You are here

Beş-Altı Yaş Çocuklarının Sosyal Duygusal Uyumunu Yordamada Ebeveyn Benlik Saygısı, Temel İhtiyaçları ve Öz Yeterliğin Rolü

The Role of Respect for Parental Self, Essential Needs and Selfefficacy in Predicting the Social Emotional Adjustment of Five/Six- Year-Old Children

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
10.9779/PUJE807
Abstract (2. Language): 
This study was conducted to examine the relationships between five/six-year-old children’s social emotional adjustment level and their parents’ self-esteem, basic needs and self-efficacy. relational screening model was utilized in the study. The participants of the research consisted of 208 five/six-year-old children attending pre-school education and their parents (208 mothers and 208 fathers). The results showed positive significant correlations between children’s social competence level and parents’ self-esteem, selfefficacy and basic needs of survival, power, fun, belonging and freedom. There were negative significant correlations between children’s anger-aggression level and parents’ self-esteem, self-efficacy and basic need of survival, and negative significant correlations between children’s anxiety-introversion level and parents’ self-esteem, self-efficacy and basic needs of survival, power and belonging. The results also indicated that self-esteem, basic needs and self-efficacy altogether predicted 16% of social competency, 17% of anger-aggression and 24% of anxiety-introversion sub-tests of social emotional adjustment. In the study, implications of the findings were discussed and suggestions were given.
Abstract (Original Language): 
Bu araştırma beş-altı yaş çocuklarının sosyal duygusal uyum düzeyi ile ebeveynlerinin benlik saygısı, temel ihtiyaçları ve öz yeterlikleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. İlişkisel tarama modeli kullanılan çalışmanın araştırma grubunu okul öncesi eğitim alan beş-altı yaş grubu 208 çocuk ve ebeveynleri (208 anne ve 208 baba) oluşturmuştur. Elde edilen sonuçlar, çocukların sosyal yetkinlik düzeyi ile ebeveynlerinin benlik saygısı, öz yeterlik algıları ve temel ihtiyaçları (hayatta kalma, güç, eğlenme, aidiyet, özgürlük) arasında pozitif; kızgınlık-saldırganlık düzeyi ile ebeveynlerinin benlik saygısı, öz yeterlik ve hayatta kalma temel ihtiyacı arasında negatif; anksiyete-içedönüklük düzeyi ile ebeveynlerinin benlik saygısı, öz yeterlik ve hayatta kalma, güç ve aidiyet temel ihtiyaçları arasında da negatif yönde anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Ayrıca benlik saygısı, temel ihtiyaçlar ve öz yeterlik birlikte sosyal yetkinlik değişkenliğini % 16, kızgınlık-saldırganlık değişkenliğini % 17 ve anksiyete-içedönüklük değişkenliğini ise % 24 oranında yordamıştır. Araştırmada, elde edilen bulgular, eğitsel doğurguları ile birlikte tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.
105
119

REFERENCES

References: 

Akbağ, M. (1994). Liseli ergenlerin ana-baba tutumlarını algılamaları ile uyum düzeyleri arasındaki
ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Akkök, F. ve Sucuoğlu, B. (1990). Influence of the family guidance on children’s social skills that just
started nursery school.[Special Issue]. In Journal of Psychology Seminar, 8, 77-87.
Aksoy, V. ve Diken, İ. H. (2009). Annelerin ebeveynlik öz yeterlik algıları ile gelişimi risk altında
olan bebeklerin gelişimleri arasındaki ilişkiyi inceleyen araştırmalara bir bakış. Ankara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 10 (01), 59-68.
Balat, G. U., Sezer, T. ve Tunçeli, H. İ. (2014). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden çocukların
annelerinin öz yeterlilik ve öfke düzeylerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım
Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 29.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological
Revlew, 84,191-215.
Bandura, A. (1986). Social Foundation Of Thought And Action: A Social Cognitive Theory.
Englewood Ciffs. NJ: Prentice-Hall.
Bandura, A. (1994). Self-Efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of Human Human
Behavior. New York: Academic Press. Vol. 4, Pp. 71-81.
Bandura, A. (2002). Self-Efficacy in Changing Societies. New York: Cambridge University Pres.
Bandura, A., Barbaranelli, C,. Caprara, G. V., and Pastorelli, C. (2001). Self-efficacy belief as shapers
of children’s aspirations ad career trajectories. Child Development, 72(1), 187- 206.
Berk, L. E. (2013). Bebekler çocuklar: Doğum öncesinden orta çocukluğa. Nobel Akademik
Yayıncılık.
Betz, N. E., and Hackett, G. (1986). Applications of self-efficacy theory to understanding career
choice behavior. Journal of Social and Clinical Psychology, 4(3), 279-289.
Bilal, G. (1984). Demokratik ve otoriter olarak algılanan ana-baba tutumlarının çocukların uyum
düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Birch, S. H., and Ladd, G. W. (1997). The teacher-child relationship and children’s early school
adjustment. Journal of School Psychology, 35(1), 61-79.
Bozgeyikli, H. (2005). Mesleki grup rehberliğinin ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin meslek kararı
vermede kendilerini yetkin görme düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Selçuk
Üniversitesi, Konya.
Bronfenbrenner, U. (1995). Developmental ecology through space and time: A future perspective.
In P. Moen, G.H. Elder, Jr., and K. Luscher (Eds.), Examining lives in context: Perspectives on
the ecology of human development. Washington, D.C: APABooks.
Bronfenbrenner, U., and Ceci, S. J. (1994). Nature-nurture reconceptualized in developmental
perspective: A biological model. Psychological Review, 101, 568-586.
Buluş, M. (2014). Sağlıklı çocuk sağlıklı toplum ilişkisinde erken çocukluk eğitimi. Yeni Türkiye, 59,
470-480.
Büyüktaşkapu, S. (2012). Annelerin öz yeterlik algıları ile 1-3 yaş arasındaki çocuklarının gelişimleri
arasındaki ilişkinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 18-30.
Campbell, A., and Muncer, S. (1998). Something happened: Fission and fusion in developmental
psychology. A. Campbell & S. Muncer (Eds.), The social child (s. 3-20). USA: Psychology
Press.
Cass, D., C. Wood, M. Ingram, Edwin, L. (2003). Career development ınterventions academic selfefficecy
and motivation: A pilot study. National Resarch Center for Career an Technical
Education University of Minnesto.
KAYNAKÇA
Mustafa Buluş, Ayşe Öztürk Samur
Cihangir Çankaya, Z. (2009). Öğretmen adaylarında temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve iyi
olma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (3).
Coleman, P. K. (1998). Maternal self-efficacy beliefs as predictors of parenting competence
and toddlers’ emotional, social, and cognitive development. Unpublished doctoral
dissertation, West Virginia University, Morgantown.
Coleman, P. K., and Karraker, K. H. (2000). Parenting self‐efficacy among mothers of school‐age
children: Conceptualization, measurement, and correlates. Family Relations, 49 (1), 13-24.
Çetinkaya, N. (2016). 4-5 yaş arası okul öncesi çocukların sosyal-duygusal uyumu ile anne-babaların
çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişki (Kars ili örneği), Yayımlanmamış yüksek lisans tezi,
Kafkas Üniversitesi, Kars.
Çorapçı, F., Aksan, N., Arslan-Yalçın, D. ve Yağmurlu, B. (2010). Okul öncesi dönemde duygusal,
davranışsal ve sosyal uyum taraması: sosyal yetkinlik ve davranış değerlendirme-30
ölçeği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17 (2), 63-74.
Çuhadaroğlu, F. (1986). Adölesanlarda benlik saygısı. Yayımlanmamış uzmanlık tezi, Ankara.
Donovan, W. L., and Leavitt, L. A. (1985). Simulating conditions of learned helplessness: The effects
of interventions and attributions. Child Development, 56, 594-603.
Donovan, W. L., and Leavitt, L. A. (1989). Maternal self-efficacy and infant attachment: Integrating
physiology, perceptionsi and behavior. Child Development, 60, 460 – 472.
DuBois, D. L., and Tevendale, H. D. (1999). Self-esteem in childhood and adolescence: Vaccine or
epiphenomenon? Applied and Preventive Psychology, 8, 103-117.
Durmuşoğlu Saltalı, N. ve Arslan, E. (2012). Ebeveyn tutumlarının anasınıfına devam eden
çocukların sosyal yetkinlik ve içe dönüklük davranışını yordaması. İlköğretim Online, 11 (3).
Duru, E. (2008). Uyum zorluklarını yordamada yalnızlık, sosyal destek ve sosyal bağlılık arasındaki
ilişkilerin analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8 (3), 833-856.
Eaton, M. J., and Dembo, M. H. (1997). Differences in the motivational beliefs of Asian American
and Non-Asian students. Journal of Educational Psychology, 3, 433- 440.
Frey, L.M. and Wilhite, K. (2005). Our five basic needs: Application for understanding the function
of behavior. Intervention in School and Clinic, 40 (3), 156-160.
Gladding, S. T. (2011). Aile terapisi: Tarihi, kuram ve uygulamaları, (Çev. Ed. Keklik, İ ve Yıldırım, İ).
Ankara, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yayınları.
Glasser, W. (2005). Kişisel özgürlüğün psikolojisi: Seçim teorisi. (Çev: M. İzmirli). İstanbul: Hayat
Yayıncılık.
Gökçe, F. (2013). 5-6 yaş çocukların sosyal-duygusal uyumları ile annelerinin çocuk yetiştirme
tutumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Günindi, Y. ve Yaşa Giren, S. (2011). Aile kavramının değişim süreci ve okul öncesi dönemde ailenin
önemi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi (AKEF), 31, 349-361.
Gür, Ç., Koçak, N., Demircan, A., Uslu, B., B., Şirin, N. ve Şafak, M. (2015). Okulöncesi Eğitim
Kurumlarına Devam Eden 48-60 Ay Çocukların Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme
Durumlarının İncelenmesi, Eğitim ve Bilim, 40 (180), 13-23.
Hacket. G. (1995). Self-efficacy in career choice and development. In Bandura, A. (ed.), Self efficacy
in changing societies. New York: Cambridge University Press. pp. 232-258.
Işık, B. (2006). Ailenin örgütsel ve yapısal niteliğinin 60-72 aylık çocukların sosyal duygusal uyum
düzeyine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Kandır, A. ve Orçan, M. (2011). Beş-altı yaş çocuklarının erken öğrenme becerileri ile sosyal uyum
ve becerilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. İlköğretim Online, 10 (1), 40-50.
Kacır, O. (2015). Okul öncesi 60-72 aylık dönem çocuğunun sosyal duygusal uyumda eğitsel oyunun
etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Ketsetzis, M., Ryan, B. A., and Adams, G. R. (1998). Family processes, parent-child interactions, and
child characteristics influencing school – based social adjustment. Journal of Marriage and
the Family, 60, 374 – 387.
116 Pamukkale University Journal of Education, Number 41 (January 2017/I)
Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 41 (Ocak 2017/I) 117
Beş-Altı Yaş Çocuklarının Sosyal Duygusal Uyumunu Yordamada Ebeveyn Benlik Saygısı, Temel İhtiyaçları ve Öz
Yeterliğin Rolü
Kızıldağ, Ö. ve Şendil, G. (2006). Evlilik çatışması ve çocuk davranış problemleri arasındaki ilişkilerin
bilişsel bağlamsal çerçeve açısından incelenmesi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 26, 1-20.
Koç Erdamar, G. (2015). Sosyal öğrenme kuramı. İçinde A. Ulusoy (Ed.), Gelişim ve öğrenme
psikolojisi (207-243). Ankara: Anı Yayıncılık.
Kotil, Ç. (2010). Okul öncesi eğitim kurumuna yeni başlayan 5 yaş çocukların sosyal-duygusal uyum
düzeylerine annenin ebeveyn öz yeterlik algısı ile okul beklentilerine uyum düzeyinin etkisi.
Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
LaFreniere, Peter J. and Dumas, Jean E. (1996) Social competence and behavior evaluation in
children ages 3 to 6 years: The short form (SCBE-30). Psychological Assessment, 8(4), 369-
377.
Nazlı, S. (2014). Aile danışmanlığı (11. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
Öcel, H. (2002). Takım Sporu Yapan Oyuncularda Kolektif Yeterlilik Öz Yeterlilik İle Başarı Algı ve
Beklentileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Önder, A. (2005). Okul öncesinde akran ilişkileri. A. Oktay, ve Ö. Polat Unutkan (Der.), Okul öncesi
eğitimde güncel konular (s. 131-146). İstanbul: Morpa Kültür.
Özbey, S. (2012). Ebeveynlerin evlilik uyumu ve algıladıkları sosyal destek ile altı yaş çocuklarının
problem davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (1), 43-
62.
Pianta, R. C., Nimetz, S. L., and Benneth, E. (1997). Mother-child relationships, teacher-child
relationships, and school outcomes in preschool and kindergarten. Early Childhood
Research Quarterly, 12, 263 – 280.
Ramazan, O. ve Ünsal, Ö. (2012). A study on the relationship between the social-emotional
adaptation and behavioral problems of 60-72 month old preschoolers. Procedia -Social
and Behavioral Sciences, 46, 5828-5832.
Robins, R. W., Hendin, H. W., and Trzesniewski, K. H. (2001). Measuring global self-esteem: Construct
validation of a single item measure and the Rosenberg Self-Esteem Scale. Personality &
Social Psychology Bulletin, 27, 151-161.
Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University
Press.
Durmuşoğlu Saltalı, N., and Arslan, E. (2012). Ebeveyn tutumlarının anasınıfına devam eden
çocukların sosyal yetkinlik ve içe dönüklük davranışını yordaması. İlköğretim Online, 11 (3).
Schneider, B. H. (1993). Children’s social competence in context: The contributions of family,
school and culture. Psychology Press. 26.
Sharp, C. (2002). Study support and the development of self-regulated learner. Educational
Research, 44 (1), 29-42.
Sertbaş, N. (2006). İlköğretim öğrencilerinde davranış problemleri ve yordayan değişkenler.
Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Schunk, D.H. (1990). Goal setting and self efficacy-during self–regulated learning. Educational
Psychologist, 25(1), 71-86.
Sherer, M. and Adams, C. (1983). Construct validation of the Self-Efficacy Scale. Psychological
Reports, 53, 899-902.
Strand, P. S., and Wahler, R. G. (1996). Predicting maladaptive parenting: Role of maternal object
relations. Journal of Clinical Child Psychology, 25 (1), 43-51.
Swick, K. J., and Hassell, T. (1990). Parental efficacy and the developmant of social competence in
young children. Journal of Instructional Psychology, 17, 24-31.
Şentürk, S. (2007). 5–6 yaş çocukların çalışan ve çalışmayan annelerinin çocuk yetiştirme tutumları
ile bu çocukların sosyal-duygusal uyum düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek
lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Mustafa Buluş, Ayşe Öztürk Samur
Tabak, N. (2007). İlköğretim 1. kademede davranış sorunları olan çocukların anne baba tutumları.
Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
Tafarodi, R. W. (1998). Paradoxical self-esteem and selectivity in the processing of social information.
Journal of Personality & Social Psychology, 74, 1181–1196.
Tafarodi, R. W., Tam, J., and Milne, A. B. (2001). Selective memory and the persistence of paradoxical
self-esteem. Personality and Social Psychology Bulletin, 27, 1179–1189.
Tafarodi, R. W., and Swann, W. B. (1995). Self-liking and self-competence as dimensions of global
self-esteem: Initial validation of a measure. Journal of Personality Assessment, 65, 322–342.
Türkdoğan, T. (2010). Üniversite öğrencilerinde temel ihtiyaçların karşılanma düzeyinin öznel
iyi oluş düzeyini yormadaki rolü, Yayımlanmamış doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi,
Denizli.
Türkdoğan, T. ve Duru, E. (2012). The role of basic needs fulfillment in prediction of subjective wellbeing
among university students. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(4), 2440-
2446.
Tepeli, K. (2012). Çocukların istenmeyen davranışlarına karşı annelerin kullandıkları iletilerin
niteliksel analizi. E-Journal of New World Sciences Academy, 8 (1), 138-158.
Weaver, C. M., Shaw, D. S., Dishion, T. J., and Wilson, M. N. (2008). Parenting self-efficacy and
problem behavior in children at high risk for early conduct problems: The mediating role
of maternal depression. Infant Behavior and Development, 31 (4), 594-605.
Wood, R. and A, Bandura, (1989). Social cognitive theory of organizational manegement, Academy
of Manegement Review, 14 (3), 361-384.
Yalçın, A. F. (2007). Başarı kimliği geliştirme programının etkililiği. Yayınlanmamış doktora tezi,
Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Yıldırım, F. ve İlhan, İ. Ö. (2010). Genel öz yeterlilik ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik
çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21 (4), 301-308.
Yovetich, W. M. S., Leschied, A. W. and Flicht, J. (2000). Self-esteem of school-age children who
stutter. Journal Fluency Disorder, 25, 143-153.
Zulkosky, K. (2009). Self-efficacy: A concept analysis. Nursing Forum, 44 (2), 93-102.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com