Byzantine Architectural Sculpture from Akköy on the Middle Scamander Valley in Hellespontus
Journal Name:
- Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
Reaching the sea in the lower section of the Dardanelles, Scamander constitutes an essential settlement. Ilion episcopacy is located in the lower section of Scamander while Scepsis episcopacy is located in the upper section. Although these cities are known thanks to the information obtained from studies and archeological excavations, data are limited about the Byzantine cities in the middle section of Scamander. A city called Scamandros or Scamandroi is pointed out in historical resources. The researchers, who study the Classical Greek cultures, locate this city in the middle Scamander section. With a view to contributing to the settlement and detecting the Byzantine works in the middle Scamander section, studies have been carried out in and around Akköy. The architectural sculptures of the Byzantine Period we detected in Akköy constitute the subject of this study. It is envisaged that the information to be obtained as a result of documenting and evaluating the finds in detail can contribute significantly to understanding the Byzantine Period of the region and to the problem of the localization of Scamadros. The fragments found in Akköy constitute two groups indicating architectural and liturgical uses. Among the architectural elements are the double column, postament, column and pier capitals, piers, column shaft and door jamb fragment. The works with liturgical use are the side screen of ambo staircase, screen fragments and their capitals and upper sections in the piers used as tombstone. There are two questions to be answered about the works in Akköy. One of them is "Do the works evaluated belong to a settlement of the Byzantine Period, on which the village was established?" The second one is "Or were they carried from a Byzantine settlement in the close vicinity of Akköy?" The datum to support the first question is the statements of a woman owning a house at the entrance of the village. She says that the column capital in the garden of her house was revealed when they dug the garden. Apart from this statement, the people interviewed state that all the works in Akköy had been brought from the vicinity. Depending on these data, it can be suggested that the first question cannot be clarified until the future systematic archeological excavations in Akköy. The existence of the settlements containing the finds of the Byzantine period in the south and southeast of Akköy is understood when an evaluation is made on the places bearing finds of the Byzantine period in Akköy as the center and in its close periphery, in other words, in an area of 5 kilometers in diameter. These are Kilise Tepe located in approximately 2 to 3 kilometers south of Akköy, Marmat located approximately 1 kilometer to Kilise Tepe, Pazarköy, located approximately 4 kilometers in the southeast of Akköy and Adatepe in the north of the Village.
These data document that the middle part of Scamander Valley was intensively located in early and midddle Byzantine periods. The works which we determined in Akköy also suggest that they must have been carried from close vicinity.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Çanakkale Boğazı'nın aşağı bölümünde denize ulaşan Skamander'in (Kara Menderes) vadisi önemli bir yerleşim alanı oluşturur. Skamander'in aşağı bölümünde Ilion, yukarı bölümünde Skepsis piskoposlukları bulunur. Bu şehirler araştırmalar ve arkeolojik kazılardan elde edilen bilgiler ile bilinmesine karşın Skamander'in orta bölümündeki Bizans şehirlerine ait veriler sınırlıdır. Tarihi kaynaklarda Skamandros veya Skamandroi isminde bir piskoposluğa işaret edilir. Klasik Yunan kültürlerini inceleyen araştırmacılar bu şehri orta Skamander bölümüne lokalize ederler. Orta Skamander bölümündeki Bizans eserlerinin tespit edilmesi amacıyla gerçekleştirilen yüzey araştırmalarının bir bölümünü Akköy'deki çalışmalar oluşturmuştur. Burada, Akköy'de tespit ettiğimiz Bizans Dönemine ait taş eserlerin öncelikle ayrıntılı tanımlanması hedeflenmiştir. Buluntuların ayrıntılı belgelenmesi ve değerlendirilmesi ile elde edilecek bilgilerin bölgenin Bizans Döneminin anlaşılmasına ve Skamadros'un lokalizasyonu sorununa önemli katkı sağlayabileceği öngörülmüştür. Akköy'de tespit edilen parçalar, mimari ve liturjik kullanıma işaret eden iki grup oluşturur. Mimari elemanlar arasında çift sütunceli paye (yassı paye), postoment, sütun ve paye başlıkları, payeler, sütun gövdesi ve kapı söve parçası bulunur. Liturjik işevli eserler ambon merdiven yan levhası, levhalara ait parçalar ile başlıkları ile monolit işlenmiş sütuncelerdir. Akköy'deki eserler üzerine cevaplanması gereken iki soru vardır. Bunlardan ilki; değerlendirdiğimiz eserler köyün üzerine kurulduğu bir Bizans dönemi yerleşimine mi aittir? İkincisi; yoksa Akköy'ün yakın çevresindeki bir Bizans yerleşiminden mi taşınmıştır? İlk soruyu destekleyecek veri köyün girişindeki bir ev sahibi hanımın aktardıklarıdır. Kendisi evinin bahçesindeki sütun başlığının bahçeyi kazdıklarında ortaya çıktığını söylemektedir. Bu beyanın dışında, konuştuğumuz kişiler Akköy'deki eserlerin tamamının çevreden taşınarak gelmiş olduğunu belirtmektedirler. Bu verilere göre Akköy'de gelecekte yapılacak sistematik arkeolojik kazılara kadar ilk sorunun açıklık kazanamayacağı söylenebilir. Akköy merkez olmak üzere yakın çevresi yani 5 km. çapın içerisindeki alanda Bizans dönemine ait buluntu veren yerler değerlendirildiğinde Akköy'ün güneyinde ve güneydoğusundaki Bizans dönemi buluntuları içeren yerleşimlerin varlığı anlaşılmaktadır. Bunlar Akköy'ün yaklaşık 2-3 km. güneyinde bulunan Kilise Tepe, Kilise Tepe'ye yaklaşık 1 km. mesafede bulunan Marmat, Akköy'ün güneydoğusunda yaklaşık 4 km. mesafede bulunan Pazarköy ve köyün kuzeyindeki Adatepe'dir. Bu yerleşimlerde yapılan çalışmalardan elde edilen veriler Skamander vadisinin orta bölümünün erken ve orta Bizans dönemlerinde yoğun iskan edildiğini belgeler. Akköy'de tespit ettiğimiz eserlerin de yakın çevresinden taşınmış olabileceği olasılığını öne çıkarır.
FULL TEXT (PDF):
- 1
201-218