You are here

Home » Content

Okul Yöneticilerinin Öğretimsel Liderlik Davranışı İle Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Analizi

The Analysis of the Instructional Leadership Behaviour of the Principals with the Organizational Citizenship Behaviours of the Teachers

Journal Name:

  • Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

Publication Year:

  • 2013

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author Name
Abstract (2. Language): 
The aim of this research is to analyse the instructional leadership behaviour of the principles with the organizational citizenship behaviours of the teachers according to the teachers’ point of view. The research was conducted using relational screening model. Sample of the research includes 365 primary school teachers and 346 secondary school teachers in Konya city centre. The data were collected by ‚Organizational Leadership Inventory‛ developed by Tanrıöğen (2000) and Organizational Citizenship Behaviour Scale adapted to educational organizations by Polat (2007). According to the findings, school principals show a high degree of instructional leadership behaviour and teachers show a high degree of organizational citizenship behaviour. The level of primary school principals’ showing instructional leadership and the level of primary school teachers’ showing organizational citizenship are higher than the ones working in the secondary schools. Instructional leadership behaviour by the school principals positively affect the organizational citizenship behaviour of the teachers. Among the instructional leadership dimensions, only the dimension of developing education and teacher affects organizational citizenship and the other dimensions have no effect. School principals who wish to improve the organizational behaviour of the teachers must be an expert and provide feedback that would ensure occupational development for quality education.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Bu araştırmanın amacı, öğretmen görüşlerine göre, okul müdürlerinin sergilediği öğretim liderliği davranışı ile öğretmenlerde gözlenen örgütsel vatandaşlık davranışlarının analizini yapmaktır. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın örneklemini Konya İl merkezindeki 365 ilköğretim ve 346 ortaöğretim öğretmeni oluşturmaktadır. Veriler, Tanrıöğen’in (2000) geliştirdiği ‚Öğretimsel Liderlik Envanteri ve Polat’ın (2007) Türkçeye ve eğitim örgütlerine uyarladığı Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği ile toplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, okul müdürleri yüksek derecede öğretim liderliği ve öğretmenler yüksek derecede örgütsel vatandaşlık davranışı sergilemektedir. İlköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği davranışı sergileme düzeyleri ve ilköğretim öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık sergileme düzeyleri ortaöğretimde görev yapanlara göre daha yüksektir. Okul müdürlerinin sergiledikleri öğretim liderliği davranışı, öğretmenlerin sergilediği örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde pozitif yönde etkilidir. Öğretim liderliği boyutlarından sadece öğretimi ve öğretmeni geliştirme boyutunun örgütsel vatandaşlık üzerinde etkisi olup, diğer boyutların etkisi yoktur. Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışını artırmak isteyen okul müdürlerinin, öğretmenlere nitelikli öğretim için ihtiyaç duyduğu alanda yardımcı olmak için uzman olması ve mesleki gelişimi sağlayacak dönütler vermesi gerekmektedir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-okul-yoneticilerinin-ogretimsel-liderlik-davranisi-ile-ogretmenlerin-orgutsel-vatandaslik-davranislarinin-analizi.pdf
  • 2
239-258
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Açıkalın, A. (1998). Toplumsal, kurumsal ve teknik yönleriyle okul yöneticiliği (4. b.). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Altun, S.A. & Çakan, M. (2008). Öğrencilerin sınav başarılarına etki eden faktörler: LGS/ÖSS Sınavlarındaki başarılı iller örneği. İlköğretim Online, 7(1), 157-173.
Balcı, A. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler (7.b.) Ankara: Pegem A Akademi.
Bateman, T. S., & Organ, D. W. (1983). Job satisfaction and good soldier: the relationship between affect and employee citizenship. Academy of Management Journal, 26(4), 587-595.
Berdebek, H. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik özelliklerinin öğretmenlerin öz yeterlikleri üzerindeki etkileri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Denizli.
Bergman, A.B.(1998). Elementary School Principal:With Reproducible Forms, Checklists, and Letters.San Francisco:Jossey-Bass.
Çelik, V. (2004). Liderlik. Yüksel Özden (Ed.). Eğitim ve Okul Yöneticiliği El Kitabı (s. 187–215). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Çetin, M., Yeşilbağ, Y., & Akdağ, B. (2003). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 17, 39-54.
Çetin, Ş. (2011). Okul müdürlerinin liderliği ile müdür-öğretmen ilişkisinin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
Dilek, H. (2005). Liderlik tarzlarının ve adalet algısının; örgütsel bağlılık, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gebze.
A.ÜNAL,M.ÇELİK 256
Dipaola, M. F., & Hoy, W. K. (2005). Organizational citizenship of faculty and achievement of high school students. High School Journal, 88(3), 35-45.
DiPaola, M. F., & Tschannen-Moran, M. (2001, September). Organizational citizenship behavior in schools and its relationship to school climate. Journal of School Leadership, 11, 424-447.
Dipaola,M.F., Tarter,C.J., & Hoy, W.K. (2005). Measuring organizational citizenship of schools: The OCB scale. In W.Hoy and C.Miskel (Eds.), Educational Leadership and Reform,(4), 314-341. Greenwich, CN: Information Age Publishing.
Dönder, H.H. (2006). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve bürokrasi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocatepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Afyonkarahisar.
Eğitim Reformu Girişimi (2010). PISA 2009 Sonuçlarına İlişkin Değerlendirme. Erişim:www.erg.sabanciu niv.edu.
Greenberg, J., & Baron R.A. (2000). Behavior in Organizations ( 7th Ed). NewJersey: Prentice-Hall.
Gümüşeli, A. İ. (1996a). İstanbul ilindeki ilköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği davranışları. Erişim: www. agumuseli.com.
Gümüşeli, A. İ. (1996b). Okul müdürlerinin öğretim liderliğini sınırlayan etkenler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2 (31), 414-429.
İnandı, Y. & Özkan M. (2008). Resmi ilköğretim okulları ve liselerde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre müdürler ne derece öğretim liderliği davranışları göstermektedir?. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (2), 123-149.
Karakuş, M. (2008). İlköğretim okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin duygusal zekâ yeterliklerinin, öğretmenlerin duygusal adanmışlık, örgütsel vatandaşlık ve iş doyumu düzeylerine etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Kasapçopur, A., Çakır, M., Norşenli, F., & Halay, D. (2010). Ortaöğretime geçiş sisteminde sbs ve yeni bir model. Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı.Erişim:,http://rdb.meb.gov.tr/yayinlar/SBS%20Ara%C5%9Ft%C4%B1rma%20Raporu.pdf
Kepenek, Ö. (2008). Öğretmenlerin meslek etik ilkelerinin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi (Kocaeli İli Örneği).(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (2013)
6/2,239-258
257
Leithwood, K., Strauss, T.; and Anderson, S.E. (2007). District contributions to school leaders’ sense of efficacy: a qualitative analysis. Journal of School Leadership, 17, 735-770.
Negiş Işık, A. (2010). Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Oğuz, E. (2010). The relationship between the leadership styles of the school administrators and the organizational citizenship behaviours of teachers. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 1188–1193.
Oğuz, E. (2011). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ile yöneticilerin liderlik stilleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 377-403.
Oplatka, I. (2006). Going beyond role expectations: Toward an understanding of the determinants and components of teacher organizational citizenship behavior. EducationalAdministration Quarterly, 42(3), 385-423.
Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington, MA: Lexington Books.
Ölçüm-Çetin. M. (2004). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Özden, Y.(1998). Eğitimde Dönüşüm Yeni Değerler ve Oluşumlar. Ankara: Pegem A Yayınları.
Özer, S. (2009). Eğitim örgütlerinde lider davranış biçimleri ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kayseri.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Paine, J. B., & Bachrach, D. G. (2000). Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of Management,26, 513-563.
Podsakoff, P.M., MacKenzie, S. B. & Bommer, W. H. (1996). Transformational leader behaviors and substitutes for leadership as determinants of employee satisfaction, commitment, trust and organizational citizenship behavior. Journal of Management,.22(2), 259-298.
Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki
A.ÜNAL,M.ÇELİK 258
ilişki (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kocaeli Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kocaeli.
Seifert, E.H.& Vornberg, J.A. (2002). The new school leader fort he 21st century, the principal. Lanham, Maryland:Scarecrow Education.
Sezgin, F. (2005). Örgütsel vatandaşlık davranışları: kavramsal bir çözümleme ve okul açısından bazı çıkarımlar. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25( 1), 317-339.
Somech, A., & Bogler, R. (2002). Antecedents and consequences of teacher organizational and professional commitment. Educational Administration Quarterly, 38(4), 555-577.
Somech, A., & Drach-Zahavy, A. (2004). Exploring Organizational Citizenship Behaviour from an Organizational Perspective: The Relationship Between Organizational Learning and Organizational Citizenship Behaviour. Journal of Occupational and Organizational Psychology, (77), 281-298.
Somech, A., & Ron, I. (2007). Promoting organizational citizenship behavior in schools: The impact of individual and organizational characteristics. Educational Administration Quarterly, 43(1), 38-66.
Şişman, M. (2002). Öğretim liderliği. Ankara: Pegema Yayıncılık.
Tanrıöğen, A. (2000). Temeleğitim öğretmenlerinin okul müdürlerinden bekledikleri öğretimsel liderlik davranışları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 67-73.
Titrek, O., Bayrakçı, M., & Zafer D. (2009). Öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin görüşleri Akademik Bakış, 17, 1-28. Erişim: http://www.akademikbakis.org
Wagner, S. L., & Rush, M. C. (2000). Altruistic Organizational Citizenship Behavior: Context, Disposition, and Age. The Journal of Social Psychology, 140(3), 379-391.
Whitaker, B. (1997). Instructional Leadership and Principal Visibility. Erişim: https://www. msu.edu/~mbenham/Valbonne_files/articles.pdf
Yılmaz, K. (2010). Kamu ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları ile ilgili görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 1 - 16.
Yücel, C., Yalçın, M., & Ay B. (2009). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 221-235.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com