You are here

Home » Content

Kıbrıs’taki İngiliz üslerinin stratejik önemi

The strategic importance of the English military bases in Cyprus

Journal Name:

  • Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi

Publication Year:

  • 2011

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In this research, the strategic importance of the English military bases in Cyprus has been examined. Therefore, the primary goal of this research is to display Cyprus‟s political significance and the strategic merit of its military bases for the United Kingdom. While Englishmen have explained the strategic importance of the island, they have indicated that Cyprus has taken on a highly significant role within the rather complex region of the Middle East, the Caucasus, Southeast Europe and the Mediterranean. In this situation, in order to become more dominant either in the Eastern Mediterranean or in the Middle East, the English have been against the existence of an issue known as the Cyprus question. After all, it is for sure that stable peace in Cyprus which is directly related to issues such as the route of the oil pipelines, the Arab-Israeli peace process and the determination of Iraq‟s future, will suit the United Kingdom‟s interests the most. Therefore, it is necessary for stable peace to be maintained urgently in Cyprus. Actually, the United Kingdom‟s strategic interest in Cyprus could be evaluated from two angles. The first angle is to minimize or if possible, to eliminate the effectiveness and opportunities of powers which could prevent their national interests in this region. The second is to clearly take advantage of the island through the means of the dominant military bases. However, the existence of these military bases, established after the Second World War, has failed to be thoroughly discussed until now. Yet, as much as the existence of the Turkish troops on the island, the existence of the military bases is also a matter which should be brought to the agenda. But, by directing all the reactions received from world public opinion to the existence of the Turkish troops in the North, the English have prevented the discussion of the absolute domination of the English military bases on the island. Based on this reality, the research is composed of two main sections. The first section has dealt with and examined the geopolitical significance of Cyprus for the United Kingdom. In the second and final section, how the issue related to the English military bases in Cyprus have emerged and developed and its effects today have been evaluated.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Bu araştırmada, Kıbrıs‟taki İngiliz üslerinin stratejik önemi ele alınmıştır. Bundan hareketle araştırmanın temel amacı, Kıbrıs‟ın İngiltere için politik önemini ve üslerin stratejik değerini göstermektir. İngilizler, adanın stratejik önemini açıklarken, Kıbrıs‟ın Orta Doğu, Kafkasya, Güneydoğu Avrupa ve Akdeniz gibi karışık bir bölgede, oldukça önemli bir rol üstlendiğini belirtmektedirler. Hâl böyle olunca İngilizler, gerek Doğu Akdeniz‟de, gerekse Orta Doğu‟da daha etkin olabilmek için Kıbrıs meselesi diye bir meselenin olmamasını istemektedirler. Zaten petrol boru hatlarının geçiş güzergâhı, Arap-İsrail barış süreci ve Irak‟ın geleceğinin belirlenmesi gibi etkenlerle doğrudan ilintili olan Kıbrıs‟taki istikrarlı barış, en çok İngiltere‟nin işine geleceği açıktır. Bu yüzden Kıbrıs‟ta „kalıcı çözümün, ivedilikle bulunmasına‟ ihtiyaç duyulmaktadır. Aslında İngiltere‟nin Kıbrıs‟a olan stratejik ilgisi iki açıdan değerlendirilebilir. Bunlardan biri kendi ulusal çıkarlarını engelleyecek güçlerin bu bölgedeki etkinliğini ve imkânlarını minimize etmek veya mümkünse ortadan kaldırmak, ikincisi ise egemen üsler vasıtasıyla adadan belirgin bir biçimde yararlanmaktır. Ancak II. Dünya Savaşı‟ndan sonra kurulan bu üslerin varlığı, şimdiye kadar layıkıyla tartışılamamıştır. Hâlbuki adadaki üslerin varlığı, en az Türk askerinin varlığı kadar gündeme getirilmesi gereken bir konudur. Ne var ki İngilizler, dünya kamuoyundan gelen tüm tepkileri, kuzeydeki Türk askeri varlığına yönlendirerek, adadaki İngiliz üslerinin mutlak egemenliğinin tartışılmasını önlenmişlerdir. Bu gerçekten hareketle araştırma, iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde İngiltere açısından Kıbrıs‟ın jeopolitik önemi ele alınıp incelenmiştir. İkinci ve son bölümde ise Kıbrıs‟ta İngiliz üsleriyle ilgili meselenin nasıl doğduğu, geliştiği ve günümüzdeki etkileri değerlendirilmiştir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_161047_8_pp_1510-1539.pdf
  • 1
1510-1539
  • Turkish

REFERENCES

References: 

1997 yılı sonu itibarıyla Kıbrıs sorunu (1998). Hazırlayan: Dış Politika ve Savunma
Grubu, İstanbul: Siyasî ve Sosyal Araştırmalar Vakfı (SİSAV).
Adams, Thomas W. (1972). The American concern in Cyprus. Annals of The
American Academy of Political and Social Science, (401), 89-102.
……………………... (1971). AKEL (The communist party of Cyprus). Stanford
University, California: Hoover Institution Press.
Alasya, Halil F. (1983). Kıbrıs Türk barış harekâtı. VIII. Türk tarih kongresinde
sunulan bildiriler, C. III., Ankara: TTK Yayınları, 2043-2068.
Albrecht, Peter – Jürgen (1994). North Cyprus a travel book, Nicosia: A-N Graphics
Ltd..
A loose translation of the response by president Denktash to the Soviet proposals
(1987). Kıbrıs Mektubu Dergisi, (2), 40-45.
An, Ahmet (2000). Kıbrıs sorununun perde arkası. Lefkoşa: Gelenek Yayınları.
Armaoğlu, Fahir (1984). 20. Yüzyıl Siyasî Tarihi. Ankara: İşbankası Kültür Yayınları.
Atay, Mehmet (2000). Uluslararası jeopolitik egemenlik mücadelesinde Kıbrıs‟ın
stratejik konumu ve Akdeniz‟de bölgesel güvenlik. Proceedings of the third international
congress for Cyprus studies. Vol. III, Gazimağusa: Eastern Mediterranean University Congress
for Cyprus Studies Publications, 291-305.
Attalides, Michael A. (1979). Cyprus: Nationalism and international politics,
Edinburgh: Q Press Ltd..
Bağcı, Hüseyin (1990). Demokrat parti dönemi dış politikası, Ankara: İmge Kitapevi.
Bilge, Suat (1986). Ankara, Atina, Lefkoşa üçgeni. Ankara: İmge Kitapevi.
Tamçelik, S. (2011). Kıbrıs‟taki İngiliz üslerinin stratejik önemi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi
[Bağlantıda]. 8:1. Erişim: http://www.insanbilimleri.com
1536
Borowiec, Andrew (1983). The Mediterranean feud, New York: Praeger.
British Foreign Office (FO) 371/ 152833 – XC 180475, Telgraf No: 453, 2 July 1960.
British Foreign Office (FO) 371/2485/113481 ve 115866: Sykes‟dan Maxwell‟e gizli
yazı, 3.8.1915.
British Foreign Office (FO) 371/2485/30439.
British Foreign Office (FO) Dışişleri Bakanlığı‟ndan Elliot‟a kapalı tel yazısı,
30.12.1914.
British Foreign Office (FO) Paper No. 371/2143/61124: Maxwell‟den Kitchener‟e
kapalı tel yazısı, 18.10.1914.
British Foreign Office (FO) Paper No. 371/2147/79916: Elliot‟tan Sir Edward Grey‟e
kapalı tel yazısı, Atina, 7.12.1914.
British Foreign Office (FO) Paper No. 371/2479/1820: Harcourt‟tan Kıbrıs yönetimine
kapalı tel yazısı, 1.1.1915.
British Foreign Office (FO) Paper No. 371/2484/25073, 25167, 28172, 46942, 49415,
41444, 106768 ve 101144.
British Foreign Office (FO) Paper No. 62044: Malet‟ten Dışişleri Bakanlığı‟na özel ve
gizli tel yazısı, İstanbul, 21.10.1914.
British Foreign Office (FO) Savaş Bakanlığı‟ndan dışişleri bakanlığına gizli yazı,
15.8.1915.
Clogg, Richard (1992). Modern Yunanistan tarihi. (Çev. Dilek Şendil), İstanbul:
İletişim Yayınları.
Coufoudakis, Van (1977). United States foreign policy and the Cyprus question.
Cyprus reviewed: A seminar on the Cyprus problem. Michael A. Attalides (ed.), Nicosia: Jus
Cypri Association, 99-101.
Crawshaw, Nancy (1978). The Cyprus revolt. London: George Allen and Unwin Press.
Dağlı, Uğur Ulaş and F. Şeyda Bayındır (1997). Proposals for the preservation of the
existing settlement pattern in Maraş region. Journal for Cypriot Studies, (3) 2, 173-181.
Deliceırmak, Orbay (1993). Haklılık ve kararlılık (tepkiler demeti), Lefkoşa.
Denktaş, Raif (1996). Kıbrıs meselesinde vizyon-1994, Lefkoşa: Raif Denktaş Eğitim
Vakfı Yayınları, Demokrat Matbaacılık.
Dikerdem, Mahmut (1977). Orta Doğu’da Devrim Yılları, İstanbul.
Dodd, Clemenet H. (1998) The Cyprus imbroglio, London: The Eothen Press.
Druşotis, Makarios (2008). Kıbrıs 1963-1964 ilk bölünme, (Çev. Ali Çarıkoğlu),
Lefkoşa: Galeri Kültür Yayınları, Kitap Matbaacılık.
Eden, Anthony (1960). The memoirs of Anthony Eden: full circle, Cassell.
Efegil, Ertan (2003). Temel Konular Işığında Annan Belgesi’nin Analizi, Ankara:
Gündoğan Yayınları.
Eroğlu, Hamza (1975). Kıbrıs uyuşmazlığı ve Kıbrıs barış harekâtı, Ankara: Emel
Matbaacılık.
Ersoy, Hülya (1989). Kıbrıs sorunu (1571-1960) ve 1960 çözümü, Ankara: Gazi
Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Fırat, Melek M. (1997). 1960-1971 arası Türk dış politikası ve Kıbrıs sorunu,
Ankara: Siyasal Kitapevi.
Fisher, Ronald J. (1992). Conclusion: paths towards a peaceful Cyprus. Cyprus: a
regional conflict and its resolution, Norma Salem (ed.), New York: St. Martin‟s Press, 239-248.
Gazioğlu, Ahmet C. (1995). İkinci cihan savaşı sonrasında Kıbrıs‟ta gerginlik.
Journal for Cypriot studies – Eastern Mediterranean University Center for Cypriot Studies, 1
(1), 48-55.
Tamçelik, S. (2011). Kıbrıs‟taki İngiliz üslerinin stratejik önemi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi
[Bağlantıda]. 8:1. Erişim: http://www.insanbilimleri.com
1537
………………………... (2000). İngiliz yönetiminde Kıbrıs son iki yıl (1958-1960)
Enosis çemberinden Kıbrıs Cumhuriyeti’ne–3, Ankara: Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi
Yayınları.
………………………... (1993). Adadaki iki devlete dayalı ikinci Kıbrıs Cumhuriyeti
bir hayal mi?, Yeni Kıbrıs Gazetesi, 12.1.1993.
Gıbbons, Harry Scott (1997). The genocide files. London: Charles Bravos Publishers.
Gürel, Şükrü S. (1985). Kıbrıs tarihi (1878-1960) – kolonyalizm, ulusçuluk ve
uluslararası politika. C.I-II., İstanbul.
………………….. (1979). Orta Doğu petrolünün uluslararası politikadaki yeri.
Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
………………….. (1993). Tarihsel boyut içinde Türk-Yunan ilişkileri (1821-1993).
Ankara: Ümit Yayıncılık.
Gürsoy, Cevat R. (1962). Kıbrıs Müşahedeleri. Ankara Üniversite Dil ve Tarih-
Coğrafya Fakültesi Dergisi, 20 (3-4), 161-212.
Güvenç, Nazım (1984). Kıbrıs sorunu Yunanistan ve Türkiye. İstanbul: Çağdaş
Politika Yayınları.
Halley, Laurence (1985). Ancient affections ethnic groups and foreign policy. New
York: Published by Praeger Publishers.
Hasgüler, Mehmet (1998). Kıbrıs’ta Enosis ve taksimin iflası. Ankara: Özgür
Üniversite Yayınları, Öteki Yayınevi.
http://www.cyprus.gov.cy/portal/portal.nsf/dmlcitizen_gr/dmlcitizen_gr?O...
nt, 11.9.2010.
http://www.hurriyet.com.tr/dunya/12916588.asp, 10.9.2010.
http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/15438599.asp, 10.9.2010.
http://www.newsweekturkiye.com/haberler/detay/38040/1964-te-birlestirmek...,
10.9.2010.
İngiliz Üsleri. Cyprus Weekly Gazetesi, 21.10.1994.
İsmail, Sabahattin (1998). Kıbrıs üzerine bildiriler. Lefkoşa: Kıbrıs Araştırma ve
Yayın Merkezi (CYREP) Yayınları.
Joseph, Joseph S. (1985). Cyprus: ethnic conflict and international concern. New
York: Peter Lang.
Keesing’s contemporary archives (1959). Vol: IX, New York.
Kıbrıs Cumhuriyeti‟nin kurulmasına dair antlaşma ile A, B, C, D, E ve F ekleri. KKTC
Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: Resmi Gazete, Tarih: 10.4.1965.
Kıbrıs’ın dünü-bugünü-yarını (1995). İstanbul: Harp Akademileri Komutanlığı
Yayınları.
Kıbrıs’ın fethi 1570-1571 (1986), Hazırlayan: Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik
Etüt Başkanlığı, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
Kıbrıs Rum basını özetleri (1994). Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) Arşivi, 24.4.1994.
Kıbrıs‟ın önemi (1994). Fileleftheros Gazetesi. 24.4.1994.
Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümü-30 Mart 2004 (2004). KKTC Cumhurbaşkanlığı
Arşivi, Dosya: BM Önerileri – Annan Plânı, Tarih: 30 Mart 2004.
Kitsikis, Dimitri (1964). Yunan propagandası. İstanbul: Meydan Neşriyat.
Laipson, Ellen (1992). The United States and Cyprus: past policies, current concerns.
Cyprus: a regional conflict and its resolution. Norma Salem (ed.), New York: St. Martin‟s
Press, 88-101.
Larrabee, Stephen (1999). US policy toward Cyprus and the Eastern Mediterranean:
changing strategic perspectives after the Cold War. Looking into the future of Cyprus-EU
relations. Susanne Baier Allen (ed.), Baden: Center for European Integration Studies, Auflage,
Tamçelik, S. (2011). Kıbrıs‟taki İngiliz üslerinin stratejik önemi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi
[Bağlantıda]. 8:1. Erişim: http://www.insanbilimleri.com
1538
231-241.
Macmillan, Harold (1969). Riding the strom. London.
Monroe, Elizabeth (1963). Britain’s moment in the Middle East 1914-1956. London:
Chatto and Windus.
……………………….. (1938). The Mediterranean in politics. London: Oxford
University Press.
Mütercimler, Erol (1990). Kıbrıs barış harekâtının bilinmeyen yönleri. İstanbul:
Yaprak Yayınları.
Oberling, Pierre (1982). The road to Bellapais: the Turkish Cypriot exodus to Northern
Cyprus. New York: Columbia University Press.
Olgun, Ergün (1998). Recognizing two states in Cyprus would facilitate co-existence
and stability. Survival, 40 (3), 38-46.
Özçelik, Şen Esra (2001). Contending approaches to the Cyprus problem:
confederation against federation. The Institute of Economics and Social Sciences of Bilkent
University, Ankara: The Degree of Master of International Relations in The Department of
International Relations Bilkent University.
Özgür, Özker (1981). Yarın geç kalabiliriz. Lefkoşa: İleri Basımevi.
Öztürk, Osman Metin (2001). Doğu Akdeniz‟in güvenliği ve Kıbrıs. Kıbrıs’ın Dünü,
Bugünü ve Geleceğe İlişkin Vizyonu Konulu Uluslararası Sempozyum Bildiri Kitabı, Lefkoşa:
Yakın Doğu Üniversitesi Yayınları, 159-168.
Payne, Donald M. (1998). The Cyprus problem: a need to defend principles.
Mediterranean Quarterly, 9 (2), 9-17.
Prodromou, Elizabeth H. (1998). Reintegrating Cyprus: the need for a new approach.
Survival, 40 (3), 5-16.
Rum basın bülteni. Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) Arşivi, 2.6.1994.
Rum basın bülteni. Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) Arşivi, 21.6.1994.
S-300‟ler gelmez. Cumhuriyet Gazetesi, 23.7.1998.
Serter, Vehbi Zeki (1974). Kıbrıs Türk Mücadele Tarihi. C. I., 2. Baskı, Lefkoşa.
Slengesol, Ivar-Andre (2000). A bad show? the United States and the 1974 Cyprus
crisis. Mediterranean Quarterly, 20 (2), 88-102.
Sonyel, Salahi Ramadan (1995). İngiliz yönetiminde Kıbrıs Türklerinin varlık
savaşımı. Belleten Dergisi, 59 (224), 133-187.
Sonyel, Salahi ve Timur Tayyareci (1992). Kıbrıs Cumhuriyeti‟nin ilk günleri, ilk
ayları. Kıbrıs Gazetesi, 11.7.1992.
Sönmezoğlu, Faruk (1995). ABD’nin Türkiye politikası (1964-1980). İstanbul: Der
Yayınları.
………………………… (1991). Tarafların tutum ve tezleri açısından Kıbrıs sorunu
(1945-1986). İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.
Steams, Monteagle (1992). Entangled allies: US policy towards Greece, Turkey and
Cyprus. New York: Council on Foreign Relations Press.
Tamçelik, Soyalp (1996). Kıbrıs adasının jeopolitik ve jeostratejik önemi. Türk
Kültürü Dergisi, 33 (386), 321-330.
……………………… (1999). Kıbrıs‟ın siyasî tarihi ile ilgili bir belgenin
değerlendirmesi. Belleten Dergisi, 63 (236), 165-227.
……………………… (2008). Kıbrıs meselesinin çözüm plânları (BM’nin 789
kararına göre). Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora
Tezi.
Tamçelik, S. (2011). Kıbrıs‟taki İngiliz üslerinin stratejik önemi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi
[Bağlantıda]. 8:1. Erişim: http://www.insanbilimleri.com
1539
……………………… (1997). Kıbrıs’ın İngiliz idâresine geçişi – Bâb-ı Ali hariciye
nezareti arşivine istinaden Kıbrıs’ın siyasî tarihi ile ilgili bir belgenin hukuk, siyasal ve
siyasal sosyoloji açısından yeni bir değerlendirmesi. Lefkoşa.
Tarakçı, Mustafa (1997). Kıbrıs barış harekâtı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Atatürk
İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Tarım Yaşı ve Üretim 2001 (2002). Lefkoşa: KKTC Tarım ve Orman Bakanlığı
İstatistik ve Plânlama Şubesi.
TBMM Zabıt Ceridesi (1959). İçtima 48, Celse 1, Ankara.
The Annual Register of World Events (1956). Vol. 137 for 1955, London.
The Cyprus Question A Concise Briefing Note (1992). London: Published by The
British Parliamentary Group of The Friends of Northern Cyprus.
Theophanous, Andreas (2000). Cyprus, the European Union and the search for a new
constitution. Journal of Southern Europe and The Balkans, 2 (2), 209-218.
Tülümen, Turgut (1998). Hayat Boyu Kıbrıs – Hatıra. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
Uslu, Nasuh (2001). Kıbrıs sorunu ve ABD. Avrupa Birliği Kıskacında Kıbrıs Meselesi
– Bugün ve Yarın. Editörler: İrfan Kaya Ülger ve Ertan Efegil, Ankara: HD Yayıncılık ve
Matbaacılık, 147-163.
…………….... (2000). Türk – Amerikan ilişkilerinde Kıbrıs, Ankara: 21. Yüzyıl
Yayınları.
Üsler bölgesi. Agon Gazetesi, 3.6.1994.
Wolfe, James H. (1988). United States and the Cyprus conflict. The Cyprus conflict
and the role of The United Nations. Kjell Skjelsback (ed.), USA: Norwegain Institute of
International Affairs, 23-48.
Wosgian, Daniel Stephan (1963). Turks and British rule in Cyprus. USA: Michigan
University.
Yabuloğlu, Ahmet (1988). Türkiye‟den 19.2 triyon tazminat. Tercüman Gazetesi,
7.11.1988.
Yücel, Talip ve Halil Fikret Alasya (1976). Kıbrıs Türkleri. Türk dünyası el kitabı,
Ankara: TKAE Yay., 1059-1119.
Zai, Naim (1975). Kıbrıs’ın İngiltere’ye geçişi ve adada kurulan İngiliz idaresi.
Ankara: TKAE Yayınları.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com