You are here

1895 ANTEP ERMENİ OLAYLARI

1895 ANTEP ARMENIAN UPRISINGS

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_381

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Armenains provieding to add provisions to 1878 Treaty of Berlin about imposing new reforms related to eastern and southern provinces of Anatolia where is populated by them intensely caused many uprisings in many provinces of Anatolia between the years of 1895 and 1896 in order to obtain autonomy and afterwards independence. One of this uprisings was occured in Antep in 1895. After Turks and Kurds the vast majority was teh Armenians, and they werewitholding the commerce and the arts of Gaziantep. The number of the Armenians who were dealing with farms and animal feeding were very few. Also there were Armenians who used to work on trade and industry with the Turks together. The Armenian Hunchakian committee started the uprisings on the sixteenth of November of 1895 on the purpose of srating an ethnic-religious conflict between Moslem and Armenian citizens of Antep. As well as in other parts of Anatolia where Armenian population was concentrated in, at Gaziantep -which is the second largest city in the Province of Aleppo- Armenian youthes were gagning up through schools. Both in the missionary schools’ and in the Armneians’ own schools separatist ideas were indoctrinating to young Armenian pupils. In organization of Hunchakian committee, the active role was undertook by the school teachers in antep.In fact, the branches of Hunchakian committee, of Gaziantep and Kilis Hinchak were carrying out their activities under the leadership of school teachers. İn this study, the uprising of 1895 and the role of the missionaries’s in this uprisings are examined. In addition, the repercussions of teh uprisings in Europe judged in teh light of consular reports and the archive of The New York Times.
Abstract (Original Language): 
1878 Berlin Antlaşması’na yoğun olarak yaşadıkları Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde kendilerine yönelik ıslahat yapılması hükmünün eklenmesini sağlayan Ermeniler yine bu antlaşmaya dayanarak önce özerklik sonra da bağımsızlık edebilmek için 1895 ve 1896 yıllarında Anadolu’nun bir çok yerinde isyanlar başlattılar. Bu isyanlar biri de 1895 yılında Antep’te gerçekleşti. Antep’te Türk ve Kürtlerden sonra Ermeniler büyük bir çoğunluğu oluşturur ve bunlar memleketin sanat ve ticaretini elinde tutardı. Ermenilerin pek azı çiftlik ve hayvan beslemekle uğraşırdı. Ancak ticaret ve sanayide Türklerle beraber çalışan Ermeniler de vardı. XIX. yüzyılın son çeyreğinden itibaren Antep’te teşkilatlanmaya başlayan Hınçak Ermeni Komitesi üyeleri 16 Kasım 1895’te Antep’teki Müslüman ve Ermeni nüfusu bir birine kırdırmak için olayları başlattı. Anadolu’nun, Ermeni nüfusunun yoğun olduğu diğer bölgelerinde olduğu gibi Halep vilâyetinin ikinci büyük şehri olan Antep’te de Ermeni gençleri genellikle okullar vasıtasıyla örgütlenmekteydiler. Gerek misyoner okulunda gerekse Ermenilerin kendi okullarında verilen eğitim ile ayrılıkçı fikirler Ermeni gençlere aşılanmaktaydı. Antep’teki Hınçak teşkilatlanmasında da en etkin rolü okul hocaları üstlenmişlerdi. Nitekim Antep ve Kilis’teki Hınçak cemiyeti şubeleri, mektep hocalarının liderliğinde faaliyetlerini yürütmekteydiler. Bu çalışmada 1895 olayları ve olayların yaşanmasında şehirdeki misyonerlerin rolü incelenerek konu ile ilgili yabancı devlet konsoloslarına ait raporlar ve misyoner kaynakları değerlendirilmiştir. Ayrıca çalışmada The New York Times gazetesinin arşivindeki konu ile ilgili haberler ışığında 1895 Antep olaylarının Avrupa’da ki yankısı irdelenmiştir.
951-969

REFERENCES

References: 

Salnameler
 Hicri 1308 (Miladi 1890/91) Tarihli Halep Vilayeti Salnamesi.
 Hicri 1312 (Miladi 1895) Tarihli Halep Vilayeti Salnamesi.
 Hicri 1313 (Miladi 1896) Tarihli Halep Vilayeti Salnamesi.
 Hicri 1314 (Miladi 1897) Tarihli Halep Vilayeti Salnamesi.
Yayınlanmış Arşiv Belgeleri
 Correspondence Relative To Armenian Question And Reports From Her
Majesty’s Consular Officers İn Asiatic Turkey, No:2, Presented Both to the Houses
of Parliament and by Command of Her Majesty, ġubat, 1896, Londra.
 Further Correspondence Relating to Asiatic Provinces of Turkey, No:8,
Presented to for both Houses of Parliament by Command of Her Majesty, Ağustos,
1896, Londra.
 Osmanlı Belgelerinde Ermeni-Amerikan İlişkileri (1839-1895), T.C. BaĢbakanlık
Devlet ArĢivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı ArĢivleri Daire BaĢkanlığı, Yayın Nu:85,
Ankara, 2007, c., I, II.
 Osmanlı Belgelerinde Ermeni İsyanları (1895-1896), T.C. BaĢbakanlık Devlet
ArĢivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı ArĢivleri Daire BaĢkanlığı, Yayınları, Ankara,
2008.
 Osmanlı Belgelerinde Ermeni-Fransız İlişkileri (1879-1918), T.C. BaĢbakanlık
Devlet ArĢivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı ArĢivleri Daire BaĢkanlığı, Yayın Nu:86,
Ankara, 2007.
Makaleler
 ÇUKUROVA Bülent, Antep’te Ermeni Ulusçuluğunun Doğuşunda Amerikalılar
ve Kolejin Etkisi, Ankara Ünv., Türk Ġnkılap Tarihi Ensitüsü Atatürk Yolu Dergisi,
sayı 40, Kasım, 2007.
 ÖZġAVLI Halil, Ermeni Milliyetçilik Hareketlerinin Doğuşu: Taşnak –İttihat ve
Terakki İttifakı, Ermeni AraĢtırmaları, say. 41, Ankara, 2012
 YILDIRIM M. Ali, 1895-1896 İsyanları Sırasında Ayntab’da Ermeniler ve Hınçak
Cemiyeti, DTCF Tarih AraĢtırmaları Dergisi, Ankara 2008.
Gazete Haberleri
The New York Times, 12 Eylül 1894.
1895 Antep Ermeni Olayları 968
The New York Times, 18 Ekim 1894.
The New York Times, 2 Kasım 1895
The New York Times 25 Kasım 1895.
The New York Times, 2 Ocak 1896.
The New York Times, 29 Ocak 1896.
İnternet Kaynakları
 Orhan DOĞAN, Ermeni Komiteleri Hınçak ve TaĢnaksütun (Rus Adalet Bakanı Y.
Muravyev‟in Ermeni Komitelerine ĠliĢkin Raporu). Kaynak
http://www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/articles/ 2008/20/ODOGAN.PDF, s., 312.
İnceleme Eserler
 ABADĠ, Türk Verdünü Antep’in Dört Muhasarası, Gaziantep Kültür Derneği Yay.,
sayı 14, Gaziantep, 1959.
 BARKLEY HENRY C., A Ride Through Asia Minor and Armenia, Printed by
Wiliam Clowes and Sons, Londra, 1891.
 BĠLEZĠKĠAN VARTAN S., Apraham Hoja of Aintab, Light and Life Pres, Winona
Lake, Indiana, 1952
 BLĠSS EDWĠN Munsell, Turkey And The Armenian Atrocities, Hubbard
Publishing, Philadelphia, 1896.
 EROĞLU Cengiz, BABUÇOĞLU Murat, Köçer Mehmet, Osmanlı Salnamelerinde
Halep, Global Strateji Ensitütüsü, Ankara, 2007.
 FĠLĠAN GEORGE H., Armenia and Her People, Hartford Conn. America Publishing
Company, 1896
 GÜLLÜ Ramzan Erhan, Antep Ermenileri (Sosyal-Siyasi-ve Kültürel Hayatı), IQ
Yay., Ġstanbul, 2010.
 GÜRÜN Kamuran, Ermeni Dosyası, RemzĢ Kitabevi, Ġstanbul, 2005.
 HERRĠCK George F., An Intense Life, A Skecgh Of The Life and Work, Rew.
Andrew T. Pratt, M.D., Missionary Of The ABCFM., In Turkey 1852-1872,
Publisher Of Evangelical Literature, New York.
 HÜSEYĠN NAZIM PAġA, Ermeni Olayları Tarihi, T.C. BaĢbakanlık Devlet
ArĢivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı ArĢivleri Daire Baklanlığı Yayın Nu: 15, Ankara,
1993.
 KERTMENJĠAN David, Planning and Architectural Reminiscences From
Historical Aintab, Armenian Cilicia, Ed. Richard G. Hovhannisian ve Simon
Payaslian, Mezda Publishers, Califonia, 2008.
 KEVORK Safarian, A Brief History of Aintab, Armenian Ayntabtzy Culturel
Association, Volume III, Los Angeles, California, 1994, s., 11-12.
969
Halil ÖZŞAVLI
 KOCABAġOĞLU Uygur, Kendi Belgeleriyle Anadolu’daki Amerika, Ġstanbul,
1991.
 NALBANDIAN Louise, Armenian Revolutionary Movement: The Development
Of Armenian Political Parties Through The Nineteenth Century, University of
California Press 1963.
 RĠCHTER Julius, A History Protestant Mission İn The Near East , Feleming H.
Revell Company, London-England,1910.
 SAKĠN Orhan, Osmanlı’da Etnik Yapı, Ekim Yay., Ġstanbul, 2008

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com