You are here

ALEVÎ OCAKZÂDELERİN PROBLEMLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

ALEVI OCAKZÂDES PROBLEMS AND OFFERS OF SOLUTİON

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1229

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Alawites owe their existence continuing up to today to the presence of the ocak culture. The ocak system was very influential in the Alawite’s preserving their systematic structure up to the present by eluding the problems they went through and the religious groups they were affected from as a society, a religious group within the historical process and not being directly subject to assimilation. The ocak system has a religious, social and historical importance for the Alawite and Bektashi societies. The Alawite society survived up to the present by the courtesy of the extant ocak system which carried the names of babas, dedes, abdals and dervishes, who were very effective in the shaping of Alawism. In this article, we focus on the origins of the ocak culture in Alawism, its meaning and its institutionalization within the historical process. In addition, problems of ocaks today are briefly touched upon. We aimed at drawing attention to the problems faced by ocak culture and the possible threats it may face in the future. As a result, by considering the examining solutions to problems and needs of institutions and given the fact that the proposition is target solution of academic studies, we expressed that in this changing modern age, the ocak culture and the institution of dedelik should be re-examinated from scientific, legal, religious and social perspectives. So that, we expressed a number of proposed solutions.
Abstract (Original Language): 
Geleneksel Anadolu Aleviliğinin günümüze kadar yapısını korumasında etkili olan kurumların başında ‚dedelik, ocakzâdelik, çelebilik veya dedebabalık‛ gelmektedir. Esasen bu kurumlar Anadolu Aleviliği ve Bektaşiliğinin kendine has yapısını kurmasında tarihsel rol üstlenmiştir. Nitekim Alevîler, günümüze kadar süregelen var oluşlarını ocak kültürünün varlığına borçludur. Tarihsel süreç içerisinde Alevîlerin gerek toplum gerekse dini gurup olarak, içinden geçtiği merhalelerden ve etkilendiği dini guruplardan sıyrılarak kendi sistematik yapısını günümüze kadar muhafaza etmesi ve asimilasyona doğrudan uğramamasında ocak sisteminin büyük etkisi vardır. Ocak sisteminin, Alevî Bektaşi toplumu için dini, içtimai, tarihi anlamı ve önemi vardır. Alevî toplumu, Alevîliğin şekillenmesinde büyük bir etkisi olan babaların, dedelerin, abdalların ve dervişlerin adlarını taşıyarak günümüze kadar gelen ocak kurumu sayesinde varlığını devam ettirmiştir. Makalemizde Alevîlikte ocak kültünün kökeni, anlamı, önemi ve tarihi seyir içerisindeki kurumsallaşması üzerinde durulacak, ocakların günümüzdeki problemleri kısaca anlatılacaktır. Bunun yanı sıra ocak sisteminin karşılaştığı problemlere veya karşılaşabileceği muhtemel tehlikelere dikkatleri çekmek de bu makalenin amaçları arasındadır. Sonuç olarak kurumların problemlerinin ve ihtiyaçlarının çözüm yollarını araştırmak ve çözüm önermenin akademik çalışmaların hedefi olduğu gerçeği göz önüne alınırsa biz bu çalışmamızda modern çağda; ocak kültünün ve dedelik kurumunun bilimsel, hukuksal, dinsel ve sosyal açıdan yeniden değerlendirilmesinin bir gereklilik olduğu kanaatine ulaştık ve bir takım çözüm önerilerini dile getirdik.
681-692

REFERENCES

References: 

AHMED BİN HANBEL, (1999). Müsned, thk. Şuayp el-Arnavut, Beyrut, Müessesetü’r-Risale, , XVII.
ALTINTAŞ R. ‚Alevi Bektaşi Geleneğinde Dedelik Kurumu‛, Uluslararası Bektaşilik ve Alevilik Sempozyumu Bildiriler ve Müzakereler, Isparta, 2005, s. 101-107;
ALTINTAŞ, R. (2005). Alevi Bektaşi Geleneğinde Dedelik Kurumu. Uluslararası Bektaşilik ve Alevilik Sempozyumu Bildiriler ve Müzakereler, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Isparta, s. 101–107.
ANONİM. (2007). Erkânnâme-1. haz. Doğan Kaplan, Ankara.
Alevî Ocakzâdelerin Problemleri ve Çözüm Önerileri 691
ARSLANOĞLU, İ. (2001). Alevilikte Temel İnanç Unsurları ve Pratikler. Ankara: Türk Kültürü ve Hacı Bektaş-ı Veli Araştırma Dergisi, 20: 37–38.
ATALAN, M. ‚Vîrânî’nin Fakr-nâmesi’nde Mezhebî Unsurlar‛ , Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010, XV, sayı: 2, s. 65-69.
ATALAN, M. ‚Cenknamelerde Hz. Hüseyin’in Yeri‛, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2011, cilt: IV, sayı: 2, s. 7-8.
AYDIN, E. (2007). Kimlik Mücadelesinde Alevilik, Kırmızı Yayınları, İstanbul.
BALKANLIOĞLU, M. A. (2006), Aleviliğin Günümüz Problemleri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Basılmamış Yüksek Lisan Tezi.
DEDEKARGINOĞLU H. ‚Alevilikteki Tanım ve Terimler‛, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 2011, sy. 60, s. 392.
DOLAŞ, M., Adıyaman-Merkez, 1959.
ERÖZ, M. (1990). Eski Türk Dini (Gök Tanrı İnancı) ve Alevilik Bektaşilik. İstanbul, s. 327;
ERÖZ, M. (1990). Türkiye’de Alevilik ve Bektaşilik. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
ERÖZ, M. Türkiye’de Alevilik ve Bektaşilik, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara -1990, s. 327;
FADLAN, İbn. (2010). Seyahatname, trc. Ramazan Şeşen, İstanbul.
FERÂHÎDÎ, (2005). Kitâbu’l-Ayn, Beyrut, Dâru’l İhya’it-Turas’il-Arabî.
FIĞLALI, E. (1990). Türkiye’ de Alevilik ve Bektaşilik. Ankara: Selçuk Yayınları.
FIĞLALI, E. ‚Alevilik Hakkında Bazı Düşünceler‛, Uluslararası Bektaşilik ve Alevilik Sempozyumu, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Isparta 2005, s. 21;
FIĞLALI, E. ‚Alevilik Hakkında Bazı Düşünceler‛, Uluslararası Bektaşilik ve Alevilik Sempozyumu, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Isparta, 2005, s. 21
GÜLÇİÇEK, A. (2004). Her Yönüyle Alevilik (Bektaşilik, Kızılbaşlık) ve Onlara Yakın İnançlar. Köln: Anadolu Etnografyası Araştırma ve Kültür Merkezi Yayınları.
HACI BEKTAŞ-I VELİ, (2007). Velâyetnâme, haz. Hamiye Duran, Ankara, TDVY, , s. 182, 185;
HAŞİM, Ş. (2007). Ocak, DİA, XXXIII, İstanbul.
İBN MANZÛR, Lisânu’l-Ârab, Beyrut, Dâru’s-Sadr, XV.
İMAM CÂFER SÂDIK, (2001). Buyruk, Komisyon, Şahkulu Sultan Külliyesi Mehmet Ali Hilmi Dedebaba Araştırma Eğitim ve Kültür Vakfı Yayınları, İstanbul.
692
Fevzi RENÇBER
KAPLAN, D. (2007).Yazılı Kaynaklarına Göre Alevîlik, Ankara, TDVY, 2010.
KUTLU, S. (2011), Türkler ve İslam Tasavvuru, İsam Yayınları, İstanbul.
KUTLUAY, E. (2000). Alevî-Bektaşî Gerçeği, İslamiyet'in Türkmen Töreselliği İçinde Özümlenerek Anadolulaşması, Alfa Basım, İstanbul.
MELİKOF, İ. (1993) Uyur İdik Uyardılar: Alevilik, Bektaşilik Araştırmaları, İstanbul, trc. Turan Alptekin, Cem Yayınevi.
OCAK, A. Y. (2000), Alevi ve Bektaşî İnançlarının İslam Öncesi Temelleri (Bektaşî Menakıbnâmelerinde İslam Öncesi İnanç Motifleri), İletişim Yay. İstanbul.
OCAK, A. Y. ‘‘Alevî’’, DİA, II, s. 368-369
ÖZ, M. ‘‘Ehl-i Beyt’’, DİA, X, s. 498-501.
RADAVÎ, A., (2011). Fütüvvetnâme-i Tarikat. haz. Osman Aydınlı, Ankara.
SEYYİD ALİZÂDE HASAN B. MÜSLİM, Hızırnâme, haz. Baki Yaşa Altınok, TDVY, Ankara.
SHANKLAND, D. (2005). ‚Günümüz Türkiye’si Alevilerinde Dede ve Talip Arasındaki Değişen Bağ‛ Ethem Ruhi Fığlalı, ‚Alevilik Hakkında Bazı Düşünceler‛, Uluslararası Bektaşilik ve Alevilik Sempozyumu, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Isparta, s. 319-327.
SUBAŞI, N. ‚Anadolu Aleviliği Üzerine‛, Bilimname: Düşünce Platformu, 2003/1, I, sayı: 1, s. 175-176;
SUBAŞI, N. (2008), Alevi Modernleşmesi: Sırrı Faş Eylemek, Ufuk Çizgisi, Ankara.
ŞAHİN, H. (2007). Ocak, DİA, XXXIII, İstanbul.
TİRMİZİ, Menâkib, 32;
ÜÇER, C. (2005). Tokat Yöresinde Geleneksel Alevîlik, Ankara, Ankara Okulu Yayınları, , s. 120-125.
VÎRÂNÎ BABA, (2008). İlm-i Câvidân, haz. Osman Eğri, TDVY, Ankara.
YAMAN, A. (2012). ‚Geçmişten Günümüze Alevi Ocaklarında Değişime Dair Sosyo-Antropolojik Gözlemler‛ Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, S: 63, s. 23-28.
YAMAN, A. ‚Anadolu Aleviliğinde Ocak Sistemi ve Dedelik Kurumu‛, http://www.cemvakfi.org.tr/doc-dr-ali-yaman/anadolu-aleviliginde-ocak-si..., 30-03-2013.
YILDIZ, H. (2004). Anadolu Aleviliği: Amasya Yöresi Bağlamında Bir İnceleme. Ankara: Araştırma Yayınları.
YILDIZ, H. (2011). Amasya Yöresi Alevi Ocakları, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, IV, S. 19, 229.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com