You are here

BİNGÖL MASALLARININ YAPI VE MUHTEVA ÖZELLİKLERİ

Structure and Content Features of Bingöl Tales

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.22464/diyalektolog.134

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
Tales are important products of oral traditions. The beliefs, traditions, value judgements, lifestyles of societies find life in its body with its distinctive form, rhetoric and content. The items at issue are transferred from generation to generation via some templates and symbols in tales. In these transfers ongoing from past to present, formulaic expressions called formal arise. In the transfer process also the personal skills of the narrators influence the language, expression and content of the tale. In this context, fifty five tales compiled from Bingöl located at the crossroads of East Anatolia and North Mesopotamia are evaluated with respect to fiction, formal, modality and content. As there are some overlapping aspects of Bingöl tales with other tales, they also contain fiction, formal and content features completely specific for the region and Anatolian and Mezopotamia tales. It is possible to see this in the concrete in poetic utterance in prose form, in “entry-pass-end” formals, in personal cast, and in topics such as numbers, colours and place. Also it is observed that tales are weakening quantitatively and qualitatively with respect to form and content, and lose some features compared to previous years. Yet despite changing World conditions, it is known that the tradition of telling tales is kept alive in the region.
Abstract (Original Language): 
Masallar sözlü geleneğin önemli bir ürünüdür. Bünyesinde toplumların inançları, gelenekleri, değer yargıları, yaĢam tarzları ona özgü form, retorik ve içerikle yaĢam bulmaktadır. Söz konusu ögeler, masalda bazı kalıp ve semboller aracılığıyla nesilden nesile aktarılmaktadır. GeçmiĢten günümüze süregelen aktarımlarda formel adı verilen kalıplaĢmıĢ ifadeler ortaya çıkmaktadır. Aktarım sürecinde ayrıca anlatıcıların kiĢisel becerileri masalın dil, anlatım ve muhtevasını etkilemektedir. Bu bağlamda Doğu Anadolu ve Mezopotamya kavĢağında bulunan Bingöl‟den derlediğimiz elli beĢ masal kurgu, formel, Ģekil ve muhteva bakımından değerlendirilmektedir. Bingöl masallarının baĢta Anadolu ve Mezopotamya masalları olmak üzere baĢka masallarla örtüĢen yönleri olduğu gibi tamamen yöreye özgü olan formel ve muhteva özelliklerini de ihtiva etmektedir. Bunu nesir formundaki manzum söyleyiĢlerde, “giriĢ-geçiĢ-bitiĢ” formellerinde, Ģahıs kadrosunda, sayılar, renkler, yer gibi baĢlıklarda somut olarak görmek mümkündür. Ayrıca masalların geçmiĢe oranla form ve muhteva bakımından nicel ve nitel olarak zayıfladıkları, kimi özelliklerini kaybettikleri görülmektedir. Ancak değiĢen dünya koĢullarına rağmen yörede masal anlatman geleneği hâlâ yaĢatılmaktadır.
31
49

REFERENCES

References: 

6.1. Yazılı Kaynaklar
Aarne, Antti. (1910), Verzichis der Marchen Typen Mit Hilfe Von Fachgenossen, Ausgearbeitet, Helsinki.
Alay, Okan. (2005), Bingöl Masalları (İnceleme-Metin), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
Alptekin, Ali Berat. (2002), Taseli masalları, Akçağ yayınları, Ankara.
Azadovski, Mark. (1992), Sibirya‟dan Bir Masal Anası, (Çev) Ġhan BaĢgöz), Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini AraĢtırma ve GeliĢtirme Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
Boratav, Pertev Naili. (1969), Az Gittik Uz Gittik, Bilgi Yayınevi, Ġstanbul.
Bozkurt, Kenan. (2016), “Kürt Masallarının Yapısal Özellikleri”, http://www.ufkumuz.com/kurt-masallarinin-yapisal-ozellikleri-23110h.htm (10.05.2016).
Dorson, Richard M. (1984), Günümüz Folklor Kuramları, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Ġzmir.
Elçin, ġükrü. (1986), Halk Edebiyatına Giriş, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Kunos, Ġgnas. (1978), Türk Halk Edebiyatı, Tercüman 1001 Temel Eser, Ġstanbul.
KumartaĢlıoğlu, Satı. (2009), “Balıkesir Masal Anlatıcılarının Dil ve Üslubu”, Balıkesir Üniversitesi, SBE Dergisi, C: 12, S. 21, s. 441-449.
Sakaoğlu, Saim. (2002), Gümüşhane ve Bayburt Masalları, Akçağ Yayınları, Ankara.
ġimĢek, Esma. (2001), Yukarıçukurova Masallarında Motif ve Tip Araştırması, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Thompson, Sitith. (1964), The Types of The Folktale, Helsinki.
Türkçe Sözlük (2000). Atatürk, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Yayınları, C. 2, Ankara.
6.2. Sözlü Kaynaklar (Kaynak Kişiler)
K1: Hasan Alınca, Karlıova-1970, üniversite mezunu, öğretmen, anlattığı masal: 52
Bingöl masallarının yapı ve muhteva özellikleri DĠYALEKTOLOG
ULUSAL SOSYAL BĠLĠMLER DERGĠSĠ
YAZ SUMMER 2017-SAYI NUMBER 15-SAYFA PAGE 31-49
49
K2: Pakize Aydın, Adaklı-1943, okuma-yazması yok, ev hanımı, anlattığı masal: 50
K3: Abdullah Ayman, Solhan-1958, üniversite mezunu, öğretmen, anlattığı masal: 42
K4: Aydın BaĢoğuz, Bingöl-1960, lise mezunu, öğretmen, anlattığı masal: 33, 41, 51
K5: Enver BektaĢ, Kiğı-1969, üniversite mezunu, memur, anlattığı masal: 35, 44
K6: Nurettin Beltekin, Bingöl-1962, üniversite mezunu, iktisatçı, anlattığı masal: 6, 12, 14, 19, 21
K7:Faik Bengi, Genç-1944, okuma-yazması yok, ĠĢçi, anlattığı masal: 32, 39
K8: Esma Bürkek, Bingöl-1962, okuma-yazması yok, ev hanımı, anlattığı masal: 6. 32, 39
K9:1. Ahmet Bürlükara 2. Bingöl,1962, okuma-yazması yok, çiftçi, anlattığı masal: 30
K10: FatoĢ Cebba, Karlıova-1963, okuma-yazması yok, ev hanımı, anlattığı masal: 11
K11: NeĢat Cucuboğa, Bingöl-1944, ilkokul mezunu, çiftçi, anlattığı masal: 24, 36, 37, 40
K12: Hüseyin Çaparlar, Bingöl-1940, ilkokul mezunu, çiftçi, anlattığı masal: 46, 48
K13: Mehmet Çaparlar, Bingöl-1970, ilkokul mezunu, iĢçi, anlattığı masal: 7, 43, 54
K14: Zahide Ensarioğlu, Genç-1965, okuma-yazması yok, ev hanımı, anlattığı masal: 18, 22
K15: Rıza Göndük, Genç-1939, ilkokul mezunu, emekli memur, anlattığı masal: 49
K16: Hikmet Hakan, Bingöl-1962, lise mezunu, memur, anlattığı masal: 23, 47
K17: Muttalip Hansu, Bingöl-1967, okuma-yazması yok, çiftçi, anlattığı masal: 3, 4, 53, 55
K18: Said Koç, Genç-1935, ilkokul mezunu, iĢçi, anlattığı masal: 1
K19: Gülseren Kutluktemur, Adaklı-1958, okuma-yazması yok, ev hanımı, anlattığı masal: 44
K20: Nafia Özdemir, Genç-1939, okuma-yazması yok, ev hanımı, anlattığı masal: 29, 34
K21: Gül Özer, Bingöl-1925, okuma-yazması yok, ev hanımı, anlattığı masal: 20
K22: Begi Pesen, Adaklı-1950, okuma-yazması yok, ev hanımı, anlattığı masal: 13, 38
K23: Mustafa Pesen, Kiğı-1953, lise mezunu, emekli memur, anlattığı masal: 26
K24: ġefika Sönmez, Solhan-1936, okuma-yazması yok, ev hanımı, anlattığı masal: 31
K25: Esma Vural, Genç-1959, okuma-yazması yok, ev hanımı, anlattığı masal: 2, 5, 9, 54
K26: Mahmut, Genç-1938, okuma-yazması yok, çiftçi, anlattığı masal: 8, 27, 28
K27: Maile Yıldırım, Bingöl-1933, okuma-yazması yok, ev hanımı, anlattığı masal: 17,

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com