SÜRÛRÎ'NİN HEZLİYYÂT'ININ “TEVÂRİH” BÖLÜMÜNDEN TARİHÎ YANSIMALAR
Historical Reflections From “Tevârih” Part of Sürûrî's Hezliyyât
Journal Name:
- Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
Numerology or ebced refers to numerical values given to the letters of the Arabic
language. Ebced has been used by Muslims in many fields of daily life. One of such uses is
chronogram. Chronogram is mostly employed by Arab, Persian and Turkish poets in order to
show their ability. Although it is widely argued that divan literature is strictly separated from
society and social events, the use of chronograms indicate the opposite view. Divan poems were
mostly written for social events such as birth, death, accession to the throne, war, peace, victory, dismissal or appointment, marriage, sünnet, fire, puberty and execution. They were also written
for construction or maintenance of palaces, fountains, public baths, and mosques. One of the
divan poets known for his significant ability in chronogram is Sürûrî. He lived at the end of the
18th century and at the beginning of the 19th century. There are many historical poems in his
works, namely Dîvân, Hezliyyât and Tarih Mecmu'ası (Journal of History). In Hezliyyât, the
section named “Tevârih” is made of 120 verses all of which are about history. In this section the
poet used chronogram in order to state birth and death dates of many famous figures such as
Napoleon Bonaparte and Russian Czarina and so on. This study aims at revealing the
significant social events of that period expressed by the poet through chronograms. Abstract (Original Language):
Ebced, Arap harflerine verilen sayısal değerler sistemidir. Ebced hesabı, Müslüman
halkın hayatının içinde olmuş ve halk, hayatının pek çok alanında bu yönteme başvurmuştur.
Bunlardan biri de tarih düşürmedir. Tarih düşürme; Arap, İran ve Türk edebiyatlarında
şairlerin hünerlerini göstermek için başvurdukları bir yöntemdir. Toplumdan kopuk bir edebiyat
olarak nitelendirilen divan edebiyatı şairleri toplumdan ve toplumsal olaylardan uzak
kalmadıklarını özellikle tarih düşürdükleri şiirlerinde göstermişlerdir. Bu şiirler doğum, ölüm,
tahta çıkış, savaş, zafer, sefer, barış, göreve atanma, görevden azl, evlenme, sünnet, sakal
bırakma, yangın, idam gibi çeşitli toplumsal olaylar ve saray, çeşme, hamam, han, cami, medrese
gibi yerlerin yapımı, onarımı için yazılmıştır. Tarih düşüren şairlerden biri de tarih düşürmedeki
başarısı herkes tarafından takdir edilen 18. yüzyıl sonu 19. yüzyıl başlarında yaşamış olan
Sürûrî'dir. Sürûrî'nin gerek Dîvân'ında gerek Hezliyyât'ında gerekse Sürûrî Mecmu'ası adlı
eserinde pek çok tarih manzumesi bulunmaktadır. Eserlerinden biri olan Hezliyyât'ının 120
tarih kıt'ası bulunan “Tevârih” bölümünde şair, zalim âyânlardan halka, Napolyon
Bonapart'tan Rus Çariçesine, doğumdan ölüme pek çok olaya tarih düşürmüştür. Bu makalede,
şairin bu eserinde düşürdüğü tarihlerin işaret ettiği dönemin toplumsal olaylarına değinilecektir.
FULL TEXT (PDF):
