A Symbolic Anthropological Analysis on "Flying" and "Gate" Metaphors on the Epitaphs of Bediüzzaman Grave in Şanlıurfa Province (Turkey)
Journal Name:
- Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
The theme of death, which is usually viewed as a natural phenomenon, has not been widely researched in social studies. However, it sheds light on a society's belief system, cosmological notion, identity-self perception, gender perception, demographic features, etc. Based on this observation, metaphors of "gate" and "flying" which are encountered on the epitaphs dated to the recent period in Bediüzzaman Cemetery (Şanlıurfa Province, Turkey), were studied from the perspective of symbolic anthropology. Among the various symbolic approaches, Mircea Eliade's (1991) dichotomy of the sacred and the profane and Arnold van Gennep's (2000) scheme of rites of passage are taken as models for the present study. The contradiction between the sacred and the profane helps us gain an insight into understanding the belief systems behind the conception of death. Within this frame, a symbolic analysis was conducted on the data collected with the method of graveyard ethnography and a relationship between texts was identified. In addition, sacred texts, rites of death, and similar text, are considered as part of an intertextual reading. Narratives from the mouth of the deceased using the pronoun "I" (elegies, poems, etc.) are common in Bediüzzaman Cemetery. It can be concluded that both the themes of these narratives and the metaphors of "flying" and "gate" point to two main sources: shamanism and Islam. When the epitaphs are examined within the framework of van Gennep's model, it is seen that the perception of death as a sort of flight (the Altaic tradition) is one of the evident indications of a symbolization of passage from one state of being into another. The "gate" metaphor (Islamic faith) implies the transition of the dead person from this world into "afterlife." In other words, it symbolizes a threshold before which the dead person is currently standing despite his or her wish to pass at once. This situation is due to the belief that the fate of the dead depends on a trial "before God." In spite of this difference between the two belief systems regarding the notion of death, the image of god occupies a central role in the sanctified design of universe purported by both systems. This image demarcates the distinction between the sacred and the profane. The contradiction between god, who is believed to have qualities such as glory and mightiness, and the human being, who tries to construct his own existence in accordance with the sacred, is attempted to be solved through the soul/spirit's "ascension to the God of Heavens (Gök Tanrı)" (Altaic tradition) or ascension to "Where God resides" (Islamic faith). In other words, death eliminates the discrepancy between what is "above," "eternal," "real," "absolute," and "good," which symbolizes the sacred and what is "below" (earth), "transient" (mortal/perishable) unreal (false), relative (varying/multiple), and bad (human). In conclusion, despite the differences in cosmological conceptualizations and their relevant symbols ("flying" and "gate" metaphors), both belief systems agree on the contention that the human being can reach the transcendent position he aspires to attain.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Genellikle doğal bir olgu olarak görülen ölüm teması, sosyal araştırmalarda kendine pek bir yer bulamaz. Oysa bu konu bir toplumun inanç sistemine, kozmolojik anlayışına, kimlik-benlik algısına, soy sistemine, toplumsal cinsiyet anlayışına, demografik özelliklerine, vb. ışık tutar. Bu düşünceden hareketle, Şanlıurfa ili Bediüzzaman Mezarlığı'ndaki çağdaş döneme ait yazıtlarda yer alan "uçmak ve "kapı" metaforları simgesel antropolojinin perspektifinden incelenmiştir. Simgesel yaklaşımlar arasından özellikle Mircea Eliade'nın (1991) kutsal ve kutsaldışı ayrımı; Arnold Van Gennep'in (1960, 2000) geçiş ritüelleri şeması bu çalışmaya model teşkil etmiştir. Böylece kutsal ve kutsal dışı arasındaki zıtlık, ölüm tasavvurunun arkasında yatan inanç sistemlerini anlamamız için bir içgörü sağlamış; geçiş ritüelleri şeması ise, insanın bir varoluş durumundan diğerine geçiş/ eşik simgelerini yorumlamamızı olanaklı kılmıştır. Dolayısıyla bu çalışmada mezarlık etnografisi yöntemiyle elde edilen verilerin bir simgesel çözümlemesi yapılmış ve mezarlık kendi bütünselliği içinde bir metin olarak ele alınmıştır. Böylece birbirinden ayrı kendilikler gibi görünen yazıtlar bir anlam kazanmış ve metinler arası bir bağlantı kurulabilmiştir. Ayrıca kutsal metinler, ölümle ilgili ritüeller, vb. metinler arası okumanın birer parçası olarak ele alınmışlardır. Ölünün "ben" öznesini kullanarak yaptığı anlatımlar (ağıtlar, şiirler, vb.) Bediüzzaman Mezarlığı'ndaki yazıtların genel bir görünümüdür. Bu anlatımlardaki temalar ile birlikte "uçmak" ve "kapı" metaforlarının iki ana kaynağa işaret ettiği söylenebilir: Şamanizm ve İslam dini. Öncelikle Van Gennep'in modeli çerçevesinde yazıtlara bakıldığında, bir varoluş durumundan diğerine geçişi simgeleyen en açık göstergelerden birisi ölümün bir tür uçuş olduğu algısı (Altay geleneği) olduğu görülür."Kapı" metaforu (İslam dini) ise, ölünün yeryüzünden "öte dünya"ya geçiş halini imlemektedir. Bir başka deyişle, ölünün oradan geçebilmeyi umduğu ama hâlihazırda eşikte olduğunun bir simgesidir. Çünkü ölümden sonraki kaderi "Allah'ın huzuru"ndaki sorgulayıcı sınava bağlıdır. Ölüm algısındaki bu farklılığa rağmen, her iki inancın kutsallaştırılmış evren tasarımında tanrı imgesi merkezi bir yer tutar ve bu imge kutsal olan ile kutsal olmayan arasındaki ayrımı belirler. Yücelik, kudret gibi niteliklere sahip olduğuna inanılan tanrı ile kendi varoluşunu kutsal olana göre inşa etmeye çalışan insan arasındaki zıtlık, ölümden sonra ruhun "Gök tanrıya doğru yükselmesi" (Altay geleneği) veya "Allah katı"na (İslam inancı) çıkmasıyla çözülmeye çalışılır. Bir başka deyişle, ölüm, kutsalı simgeleyen "yukarı" , "ebedi", "gerçek", "mutlak", "iyi" olan ile kutsal olmayanı simgeleyen aşağı (yeryüzü), geçici (fani/ ölümlü), gerçek-dışı (yalan), göreli (çeşitli/ çoğul) ve kötü (insan) olan arasındaki zıtlığı ortadan kaldırmaktadır. Sonuç olarak, kozmoloji tasavvuru ve bunun simgeleri ("uçmak" ve "kapı" metaforları) birbirinden farklı olsa da, her iki inanç sistemi de insanın arzuladığı aşkın konuma ancak ölümle birlikte ulaşabileceği noktasında birleşir.
FULL TEXT (PDF):
- 1
15-32