TÜRK ANAYASA HUKUKUNDA HAKİMLERİN BAĞIMSIZLIĞINA GENEL BİR BAKIŞ

Millet adına yargılama fonksiyonunu yerine getiren yargı organının ve bu baglamda yargı erkini kullanan hakimlerin bagımsızlıgının bir hukuk devleti için vazgeçilmez önemi bulunmaktadır. Nitekim hakimlerin her türlü baskıdan ve etkiden uzak bir sekilde görevlerini yerine getirmeleri, yansız adalet, insan haklarının ve özgürlüklerinin güvencesi olarak ortaya çıkmaktadır. Bu önemi de göz önünde bulundurarak hakimlerin bagımsızlıgının sadece hakimlerin hüküm kurarken herhangi bir müdahaleden uzak olmalarını degil; aynı zamanda onların atanmaları, özlük hakları ve hatta çalısma kosullarını da kapsadıgı kabul edilmektedir. Çalısmada öncelikle, devletin yargı fonksiyonu ve yargı bagımsızlıgı kavramı ele alınmıstır. Bu baglamda, kuvvetler ayrılıgı ilkesinin yargı bagımsızlıgıyla iliskisi ve bu ilkenin tam anlamıyla gerçeklestirilebilmesi için yargı bagımsızlıgının saglanması gerektigi 1982 Anayasası da göz önünde bulundurularak incelenmistir. Yargı bagımsızlıgı hakimlerin bagımsızlıgının yanı sıra tarafsızlıgını da gerektirmektedir. Çalısmada ise hakimlerin bagımsızlıgı hususu baslıca konu olarak incelenmektedir. Bu dogrultuda çalısmanın ikinci bölümünde, hakimlerin bagımsızlıgı kavramı anayasalardaki düzenlenisi dogrultusunda tarihsel gelisimi de dikkate alınarak yer bulmustur. Kavramın açıklıga kavusturulmasında ve bagımsızlıgın saglanmasında göz önünde bulundurulması gereken, yargı erkini kullanan hakimlerin ve mesleklerinin nitelikleri de bu bölümde belirtilmistir. Çalısmanın üçüncü bölümünde, hakimlerin bagımsızlıklarının kapsamı ve güvenceleri incelenmistir. Bu baglamda özellikle Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verecek olan hakimlerin, kanuna ve hukuka baglılıgı ile emir ve talimat almamaları vurgulanmıstır. Bununla beraber, yargı erkini kullanırken her türlü baskıdan ve etkiden uzak olmaları gerekliligi ile yasama ve yürütme organı ile idarenin mahkeme kararlarına uyma zorunlulugu da ayrıntılı olarak açıklanmıstır. Ayrıca bu bölümde, hakimlerin yasama ve yürütme organlarına karsı bagımsızlıgı ile özlük haklarına iliskin düzenlemeler yer almıstır. Çalısmanın dördüncü bölümünde ise, hakimlerin bagımsızlıgına iliskin temel düzenlemeleri içeren birden çok uluslararası belge incelenmis ve bu belgelerin ısıgında çesitli öneriler ifade edilmistir. Bu önerilerde özellikle, yapılacak iyilestirmelerde uluslararası belgelerdeki düzenlemelerin de dikkate alınması ve bu iyilestirmelerin hakimlerin çalısma kosullarının ve özlük haklarının da göz önünde bulundurularak yapılması gerektigi hususları vurgulanmıstır.