Journal Name:
- İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Beden muayenesi ve vücuttan örnek alma, doğrudan vücut bütünlüğüne yönelik müdahale oluşturan işlemlerdir. Vücut bütünlüğünün dokunulmazlığı ve bu dokunulmazlığın ihlal edileceği haller, her ne kadar Anayasa'da güvence altına alınmışsa da, bu işlemlerin uygulanacak tedbir kapsamında kanunda ayrıntılı bir şekilde düzenlenmesi gerekir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, önceki kanun döneminde var olan boşluğu doldurarak, bu konudaki ihtiyaca cevap vermiştir.
Beden muayenesi ve vücuttan örnek alma işlemleri, muhakeme hukukunda gerek delil elde etmek, gerekse elde edilen delilleri değerlendirmek bakımından büyük önem taşırlar. Nitekim beden muayenesi şüpheli, sanık veya diğer muhakeme süjelerinin bedenlerinin inceleme konusu yapılmasını gerektiren, dolayısıyla beden üzerinde delil elde edilmesini amaçlayan bir işlemdir. Vücuttan örnek alma ise, olaydan geriye kalan belirtilerle, şüpheli, sanık veya diğer muhakeme süjelerinin vücutlarından alman örneklerin karşılaştırılması olanağını sağlayan bir delil değerlendirme aracıdır.
Şüpheli, sanık veya diğer muhakeme süjelerinin doğrudan bedenlerine yönelik olarak uygulanan işlemler, CMK'nın 75. - 82. maddeleri arasında ve bu konulara ilişkin usullerin düzenlendiği "Ceza Muhakemesinde Beden Muayenesi, Genetik İncelemeler ve Fizik Kimliğin Tespiti Hakkında Yönetmelik"'te düzenlenmiştir.
Kanun koyucu, beden muayenesinin, iç ve dış beden muayenesi olarak şüpheli, sanık veya diğer muhakeme süjelerinin bedenleri üzerinde yapılabileceğini öngörmüştür. Kanunda şüpheli ve sanık açısından sadece iç beden muayenesine ve vücuttan örnek alınmasına yer verilirken, dış beden muayenesi Yönetmeliğin düzenleme alanına bırakılmıştır. Diğer muhakeme süjeleri içinse kanunda hem iç ve dış beden muayenesine, hem de vücuttan örnek alınmasına ilişkin hükümler öngörülmüştür.
19-38