeda, Traduite de l’Arabie en Français,
143
XVI. Yüzyılda Bir Osmanlı Coğrafyacısı: Sipâhizâde Mehmed ve Eseri
Evzahu’l-mesâlik ilâ ma‘rifeti’l-büldân ve’l-memâlik / İlhami Danış
(Introduction Generale a la Geographie des orientaux), tome I, Paris, 1848.
Sarıcaoğlu, Fikret, “Kitâb-ı Bahriyye”, DİA, c.26, Ankara, 2002.
_______, Kitâb-ı Cihânnümâ li-Kâtib Çelebi, c. II, Ankara, Türk Tarih Kurumu,
2013.
_______, “Piri Reis’in Kitâb-ı Bahriyye’sinin İzinde Katib Çelebi’nin Yeni
Bulunan Eseri: Müntehab-ı Bahriyye”, Türklük Araştırmaları Dergisi, 15, Bahar
2004.
Redhouse, Sir James W., A Turkish and English Lexicon, Shewing in English
The Significations of The Turkish Terms, Beyrut, Mektebu Lüban, 1987.
Selaniki Mustafa Efendi, Tarih-i Selaniki (971-1003/1563-1595), haz. Mehmet
İpşirli, c.I, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1989.
Şemsettin Sami, Kāmûs-ı Türki, İstanbul, İkdam Matbaası, 1317.
Sezgin, Fuat, Kâtip Çelebi’nin Esas Cihannüması ve Coğrafya Tarihindeki
Yeri, (Giriş ve Önsöz), İstanbul, Boyut Yayınları, 2013.
Taeschner, Franz, “Osmanlılarda Coğrafya”, Türkiyat Mecmuası, trc. Hâmid
Sadî, sayı 2, İstanbul, 1928.
Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Osmanlı Tarihi, c.4, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi
(TTK), 1995.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com