İNGILTERE'NIN AHŞAP YAPILARI VE ÖNCÜ BIR TARIHI ÇEVRE ÇALIŞMASI

İngiltere'nin büyük çeşitlilik gösteren yerel yapı gereçleri, ülkenin göreli küçüklüğüne karşın zengin bir yöre mimarlığı yaratılmasını nedenlemiştir. En sık rastlanan,yapı gereçlerinden olan ahşabın yüzyıllardır süregelen bir gelenek oluşturduğu özellikle gözlenebilmektedir. Suffolk (East Anglia) kesiminde yer alan Lavenham kasabası, hemen hemen tüm yapıları bu gelenek doğrultusunda üretilmiş bir ahşap yöre mimarlığı örneğidir. 1960 yıkında tamamlanan tescil işleminden sonra yerel yönetim» İngiltere'de belki ilk kez olmak üzere, tarihi bir kasabanın ayrıntılı biçimde incelenmesi işini yazarın öncülüğünde çalışan bir ekibe vermişti. Bu çalışmada her yapı önce tek tek ele alınmış, ahşap yapıların değer ve sorunları ayrıntılarıyla saptanmış, onarım ve sağlıklaştırma önerileri geliştirilerek mülk sahiplerinin resmi onarım kredisi fonlarından yararlanmaları sağlanmıştır. Lavenham'da gerçekleştirilen çalışmanın ortaya koyduğu gerçekler arasında şunlar sayılabilir: Öncelikle, İngiltere'nin meşe ağaçlarından elde edilen ahşapla yapılmış bu tür yapılar sanıldığından çok daha uzun ömürlü, esnek ve uyarlanabilir bulunmuştur. Öte yandah, nem sorunlarının özellikle yaygın olduğu izlenmiştir. Bir başka yaygın sorun, yükler nedeniyle ahşapta beliren eğilme, dönme, çalışma gibi biçim değişiklikleridir. Ancak, bunların düzeltilmesi çoğunlukla gereksiz, kimi durumlarda da olanaksız bulunmuştur. Çözümü zorunlu oİan en yaygın sorun ise ahşabın çürümesine yol açan kurt ve mantar gibi asalakların varlığıdır. Tüm bu noktalarda yapılan çalışmalarla Lavenham projesi, gerek tek yapı gerekse yerleşme ölçeğinde sürdürülecek incelemeleri örnekleyen öncü bir araştırma niteliğindedir. Teknik açıdan proje önemli başarılar sağlamıştır. Bugün çok sayıda yapı gerekli onarım işleri tamamlanmış olarak yeniden kullanıma açılmış bulunmaktadır. Toplumsal ve ekonomik yönden ise bir yandan korunacak yapılar için yaygın bir kamu oyu bilinçlenmesi sağlanırken öte yandan bu yapıların piyasa delerlerinin artması Önlenememiştir. Bunun bir toplumsal sonucu, Lavenham kasabası çocuksuz fakat paralı emeklilerin çekici buldukları bir yerleşme olmuştur. Dolayısıyla, bundan sonra çözümü aranacak sorunlar artık teknik olmaktan çok toplumsal nitelik taşıyacaktır. Unutulmamalıdır ki çevre koruma bir solukta bitirilecek bir eylem değil, sürekli ve sabırlı bir uğraşı gerektiren bir görevdir.