Buradasınız

BİR KELİMENİN İZİNDE: KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE “LEVEND” ÜZERİNE BAZI DÜŞÜNCELER

ON THE TRACK OF A WORD: REFLECTIONS ON THE WORD "LEVEND" IN CLASSICAL TURKISH POETR

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1538

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Poets of Classical Turkish literature are artists who make use of various meanings of words and create a unique world of metaphors. One of the words they use, "levend" has different meanings in Turkish, Persian, Persian-Turkish, Ottoman/Persian-English dictionaries and dictionaries of historical terms. It is known that levends, one of the important military groups of the Ottoman Empire, were also involved in some socially inappropriate behavior after a certain period. The purpose of this study is to demonstrate the meanings of "levend" as used in poets, elements related to levends, negative aspects of them and the world of metaphors created around this group with selected examples.
Abstract (Original Language): 
Klasik Türk edebiyatı şairleri, kelimelerin çok değişik anlamlarından yararlanan, değişik bir benzetme dünyası oluşturan sanatçılardır. Onların kullandıkları kelimelerden biri olan "levend", Türkçe, Farsça, Farsça-Türkçe, Osmanlıca/Farsça-İngilizce ve tarih terimleri sözlüklerinde farklı anlamları barındırmaktadır. Osmanlı Devleti'nin önemli askerî gruplarından olan levendlerin, belli bir dönemden sonra toplumda olumsuz, uygun olmayan işler de yaptıkları bilinmektedir. Bu çalışmada "levend" kelimesinin anlamlarından hangilerinin şiirlerde kullanıldığı, levendlerle ilgili unsurlar, onlarla ilgili olumsuzluklar ve bu grup etrafında oluşturulan benzetme dünyası seçilen örneklerle gösterilmeye çalışılmıştır.
421-446

REFERENCES

References: 

Âhî (1476-1517), Dîvân, Haz. Mustafa S. Kaçalin, http://ekitap.kulturizm.gov.tr (07.06.2010).
Ahmet Vefik Paşa, Lehce-i Osmânî, Haz. Recep Toparlı, TDK Yay.,
Ankara, 2000.
AKPINAR, Şerife, Âgâh Dîvânı ve İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi,
98 İlhan Ayverdi, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbealtı Yay., İstanbul,
2010, s. 742.
99 Sir James W. Redhouse, Turkish and English Lexicon, Çağrı Yay., İstanbul, 2001, s. 1645.
100 F. Steingass, Persian-English Dictionary, London, 1930, s. 1133.
101 Mehmet Zeki Pakalın, a.g.e., s. 358.
102 Midhat Sertoğlu, a.g.e., s. 199.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/3 Summer 2010
Bir Kelimenin İzinde:... 443
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi,
Konya, 2006.
Ali Ekber Dihhudâ, Lugatnâme, Dânişgâh-ı Tahran, C. 23, 2. kısım, Tahran, 1343.
ALTUN, Kudret, Gelibolulu Mustafa Âli ve Divânı (Vâridâtü'l-Enîka), Özlem Kitabevi, Niğde, 1999.
AYLAR, Selçuk, "Divan Şiiri'nde Sosyal Hayatın İzlerine Dair Birkaç Örnek", Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler,
Haz. Mehmet Kalpaklı, YKY, İstanbul, 1999, s. 459-464.
AYVERDİ, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbealtı Yay., İstanbul, 2010.
Bâbür Dîvânı, Haz. Bilâl Yücel, AKM Yay., Ankara, 1995.
Bâkî Dîvânı, Haz. Sabahattin Küçük, TDK Yay., Ankara, 1994.
Behiştî Dîvânı, Haz. Yaşar Aydemir, MEB Yay., Ankara, 2000.
BOSTAN, İdris, Osmanlı Bahriye Teşkilâtı: XVII. Yüzyılda Tersâne-i Âmire, TTK Yay., Ankara, 1992.
Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, "Dövme", Milliyet, C.7,
İstanbul, 1986, s. 3365-3367.
CEZAR, Mustafa, "Kara Levendleri", VI. Türk Tarih Kongresi, Ankara 20-26 Ekim 1961, TTK Yay., Ankara, 1967, s. 474¬485.
CEZAR, Mustafa, Osmanlı Tarihinde Levendler, İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Yay., İstanbul, 1965.
DANIŞAN, Tuğba, Hâtif Ali Efendi Hayatı, Edebî Kişiliği, Dîvânının Tenkitli Metni (1b-132a) ve Nesre Çevirisi,
Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2009.
DEMİREL, Şener, Tâhirü'l-Mevlevî (Olgun)'den Metin Şerhi
Örnekleri, Araştırma Yay., Ankara, 2005.
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat,
Haz. Aydın Sami Güneyçal, Ankara, 1995.
DOĞAN, Muhammet Nur, Şeyhülislam Es'ad ve Dîvânı, MEB Yay.,
İstanbul, 1997.
ERDEM, Sadık, Neyyir ve Dîvân'ı, Fakülte Kitabevi, İsparta, 2002.
Gelibolulu Âlî, Riyâzü's-Sâlikîn, Haz. Mehmet Arslan-İ. Hakkı Aksoyak, Dilek Matbaacılık, Sivas, 1998.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/3 Summer 2010
444 Hanife KONCU
Hasan Amîd, Ferheng-i Amîd, C.2, Tahran, 1363.
Hasan Enverî, Ferheng-i Fuşurde-i Suhan, C.II, Tahran, 1382.
Haşmet Külliyâtı, Haz. Mehmet Arslan-İ. Hakkı Aksoyak, Dilek Matbaacılık, Sivas, 1994.
Hayretî, Dîvan, Haz. Mehmed Çavuşoğlu-M. Ali Tanyeri, Edebiyat Fak. Yay., İstanbul, 1981.
İbrahim Cûdî Efendi, Lügat-ı Cûdî, Haz. İsmail Parlatır-Belgin Tezcan Aksu-Nicolai Tufar, TDK Yay., Ankara, 2006.
İLGÜREL, Mücteba, "Levent", DİA, C. 27, Ankara, 2003, s. 149¬151.
KADIOĞLU, İdris, Diyarbakırlı Lebîb Hayatı, Edebî Kişiliği,
Eserleri ve Dîvanı, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim
Fak. Yay., Malatya, 2005.
KANAR, Mehmet, Kanar-Farsça-Türkçe Sözlük, Deniz Kitabevi,
İstanbul, 2000.
KARAGÖZ, Mehmet, "XVIII. Yüzyılın Başlarında Malatya ve Çevresinde Eşkıyalık Hareketleri", OTAM, S. 5, Ankara, 1994, s. 193-207.
KARAVELİOĞLU, Murat Ali, On Altıncı Yüzyıl Şairlerinden
Prizrenli Şem'î'nin Divanı'nın Edisyon Kritiği ve İncelenmesi, http://ekitap.kulturizm.gov.tr (07.06.2010).
KOÇU, Reşat Ekrem, Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, Sümerbank Kültür Yay., Ankara, 1969.
KURNAZ, Cemâl, Hayâlî Bey Divânı'nın Tahlîli, MEB Yay., İstanbul, 1996.
KURNAZ, Cemâl, "Âh", Türküden Gazele-Halk ve Divan Şiirinin
Müşterekleri Üzerine Bir Deneme, Akçağ Yay., Ankara, 1997, s. 423-432.
KURU, Selim S., "Biçimin Kıskacında Bir 'Tarih-i Nev-icad': Enderunlu Fazıl Bey ve Defter-i Aşk Adlı Mesnevisi", Şinasi Tekin'in Anısına "Uygurlardan Osmanlıya",
Simurg Yay., İstanbul, 2005, s. 476-506.
KUT, Günay, "Divan Edebiyatında Bezm, Âlât-ı Bezm ve Âdâb-ı
Sohbet", Osmanlı, Yeni Türkiye Yay., C. 9, Ankara, 1999, s. 616-629.
Mesîhî Dîvânı, Haz. Mine Mengi, AKM Yay., Ankara, 1995.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/3 Summer 2010
Bir Kelimenin İzinde:... 445
Muvakkit-zâde Pertev Dîvânı, Haz. Ekrem Bektaş, Malatya, 2007.
Mütercim Âsım Efendi, Burhân-ı Kâtı', Tekmile-i Cild-i Sâni, Matbaa-i Âmire, 1287.
Nailî Divanı, Haz. Haluk İpekten, Akçağ Yay., Ankara, 1990.
Nedîm Divanı, Haz. Muhsin Macit, Akçağ Yay., Ankara, 1997.
Nev'î, Divan, Haz. Mertol Tulum-M.Ali Tanyeri, Edebiyat Fak. Yay.,
İstanbul, 1977.
OLGUN, İbrahim-Drahşan Cemşit, Farsça-Türkçe Sözlük, Elhan
Kitabevi, Ankara, 1984.
ONAY, Ahmet Talât, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, Haz. Cemâl Kurnaz, TDV Yay., Ankara, 1992.
ÖZBEK, Ahmet, Câzim Dîvânı (Edisyon Kritik-İnceleme), Erciyes
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, 2000.
ÖZKAN, Ömer, Divan Şiirinin Penceresinden Osmanlı Toplum Hayatı, Kitabevi Yay., İstanbul, 2007.
ÖZYILDIRIM, Ali Emre, Keçeci-zâde İzzet Molla and Mihnet-
keşân, Harvard University, C. 2, 2007.
PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB Yay., C.II, İstanbul, 1983.
PARMAKSIZOĞLU, İ., "Levend", Türk Ansiklopedisi, MEB Yay.,
C.23, Ankara, 1976, s. 13-15. Ravzî Divanı, Haz. Yaşar Aydemir, Birleşik Kitabevi, Ankara, 2007. REDHOUSE, Sir James W., Turkish and English Lexicon, Çağrı
Yay., İstanbul, 2001.
Revânî Dîvânı, Haz. Ziya Avşar, http://ekitap.kulturizm.gov.tr (07.06.2010).
Sâlim Efendi, Tezkiretü'ş-Şu'arâ, Haz. Adnan İnce, AKM Yay.,
Ankara, 2005.
SERTOĞLU, Midhat, Osmanlı Tarih Lûgatı, Enderun Kitabevi,
İstanbul, 1986.
SOLMAZ, Süleyman, Ahdî ve Gülşen-i Şu'arâsı (İnceleme-Metin),
AKM Yay., Ankara, 2005. STEINGASS, F., Persian-English Dictionary, London, 1930.
Süheylî, Dîvân, Haz. M. Esat Harmancı, Akçağ Yay., Ankara, 2007.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/3 Summer 2010
446
Hanif
e KONCU
Şefkat, Tezkire-i Şu'arâ-yı Şefkat-i Bagdâdî, Haz. Filiz Kılıç, http://ekitapkulturizm.gov.tr (09.06.2010).
Şemseddin Sâmi, Kâmûs-ı Türkî, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1989.
ŞENTÜRK, Ahmet Atillâ, Klâsik Osmanlı Edebiyatı Tiplerinden
Rakîb'e Dair, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1995. Şeyhülislâm Yahyâ Divanı, Haz. Hasan Kavruk, MEB Yay., Ankara,
2001.
ŞÜKÛN, Ziya, Farsça-Türkçe Lûgat, MEB Yay., C.III, İstanbul,
1996.
TAŞ, Hakan, Vahyî Divanı ve İncelenmesi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi,
İstanbul, 2004.
Türkçe Sözlük, TDK Yay., 2 C., Ankara, 1998.
UZUNÇARŞILI İsmail Hakkı, "Levend", İA, MEB Yay., C.7, İstanbul, 1970, s. 46-48.
UZUNÇARŞILI ,İsmail Hakkı, Osmanlı Devletinin Merkez ve Bahriye Teşkilâtı, TTK Yay., Ankara, 1988.
ÜZGÖR, Tahir, Fehîm-i Kadîm-Hayatı, Sanatı, Dîvân'ı ve Metnin Bugünkü Türkçesi, AKM Yay., Ankara, 1991.
YAZAR, İlyas, Kânî Dîvânı (İnceleme-Metin), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi,
İzmir, 2006.
Yeni Tarama Sözlüğü, Düzenleyen: Cem Dilçin, TDK Yay., Ankara,
1983.
YENİTERZİ, Emine, Behiştî'nin Heşt Behişt Mesnevîsi, Kitabevi
Yay., İstanbul, 2001.
YILDIRIM, Nimet, Fars Mitolojisi Sözlüğü, Kabalcı Yayınevi,
İstanbul, 2008.
ZÜLFE, Ömer, Nâşid (1749-1791), Dîvân, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 1998.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com