“ESKİ UYGUR TÜRKÇESİ GRAMERİ”NE BİR BAKIŞ

§ “Eski Uygur Türkçesi Grameri”, Prof. Dr. Kemal Eraslan tarafından hazırlanarak bilim dünyasının ilgisine sunulmuştur. Eraslan’ın belirttiği şekilde, kitabın yazılma amacı “çalışma ders kitabı niteliği ile Türkoloji bölümü genç araştırıcıları ile öğrencilerine faydalı olmayı hedefleyen ve Eski Türkçe araştırmalarına yardımcı olan” bir el kitabı, temel başvuru kaynağı oluşturmaktır. Bu monografinin özellikle Muharrem Ergin’in “Türk Dil Bilgisi” isimli eserindeki gramer anlayışından yararlanılarak oluşturulmuş metodolojisi ve metin işleme tarzı dikkat çekmektedir. § Genel çerçeveden bakıldığında, bugüne kadar bir çok araştırmacının Eski Türkçe gramerini konu alan çalışmalar yaptığı görülür. A. Von Gabain’in “Alttürkische Grammatik (Eski Türkçenin Grameri)”, A. N. Kononov’un “Grammatika yazıka tyurkskih Runiçeskih pamyatnikov (Türk Runik Yazıtlarının Dilinin Grameri)”, T. Tekin’in “A Grammar of Orkhon Turkic (Orhon Türkçesi Grameri)”, M. Erdal’ın “A Grammar of Old Turkic (Eski Türkçenin Grameri)” isimli kitapları, Ş. Tekin’in “Eski Türkçe” başlıklı hacimli makalesi başlıca çalışmalar olarak zikredilmektedir. Esasen “Eski Uygurca (= Eski Uygur Türkçesi)”, Türk dilinin Eski Türkçe döneminin birinci devresi olan Köktürkçe devresinden (Göktürk ve Uygur Kağanlığı dönemlerindeki Türk dili devresi [7.-9. yüzyıllar]) sonra, ikinci devre olarak, 9. yüzyıldan 13. yüzyıla değin, hatta yazı dili olarak 17. yüzyıla kadar geleneksel bir şekilde varlığını devam ettirmiş bir Türk dili lehçesi olup bilhassa Doğu Türkistan’da, Turfan bölgesine yerleşerek orada köklü ve yerleşik hayat düzenine dayalı bir medeniyet kuran Uygurlardan kalan, genellikle Budizm ve daha az miktarda olmak suretiyle Maniheizm, Hristiyanlık, Brahmanizm gibi inanç ve anlayışlar dahilinde yazılmış metinlerin teşkil ettiği bir literatür, tercüme ve felsefe dilidir.