GLOMERULONEFRÎTLERDE T HÜCRELERİNİN, SİTOKİNLERİN VE BÜYÜME FAKTÖRLERİNİN ROLÜ THE ROLE OF T-CELLS, CYTOKINS AND GROWTH FACTORS IN GLOMERULLONEPHRITIS

Son yıllarda yapılan araştırmalar sonucunda infla-matuar böbrek hastalıklarının immünolojisinde hücre¬sel ve humoral immünitenin rolü olduğu anlaşılmıştır. Şüphesiz ki immün sistemin tüm komponentlerinin glomerüler ve interstisyel olaylarda rolü vardır. Dola¬şan immün kompleksler veya in-situ olarak oluşan kompleksler, kompleman sistemini aktive ederek böb¬rekte immün mekanizmayı başlatmaktadır.İmmün ola¬yın başlaması ile dolaşımda artan miktarda bulunan inflamatuar hücreler immün olayın devamında önemli¬dir. Glomerulonefritlerde (GN) renal zedelenmeyi başlatan ve devam ettiren en önemli hücreler T hücre¬leridir. Bazı glomerulonefritlerde daha belirgin olmak üzere mesela Lupus nefriti ve IgA nefropatisinde çe¬şitli mononükleer hücre tiplerinin aktive una dair çok sayıda yayınlar bulunmaktadır, bunlar içinde bilhassa monositler, T ve B lenfositleri ve trombositler en çok aktive olan hücrelerdir. Bu aktivasyon sonucunda çeşitli sitokinler dolaşıma , lokal olarak böbrek içine veya özel dokuların içine salınmakta ve buralarda bu hücreler çoğalmakta veya farklılaşmakta¬dırlar (1). T hücreleri genellikle renal zedelenmede anahtar rolü oynamaktadır.Birçok hastalıkta T hücrele¬ri immün zedelenmenin oluşmasını temin eden ve dü¬zenleyen hücrelerdir. Bilhassa antijeni tanımada, immun cevabın başlatılmasında, ilerletilmesinde ve direkt hücresel hasarın oluşmasında rolü büyüktür. Spesifik otoimmün cevapta, otoantijenin T hücresi ta¬rafından tanınmasını takiben solubl T hücre sitokinleri salınarak inflamatuar cevap başlatılmış olur.T helper hücreler (CD4+) antijen presente eden hücrelerin yar¬dımı ve MHC class II molekülü ile antijeni tanırlar. T hücreleri bunu takiben sitokinleri salgılayarak immün cevabın çeşitli tiplerini başlatır.Hücre yüzeyindeki sitokinlerin artması veya salınma miktarı ile renal lezyonun derecesi değişmektedir. Dolaşımdaki mono-nükleer hücreler tarafından salgılanan PDGF (Platelet derived growth factor) ve TGF (Transforming Growth Factor) kolaylıkla glomerüle, intertisyuma ve hatta kan damarlarının duvarına girebilirler. Bu sitokinler salgı- landıktan sonra kısa zamanda plazma proteinleri ile kompleks oluşturarak inaktif hale gelirler. IGF1 ( In¬sulin Growth Factor 1), İL-1, IL-6 ve TNF hem otokrin hemde parakrin etki gösterdiği gibi sistemik dolaşıma geçerek etki ederler. Glomeruldeki mikrovasküler yatak içindeki inflamatuar lezyonların bulunduğu yer¬de kalan mononükleer hücreler glomerüler ve intertisyel hücrelerle direkt olarak temas halindedir. Monositlerin girmesi ve renal lezyonun olduğu yerden makrofajların çıkması devamlı ve direkt olarak oluşan bir olaydır. Bütün çalışmalarda gösterilmiştir ki dola¬şımdaki mononükleer hücreler glomerüler mikrosirkü-lasyon yatağı içinde ve intertisyumda dolaşırken aktive olmaktadırlar.Bu esnada PDGF, TGF ve diğer sitokinlerin salınmasına neden olurlar.Bu olaylar esna¬sında monositler, makrofajlar ve T hücreleri birbirleri ile ve intrensek glomerüler ve intertisyel hücreler ile etkileşirler. Bu etkileşim sonucu açığa çıkan sitokinler ve büyüme faktörleri hücre proliferasyonuna, matriksin genişlemesine ve sonuçta glomeruloskleroz ve intertisyel fibrosis, tübüler atrofinin oluşmasına neden olurlar (2).