/I/ WOVEL IN THE 17TH CENTURY ISTANBUL
TURKISH ACCORDING TO MENINSKY
Journal Name:
- Türkiyat Mecmuası
Keywords (Original Language):
Author Name |
---|
Abstract (2. Language):
Thesaurus written by Meninsky is one of the main sources of
historical Turkish researches. It is also a collection of transcription
texts and set of five books. These five books are Lexicon three volume
Turkish-Latin dictionary (1860); Onomasticum an index of Turkish-
Arabic-Persian-Latin vocabulary (1867) and Grammatica Turcica a
grammar of Turkish. An overall review and research of the books both
for dictionary and grammar parts have not been done in spite of the
fact that it is reliable source and is referred frequently of 17th century
Turkish monographies. First of all, Meninsky learned 17th century
colloquial Turkish while he was living in Istanbul, then with the help
of his close relationship with educated men like governers, artists and
scientists he improved his literary language by listening and reading.
Grammatica Turcica, written by him as a fruit of this studies, is the
main and most reliable source for interpretation of text in the 17th
century Turkish. In this paper, the phonic value and allaphanic
varients of the /ı/ wovel in the 17th century Turkish will be discussed
in colloquiel and written languages under the light of Meninsky’s
grammar e.i. Grammatica Turcica. So, all written materials given by
Meninsky in Thesaurus on this topic will be reviewed and discussed.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Meninski’nin Thesaurus isimli eseri, tarihî Türkçe araştırmaları için
temel kaynaklardandır. Üç cildi Türkçe-Latince sözlük niteliğindeki
Lexicon (1680), bir cildi Türkçe-Arapça-Farsça-Latince kelimelerin
dizini biçiminde düzenlenmiş Onomasticum (1687) ve Grammatica
Turcica (1680) adlı gramer ile birlikte beş ciltlik bir takım teşkil eden
olan eser önemli bir çeviri yazılı metin malzemesidir. Thesaurus
XVII. yüzyılda yazılmış en güvenilir eser olma özelliği dolayısıyla
çok başvurulmasına rağmen, ayrıntılı biçimde incelenmemiş; hem
gramer, hem de sözlük kısımları yeterince değerlendirilmemiştir.
Meninski, İstanbul’da bulunduğu uzun yıllarda, XVII. yüzyıl
Türkçesi’ni öncelikle konuşulan dil seviyesinde; zamanının eğitimli
yöneticileri, sanat ve ilim adamlarıyla yakın ilişkide bulunmanın
sonucu olarak da, yazılan ve okunan dil seviyesinde doğrudan duyarak
ve okuyarak öğrenme imkânı bulmuştur. O’nun bu çalışmalarının
sonucunda kaleme aldığı Grammatica Turcica (=Türkçe’nin Grameri)
adlı gramer kitabı, bu yüzyıla ait bütün çeviri yazılı metinlerin
yorumlanmasında tek ve en güvenilir kaynaktır. Bu incelemede
Meninski’nin gramerinde yer alan bilgiler ışığında günlük konuşma
dili ve edebiyat dili (okuma dili) seviyelerinde olmak üzere XVII.
yüzyıl Türkçesi’nde /ı/ sesinin değeri, bu sesin değişikleri
(=allaphonic variants) ele alınacak, böylece Meninski’nin
Thesaurus’ta aktardığı bütün çeviri yazılı malzeme de kendi
bilgileriyle değerlendirilmiş ve yorumlanmış olacaktır.
FULL TEXT (PDF):
- 1