Buradasınız

Anasayfa » Content

DÜNYADA VE TÜRKİYE TURKÇESINDE AĞIZ ÇALIŞMALARI VE YÖNTEMLER

WORKS OF DIALECT AND METHODS IN TURKISH AND IN THE WORLD

Journal Name:

  • Turkish Studies

Publication Year:

  • 2013
DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4919

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author Name
Abstract (2. Language): 
Dialect is one of important language fields of Turkish in Turkey. Works of dialect include not only satisfied information but also functions of language such as phonetics, morpholohy and syntax. It is used methods such as styl, manner coherence, usage of source Works in many places about Turkish dialects. Unfortunalty, there are a lot of problems about the follow methods. These problems take place in first sections and the others. So there is no any cooperation in Works of Turkish dialects. Works of dialects include phonetics, morphology, syntax forms and important informations about diachronic, synchronic. Works of dialect are one of the most diffucult work in fields of linguistic which is barnch of linguistic. It will be menitoned about the follow methods in this writting. Definitely, ethinic structure most be take into consideration and in this subject it should be benefit from historians and Works of archives. Ethnic structure more important than geogrophical region. Ethnic structure of dialet is really a very important subject. Feautures of languages have been apart from Oğuz dialect in Turkey. In this article, I tried to make by examining dialect of West Turkish language. I also tried to Show Works of linguistic. I mentioned about Turkish language and its features and especially dialect of Oğuz as well. These dialects are very useful and important in Turkish language. I tried yo make as a perspective its aim and results.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Türkiye Türkçesinin önemli dil alanlarından biri de ağızlardır. Ağız çalışmaları, sesbilgisi, biçimbilgisi ve sözdizimi açısından dil özelliklerini verdiği gibi söz varlığına ilişkin doyurucu bilgiler de içerir. Ağız çalışmalarında üslup, biçim, iç tutarlılık, kaynak kullanımı, atıf sistemi, güncel bilimsel veriler...gibi metotlar kullanılmaktadır. Türkiye Türkçesinin konuşulduğu birçok yerde bunların çeşitli yönleri üzerinde ciddî çalışmalar yapılmıştır. Ne yazık ki, yapılan bu önemli ve değerli çalışmalarda izlenen metotlara ilişkin bir takım sorunlar bulunmaktadır. Bunlar çalışmanın ilk safhasını oluşturan derlemelerden diğer tüm safhaları da içine alan sorunlardır. Bu sorunların başında standartsızlık ve yöntemsizlik gelmektedir. Bundan ötürü Türkiye Türkçesinde yapılan ağız çalışmalarında bir birlik sağlanamamıştır. Ağız çalışmaları: ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz dizimi açısından özelliklerini verdiği gibi söz varlığına ilişkin artzamanlı ve eşzamanlı önemli bilgiler de içermektedir. Ağız araştırmaları, dil bilimi alanında en zor çalışmaların yapıldığı bir dil bilim alt dalıdır. Bu yazıda genel olarak ağız çalışmalarının önemi ve gerekliliğine değinilecek ve bu önemli araştırmalarda izlenen metot sorunları irdelenecektir. Ağız araştırmalarında etnik yapı mutlaka dikkate alınmalı bu konuda tarihten tarihçilerden ve arşiv çalışmalarından yararlanılmalı, coğrafyanın siyasi bölünmesinden ziyade etnik yapısı ve konusu daha önemlidir. Gerçekten ağızların etnik yapısı ve konusu çok önemli bir konu, Oğuz ve Oğuz dışı Türk unsuru dışında, dil özellikleri de Türkiye Türkçesi ağızlarında bulunmaktadır. Bu makalemizde, Batı Türkçesinin Anadolu lehçesinin ağızlarından yapılan derlemeler ve önemli, ciddi ve yaralı dilbilim unsurlarını barındıran bu derlemeler üzerine yapılan dilbilim çalışmalarını irdeleyerek yöntem sorunlarını tespit etmeye çalıştık. Türk dili ve özellikle Oğuz lehçesi için çok değerli ve yaralı olabilecek ağız çalışmalarında izlenebilecek metotlara yüzeysel de olsa değinmeye ve ağız çalışmalarının amaç-sonuçlarına bir perspektif oluşturmaya çalıştık.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-dunyada-turkiye-turkcesinde-agiz-calismalari-yontemler.pdf
  • 9
387
401
  • Turkish

REFERENCES

References: 

AKAR, Ali (2006) "Ağız Araştırmalarında Yöntem Sorunları "Turkish Studies !/2, s.41 -53 AKSOY, Asım Ömer, 1945 Gaziantep Ağzı, Ankara
AKSOY, Asım Ömer, Gaziantep Ağzı, Sözlük ve kullanılmayan kelimeler İbrahim Horoz
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/ 9Summer 2013

c
398
Ahmet ADIGUZEL
Azerbaycan Dilinin Dialektoloji Atlası, Bakû, 1990
BALLI, Hüseyin, Kuzeydoğu Bulgaristan Türk Ağızları üzerine Araştırmak TDK: 450 Ankara, 1991
Basımevi, İstanbul, 1946
BESCH, Werner
v
e Diğerleri,1981.Dialektoloji. Ein Handbuck zur deutschen und allgemeinen Dialektforschhuning, Band 1Berlin,Newyork
BOZ, Erdoğan, 2008, Ağız Atlasları, Turkish Studies, volme 3/3 spring
BÖLGE Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler TDK: 279 Ankara, 1996
BURAN, Ahmet, (1993"Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun dil atlası yapıldı" Parlamenter, s.17,s.25-27,Ankara
BURAN, Ahmet, Anadolu Ağızlarında İsim Çekim(Hâl) Ekleri TDK: 660, Ankara, 1996 BURAN, Ahmet, Doğu ve Güneydoğu Anadolu üzerine Araştırmalar II. (Ağızlar), Boğaziçi Yay.
Ankara, 1992
BURAN, Ahmet, Keben, Baskil ve Ağın Yöresi Ağızları Atatürk, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, TDK Yay: 669, 1997, Ankara
BURAN, Ahmet/Gülensoy, Tuncer 1994.Elazığ Yöresi Ağızlarından Derlemeler, Ankara
CAFEROĞLU Ahmet(1952) "Erkilet Çerçilerinin Argosu "Dilce" Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi IV/4, s.334-344
CAFEROĞLU Ahmet, 1994"Anadolu Ağızlarında Toplamalar(2.Baskı) Ankara
CAFEROĞLU Ahmet, "Anadolu Ağızlarında İç Ses Ünsüz Benzeşmesi",TDAY-Belleten,1958,ss.1-11
CAFEROĞLU Ahmet, "Anadolu ve Rumeli Ağızları Araştırmalarının Bugünkü Durumu "VIII. Türk Dili Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler,1957,Ankara,1960,ss 65-70
CAFEROĞLU Ahmet, Anadolu Diyalektolojisi Üzerine Malzeme I. TDK Yay. 587 Ankara
CAFEROĞLU Ahmet, Anadolu Diyalektolojisi Üzerine Malzeme II. TDK Yay. 587 Ankara
CAFEROĞLU Ahmet, Orta Anadolu Ağızlarından Derlemeler, Ankara 1995,Türk dil Kurumu Yayınları
CAFEROĞLU Ahmet,"Die Anatolischen und Rumelischen Dialecte" PHTF,
Wiesbaden,1959,ss.239-260
DELİCE H. İbrahim(1995); "Anadolu ve Rumeli ağızları metinlerinde Kullanılan Seslerin Transkripsiyonu Meselesi" Türklük Bilimi Araştırmaları, Sivas 1995-I,s.119-126
DEMİR, Necati, (2006) Trabzon ve Yöresi Ağızları, Gazi Kitabevi Yayınları, Ankara
DEMİR, Necati, Ordu ili ve Yöresi Ağızları (İnceleme-Metinler-Sözlük) TDK: 788, Ankara, 2001
DEMİR, Necati,(2001) Ordu ili ve Yöresi Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
DEMİR, Nurettin(1993);" Postverbien im Türkeitürkischen Unter besonderer Berücksichtigung eines südanalotischen Dorfdialekts, Wiesbaden: Harrassowitz(=Turcologica17)
DEMİR, Nurettin(1997);"Ağız Araştırmalarında Derleme Teknikleri" Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni (9 Mayıs 1997) TDK Yay.697,Ankara 1999 s.78-87
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/9Summer 2013

c
Dünyada ve Türkiye Türkçesinde Ağız Çalışmaları ve Yöntemler 399
DEMİR, Nurettin, (1995a) "Alanya Ağızlarının Araştırılması "TDAY-Belleten 1995,ss.97-104
DEMİR, Nurettin, (1995b)"Alanya Ağızlarında şimdi'nin Varyantları" TDAY-Belleten 1995 ss99-
114
DEMİR, Nurettin, (1996a) "Batı Trakya'da Türkçenin Durumu" Bir 6, 1996, 95-110
DEMİR, Nurettin, (1997) Ağız Araştırmalarında kaynak kişi meselesi" [Bildiri] 3.Uluslararası Türk Dili Kurultayı-1996 (23-27 Eylül 1996,Ankara) Kurultay bildirileri arasında basılıyor.
DEMİR, Nurettin, (1998);"Ağız Araştırmalarında Kaynak Kişi Meselesi". Dursun Yıldırım Armağanı, Ankara s.171 -180
DEMİR, Nurettin, (1999); "Alanya Ağızlarında Şimdiki Zaman ekinin Varyantları" İlmi Araştırmalar 7,s.57-64
DEMİR, Nurettin, (2002), "Ağız Terimi Üzerine" Türkbilig, s.2002/4 s. 105-106
DEMİRCİOĞLU, Cemal; T. Gençtürk Demircioğlu, Arzu Çiftçioğlu, Arzu Atik, Tamer Kürkçü(2003);Üniversitelerde Türk Dili ve Edebiyat Alanında Yapılan Tezler, Yayınlar bibliyografyası B.Ü FEF TDEB Yay., İstanbul 2003.s.12
EDİP, Urfalı Kemal, Urfa Ağzı TDK: 25, Ankara, 1991
ERCİLASUN Ahmet B. Kars ili Ağızları (Ses Bilgisi) ,Ankara, 1983,Gazi Üniversitesi Yayınları:29.
ERCİLASUN, Ahmet B., Çağdaş Türk Lehçesi, Akçağ
ERCİLASUN, Ahmet Bican, (1997) ;Ağız Araştırmalarında Kullanılacak Transkiripsiyon İşaretleri" Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni(9 Mayıs 197) TDK Yay.697,Ankara 1999
s.43-48
ERCİLASUN, Ahmet Bican, 2002, Kars İli Ağızları, TDK: 797, Ankara EREN, Emin, Zonguldak, Bartın, Karabük illeri Ağızları TDK: 686, Ankara, 1997
EREN, Hasan, (1998) Türklük Bilimi Sözlüğü, I. Yabancı Türkologlar, TDK
Yayınları,705,Ankara
ERİMER, Kayahan (1970) "Anadolu ve Rumeli Ağızları Üzerine Bir Biblografya Denemesi" TDK
Yay., TDAY Belleten,Ankara,1970
ERTEN Münir, 1994, Diyarbakır Ağzı, TDK: 556, Ankara ERTEN, Münir "Akşehir Ağzından Derlemeler" (Basılmamış Derl.)
GEMALMAZ, Efrasiyap, (1978) Erzurum İli Ağızları, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum
GEMALMAZ, Efrasiyap, (1999) "Ağız Bilim Araştırmalarının Gerekliliği" Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni, Türk dil Kurumu Yayınları s.4-13,Ankara
GÜLENSOY, Tuncer, (1979);"Oğuz Boyunun Anadolu'daki İzleri" Türk Halkbilim Araştırmaları
Yıllığı-1977, s.73-98
GÜLENSOY, Tuncer, Kütahya ve Yöresi Ağızları (İnceleme-Metinler-Sözlük) TDK:536, Ankara,
1988
GÜLENSOY, Tuncer,(1979);"Türk Fonetik Transkripsiyonu Üzerine" Türkoloji Dergisi C.IVIII GÜLENSOY, Tuncer; ALKAYA, Ercan; Türkiye Türkçesi Ağızları, Akçağ, Ankara, 2003
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/9Summer 2013

c
400
Ahmet ADIGUZEL
GÜLENSOY, Tuncer; Ercan Alkaya, (2003) ;Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası (2.Baskı) Akçay Yay., Ankara 2003
GÜLSEREN,
Cemil
, Malatya ili Ağızları (İnceleme-Metinler-Sözlük ve Dizinler) TDK: 737, Ankara, 2000
GÜLSEVİN, Gürer, (2002) Uşak ili Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
GÜLSEVİN, Gürer, (2004), "Türkiye'de Diyalektoloji Yayımlarında Yöntem Sorunu", Workshop on Turkish Dialecets Orient Instute,19-20 November 2004,İstanbul
GÜLSEVİN, Gürer,(2010) Yaşayan ve Tarihi Türkiye Türkçesi Ağızları, İstanbul: Özel Kitaplar
GÜNAY, Turgut 1978.Rize İli Ağızları (İnceleme, Metinler, Sözlük) Ankara
GÜNŞEN, Ahmet, 2000, Kırşehir ve Yöresi Ağızları TDK: 745, (İnceleme-Metinler-Sözlük)
Ankara,
GÜNŞEN, Ahmet, Kırşehir ve Yöresi Ağızları (İnceleme-Metinler-Sözlük) TDK: 745, Ankara
HAYASİ, Tooru, (2000) "Bolu ili ağızlarında Belli Bir Dağılım Eğilimi Göstermeyen Sözcükler ve Yorumlamada Sorunlar" Türkçenin Ağızları Çalıştayı Bildirileri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, s.47-63,İstanbul
İMER, Kamile, (2000) "Türkçenin Ağızlarının Sınıflandırılmasında Temel Alınan Ölçütler" Türkçenin Ağızları Bildirileri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları s.5-16,İstanbul
KARAHAN, Leylâ, 1996, Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, TDK: 630, Ankara
KAYRA, Erol, (1991) "Lehçe Bilimi ve Dil Haritaları "Türk Dili, s.479,Ankara 1991 s.299-306
KORKMAZ, Zeynep, , 1994 Nevşehir ve Yöresi Ağızları TDK: 582, Ankara
KORKMAZ, Zeynep, 1995, Türk Dili Araştırmalar II. Cilt TDK: 629, Ankara KORKMAZ, Zeynep, 1996, Güney-Batı Anadolu Ağızları Ses Bilgisi (Fonetik) , Ankara OLCAY, Selahattin, A. B. Ercilasun, Ensar Aslan, Arpaçay Köylerinden Derlemeler TDK: 419,
Ankara, 1988
OLCAY, Selahattin, Erzurum Ağzı, TDK: 581, Ankara, 1995
ÖÇALAN, Muharrem (2004) Sakarya ili Ağızları (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Nevzat Özkan) Kayseri 2004
ÖÇALAN, Muharrem (2006) "Ağız Araştırmalarında Bilişim Teknolojilerinin Kullanılması ve Ağız Tezleri İçin Yenilik Önerileri ",Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 20/1 s.169-188
ÖGEL, Bahaeddin, Dünden Bu Güne Türk Kültürünün Gelişme Çağları, Türk Dünyası Araştırma
Vakfı, İst., 1988
ÖZÇELİK, Sadettin, Urfa Merkez Ağzı, TDK: 666, Ankara, 1997
ÖZKAN, Fatma, Osmaniye Tatar Ağzı, TDK: 668, Ankara, 1997 SAĞIR, Mukim 1995,Erzincan İli Ağızları, Ankara
SAĞIR, Mukim(1997) "Ağız Çalışmalarında Çevriyazı1 Ağız araştırmaları Bilgi Şöleni (9 Mayıs 1997) TDK Yay.697 Ankara 1999 s.126-138
SAĞIR, Mukim, Erzincan ve Yöresi Ağızları (İnceleme-Metinler-Sözlük) TDK: 565, Ankara, 1995
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/9Summer 2013

c
Dünyada ve Türkiye Türkçesinde Ağız Çalışmaları ve Yöntemler 401
SARAÇOĞLU, Erdoğan, Kıbrıs Ağzı, KKTC ME ve Kültür Bak. Ya: 21 TDK: Ankara, 1992 ŞAKİR,(1936) "Bir Dil Atlas Hakkında" Ülkü, s.37,s.41-43,Ankara
YILDIRIM, Faruk(2006) Adana ve Osmaniye İlleri Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara YÜKSEL, Zühal, Polatlı Kırım Türkçesi Ağzı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları: 99
Seri: IV, Sayı: A.27

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com