Buradasınız

Türkçe'de Değil Kelimesi ve Kullanımları

Journal Name:

Publication Year:

Author Name
Abstract (Original Language): 
Türkçe'de yaygın ve çok değişik kullanımları olan değil kelimesi, bugüne kadar, pek çok kaynakta ele alınmakla birlikte, kelimenin bütün kullanımları, özellikle cümle içerisindeki işlevleri göz önünde bulundurularak, bir bütün hâlinde değerlendirilmemiş, bu yüzden de hakkında yer yer eksik ve yetersiz bilgiler verilmek durumunda kalınmıştır. Biz bu çalışmamızda, kelimeyi bütün yönleriyle incelemeye çalışacağız. değil kelimesine ilk olarak Divanü LÛgati't-Türk'te rastlıyoruz. Kaşgarh Mahmut, değirin Arguca dagidhag "yok, değil" kelimesinden geldiğini, Oğuzların dag ol sözünü Argulardan aldıklarını ve bozarak tegül yaptıklarını söyler (DLT I, 393; DLT III, 153). Kelimenin dag ol şekline başka kaynaklarda rast-layamıyoruz. XI. yüzyıldan itibaren izleyebildiğimiz ve kaynaklarda da Oğuzca olarak geçen (Râsanen, 469) tegül şekli ise, tarihî gelişim içerisinde gerek Oğuzca'da gerekse diğer lehçelerde farklı gelişimler göstermiştir.
189
244

REFERENCES

References: 

AH : Reşit Rahmeti Arat, Atebetü'l-Hakayık, T.D.K., C. II, 32,
İstanbul 1951.
AT KT ; Muhammed bin Hamza, Kur'an Tecümesi II, Haz.: Ahmet
Topaloğlu, Kültür Bakanlığı Yayınları: 300, Araştırma ve İnceleme Eserleri: 5, İstanbul 1978.
ETG : A. von Gabain, Eski, Türkçenin Grameri, Çev.: Mehmet
Akalın, Türk Dil Kurumu Yayınları: 532, Ankara 1988.
ÇEK : Janos Eckman, Çağatayca El Kitabı, Çeviren: Günay Karaağaç,
İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 3412, İstanbul 1988.
DDTS : Berke Vardar, N. Güz, E. Öztokat, M. Rifat, O. Senemoğlu,
E. Sözer, Dilbilim ve Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları: 471, Ankara 1980.
DLT : Divanü Lûgati't-Türk Tercümesi I, II, III, Çev.: Besim Ata-
lay, Türk Dil Kurumu Yayınları: 521, 522, 523, Ankara 1985,1985, 1986.
EDPT
:
Sir Gerard Clauson, An Etymological Dictionary of Pre-
Thirteenth-Century Turkish, Oxford 1972.
Fundamenta : Philologiae Turcicae Fundamenta, Wxzsh&den 1959.
HD, TB :
Hikmet Dizdaroğlu, Tümcebilgisi, Türk Dil Kurumu Ya-
ymlan: 426, Ankara 1976.
Türkçe'de Değil Kelimesi ve Kullanımları
239
JD, TDG Kononov .1
LK, TSD -V^ NH, da/de
Rasanen RŞ,TS ST II
ŞS,KM ŞT, ET
Tar. S II, III, IV
TB,TG TDB
TDbil. TDE
: Jean Deny,-Türk .Di.ltGrameri (Osmanlı Lehçesi):, Tercüme eden: Ali Ulvi Elöve, İstanbul :194 i.
A.N. Kononov, Grammatika Sovremennogo Tııretskogo : Literaturnögo Yaztka,': Moskova; 1956 (Türk Dil Kurumundaki çeviriden yararlanılmıştır);; -V ;
•.:
.Leyl
â Karahan, Türkçede Söz Dizimi - Cümle Tahlilleri -, Akçağ Yayınları, Ankara 1991.
':
Necmetti
n Hacıeminoğlu, "da/de Edatı Üzerine", I.Ü. Edebiyat. Fakültesi: Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, c. XVI, İstanbul 1968, s. 81-10Q. ,
ı: Marttı Rasanen, V dr such eines Etymologischen Worter-bııchs der Türksprachen, Helsinki 1969.
: •.
.Rasirri..'Şimşek-,-"' Örneklerle Türkçe Sözdizimi, Trabzon
' 1987. U ;•. .
:
Sevgi Özel, Neşe Atabay, Yöneten ve Yayına Haz. : Doğan Aksan, Sözcük Türleri II (Bağlaç, Ünlem, Eylem), Türk Dil Kurumu Yayınları: 421/2, Ankara 1976.
:
Şemseddin Sami, Kamııs-ı Türkî, Çağrı Yayınlan, İstanbul 1978 '['/ . .^'"/V,': [-
:
Şinasi Tekin, "Eski Türkçe", Türk Dünyası EL Kitabı, İkinci Cilt, Pil-kültür-San'at, İkinci Baskı, Türk Kültürünü 'Araştırma Enstitümü Ya^uı.İarı: 121, Ankara 1992.
Tarama Sözlüğü II, II, IV: Türk Dil Kurumu Yaymları-Sayı: 212, 212, 212/4, Ankara 1965, 1967, 1969.
:
Tahsin Banguoğlu, Türkçenin Grameri, İstanbul, 1974.
:
Muharrem Ergin, Türk Dil Bilgisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No. 785'ten genişletilmiş ikinci baskı, İstanbul 1962.
:
Haydar Edikun, Türk Dilbilgisi, Remzi Kitabevi, İstanbul 1985.
:
Necmettin Hacıeminoğlu, Türk Dilinde Edatlar, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1971.
TNG, DB ; Tahir Nejat Gencan, Dilbilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları:
418, İstanbul 1975.
TS 1, 2 : Türkçe Sözlük, Yeni Baskı, Haz.: Hasan Eren, Nevzat Gö-
zaydm, İsmail Parlatır, Talât Tekin, Hamza Zülfikar, Türk Dil Kurumu Yayınları: 549, Ankara 1988.
TTS : Neşe Atabay, Sevgi Özel, Ayfer Çam, Türkiye Türkçesinin
Sözdizimi, Türk Dil Kurumu Yayınları: 472, Ankara 1981.
TTŞ : Mehmet Akalın, Tarihi Türk Şiveleri, Atatürk Üniversitesi
Yayınları No: 551, Ankara 1979.
VH, TS : Vecihe Hatiboğlu, Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, A.Ü. Dil
ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları No: 276, Ankara 1978.
VH, TS : Vecihe Hatiboğlu, Türkçenin Sözdizimi, A.Ü. Dil ve Tarih-
Coğrafya Fakültesi Yayınları No: 317, Ankara 1982.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com