You are here

Türk Kamu Hastanelerinde Teknik Verimlilik Sorunu: Veri Zarflama Analizi Tekniği ile Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Kadın Doğum Hastanelerinin Teknik Verimliliklerinin Ölçülmesi

The Efficiency Problem of Turkish Public Hospitals: The Measurement of Technical Efficiency of Maternity Hospitals by Data Envelopment Analysis

Journal Name:

Publication Year:

Abstract (2. Language): 
Governments’ commitment to improve the performance of public sector in the face of excessive budget deficits and taxpayers’ increasing pressures has generated a demand for performance measurement in general and efficiency measurement in particular. Efficient use of public resources in the course of public activities can be ensured through such a measurement. However, there are some serious difficulties in measuring performance in the public sector due to the political and technically uncertain nature of public goods and services. The aim of this study is to review the efficiency problem of Turkish public hospitals in general and to measure the technical efficiency of maternity hospitals belong to the Ministry of Health. In measuring the technical efficiency of maternity hospitals which provide secondary health care services and are characterised by multiple inputs and outputs, the technique of Data Envelopment Analysis (DEA), which simultaneously takes into account multiple inputs and outputs in measurement, has been used in the face of problem of variety of inputs and outputs. As a result of measurement, it has been founded that approximately 1/3 of hospitals concerned is efficient and 2/3 of them is inefficient.
Abstract (Original Language): 
Aşırı bütçe açıkları ve vergi mükelleflerinin artan baskıları karşısında hükümetlerin kamu sektörünün performansını iyileştirme yönündeki taahhütleri genel bir performans ölçümüne, özellikle de teknik etkinlik ölçümüne yönelik bir talep yaratmıştır. Kamusal faaliyetler esnasında kamusal kaynakların etkin kullanımı bu tür bir ölçüm suretiyle sağlanabilir. Bununla birlikte, kamusal mal ve hizmetlerin siyasal ve teknik açıdan belirsiz doğası sebebiyle kamu sektöründe etkinlik ölçümünde bazı ciddi sorunlar mevcuttur. Bu çalışmanın amacı, genelde Türk kamu hastanelerinin etkinlik sorununu irdelemek ve özelde ise T.C. Sağlık Bakanlığı’na bağlı kadın doğum hastanelerinin teknik etkinliklerini ölçmektir. İkinci basamak sağlık hizmeti sunan ve birden çok girdisi ve çıktısı bulunan kadın doğum hastanelerinin teknik etkinliklerinin ölçümünde, girdi ve çıktı çeşitliliği sorunu karşısında birden fazla girdi ve çıktıyı aynı anda hesaba katarak ölçüm yapan Veri Zarflama Analizi (VZA) tekniği kullanılmıştır. Yapılan ölçüm sonucunda, araştırma kapsamındaki hastanelerin yaklaşık 1/3’nün etkin, 2/3’ünün ise etkinsiz faaliyet gösterdiği saptanmıştır.
FULL TEXT (PDF): 
1-36

REFERENCES

References: 

1. Açıkel, C.H.; Özer, M.; Kılıç, S. (2004) “Farklı Kurum Hastanelerinin Veri
Zarflama Yöntemi ile Verimlilik Analizleri”. IX. Halk Sağlığı Kongresi.
3-6 Kasım 2004. Ankara.
2. Akyol, M.; Sanisoğlu, S.Y.; Alpar, R.; Etikan, İ. (2004) Veri Zarflama
Analizi (VZA) ile Hastane Verimliliklerinin Ölçülmesi ve Örnek Bir
Uygulama. İstanbul.
3. Akın, Ü.; Aksoy, S. (1985) Sağlık Hizmetlerine Verimlilik Açısından
Bir Yaklaşım. MPM. Ankara.
4. Alpugan, O. (1991) “Hastanelerde Verimlilik Sorunu ve Kimi Öneriler”, 1.
Verimlilik Kongresi Bildirileri. MPM, Ankara. ss.52-70.
5. Arkış, N. (1991) “Verimlilik Kültürünün Oluşmasını Engelleyen
Faktörler”, 1. Verimlilik Kongresi Bildirileri. MPM, Ankara. ss.70-92
6. Arslan, S. (2002) “Etkinlik Analizi ve Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde Bir
Uygulama”. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
7. Athanassopoulos, A.D.; Gounaris, C.; Sissouras, A. (1999) “A Descriptive
Assessment of the Production and Cost Efficiency of General Hospitals in
Greece”. Health Care Management Science 2(2):97-106.
8. Başaran, İ. E. (2000) Yönetim, 3. Bası, Umut Yayım Dağıtım, Ankara.
9. Baysal, M.E.; Toklu, B. (2001) “Veri Zarflama Analizi ile Bazı Orta
Öğretim Kurumlarının Performanslarının Değerlendirilmesi”. Süleyman
Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi. 6(2):203–220.
10. Borden, J. P. (1986) “An Assessment of the Impact of Diagnosis Related
Group (DRG)-Based Reimbursement on the Technical Efficiency of New
Jersey Hospitals”. PhD Dissertation, Drexel University.
30 Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt:12, Sayı:1 (2009)
11. Boussofiane, A.; Dyson, R.; Rhodes, E. (1991) “Applied Data
Envelopment Analysis”. European Journal of Operational Research
2(6):1–15.
12. Bozdağ, N.; Altan, A. ve Atan, M. (2001) “Toplam Etkinlik Ölçümü: Data
Envelopment Analysis (Veri Zarflama Analizi) ve Bankacılık Sektöründe
Bir Uygulama”. V. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu
Bildirileri. Çukurova Üniversitesi. Adana.
13. Can, H. (1992) Organizasyon ve Yönetim. Adım Yayıncılık, İstanbul.
14. Chang H. H. (1998) “Determinants of Hospital Efficiency: The Case of
Central Government-Owned Hospitals in Taiwan”. Omega-International
Journal Management Science 26(2):307–317.
15. Charnes, A.; Cooper, W.; Lewin, A.Y.; Seiford, L.M. (1994) Data
Envelopment Analysis: Theory, Methodology and Applications.
Kluwer Academic Publishers, Norwell. Mass.
16. Chilingerian, J.; Sherman, H.D. (1990) “Managing Physician Efficiency
and Effectiveness in Providing Hospital Services”. Health Services
Management Research 3(1):3-15.
17. Cooper, W.; Seiford, W.; Lawrence, M.; Tone, K. (2000) Data
Envelopment Analysis: A Comprehensive Text with Models,
Applications, References and DEA Solver Software. Kluwer Academic
Publishers, Norwell. Mass.
18. Downs, G.W.; Larkey, T.D. (1986) The Search for Government
Efficiency: From Hubris to Helplessness. Random House, New York.
19. Ersoy, K.; Kavuncubaşı, Ş.; Özcan, Y.A.; Haris M.J. (1997) “Technical
Efficiency of Turkish Hospitals: DEA Approach”. Journal of Medical
Systems 21(2):67–74.
20. Evans, D.B.; Tandon, A.C.; Murray, J.L.; Lauer, J.A. (2000) “The
Comparative Efficiency of National Health Systems in Producing Health:
An Anaysis of 191 Countries”. GPE Discussion Paper, No. 29, WHO,
Geneva. pp.1-36
Türk Kamu Hastanelerinde Teknik Verimlilik Sorunu 31
21. Farrell, M.J. (1957) “The Measurement of Productivity Efficiency”.
European Journal of Operational Research 13:253–281.
22. Finkler, D.M.; Wirtschafter, D.D. (1993) “Cost-Effectiveness and Data
Envelopment Analysis”. Health Care Management Review 18(3):81–88.
23. Goodsell, C.T. (1994) The Case for Bureaucracy: A Public
Administration Polemic. 3
rd
ed., Chatham, N.J.
24. Golany, B.; Roll, Y. (1989) “An Application Procedure for DEA”. Omega-International Journal Management Science 17(3):237-50.
25. Grasskopf, S.; Margaritis, D.; Valdmains, V. (2001). “The Effects of
Teaching on Hospital Productivity”. Socio- Economic Planning Sciences
35(3): 189–204.
26. Gruca, S.T.; Nath, D. (2001) “The Technical Efficiency of Hospitals under
a Single Payer System: The Case of Ontario Community Hospitals”.
Health Care Management Science 4(2):91–101
27. Güçlü, A. (1999). “Türk Silahlı Kuvvetleri Hastanelerinde Teknik
Verimlilik Ölçümü: Veri Zarflama Analizi Uygulaması”. Genel Kurmay
Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Sağlık Bilimleri Yönetimi Bölümü Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi. Ankara.
28. Güleş, H.K.; Özata M. (2004) “Hizmet Sektöründe Göreli Etkinlik
Ölçümü: Özel Hastaneler Veri Zarflama Analizi Uygulaması Örneği”. IV
Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu Bildirler Kitabı. Konya.
ss.729-734.
29. Gümüştekin, G.E. (1997) “İşletmenin Örgütsel Etkinliğini Artırmada
Yönetim Bilgi Sistemleri ve Özel Kesim İmalat Sanayi İşletmelerinde Bir
Uygulama”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Yayımlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir.
30. Güran, M.C. (2005) Kamu Hizmetlerinde Performans Ölçümü:
Türkiye’deki Kamu Üniversiteleri İçin Bir Performans Ölçümü
Uygulaması. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
32 Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt:12, Sayı:1 (2009)
31. Güran, M.C. ve Cingi S. (2002) “Devletin Ekonomik Müdahalelerinin
Etkinliği”, Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi 3, ss.56–89.
32. Harris, J.H., Özgen, H.; Özcan, Y.A. (2000) “Do Mergers Enhance the
Performance of Hospital Efficiency?”. Journal of the Operational
Research Society, ss.801–811.
33. Huang, Y.L. ve McLaughlin, C.P. (1989) “Relative Efficiency in Rural
Primary Health Care: An Application of Data Envelopment Analysis”.
Health Services Research 24(2):143-158.
34. Hensher, M. (2001) “Financing Health Systems Through Efficiency
Gains”. Commission on Macroeconomics and Health Working Paper
No. WG3:2. WHO, Geneva, pp.1-61
35. Jackson, P.M.; Palmer B. (1992) Developing Performance Monitoring in
Public Sector Organisations: A Management Guide. Leicester
University Management Centre, Leicester.
36. Karacaer, Ş. (1998) “Antalya Yöresindeki 4 ve 5 Yıldızlı Otellerde Toplam
Etkinlik Ölçümü: Bir Veri Zarflama Analizi Uygulaması”. Hacettepe
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi. Ankara.
37. Karasoy, H. (2000) “Veri Zarflama Analizi”. Yıldız Teknik Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul.
38. Kavuncubaşı, Ş. (1995) “Hastanelerde Göreceli Verimlilik Ölçümü: Veri
Çevreleme Analizinin Uygulanması”. Hacettepe Üniversitesi Sağlık
Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
39. Kavuncubaşı, Ş. (1996) “Hastanelerde Örgütsel Performans
Ölçümü:Hastanelerarası Kalite ve Verimlilik Karşılaştırması”. Sağlık
Hizmetlerinde Toplam Kalite Yönetimi ve Performans Ölçümü
Sempozyumu Bildirileri. Haberal Vakfı, Ankara.
40. Kavuncubaşı, Ş. (2000) Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi. Siyasal
Kitabevi, Ankara.
Türk Kamu Hastanelerinde Teknik Verimlilik Sorunu 33
41. Kerr, C.A.; Glass, J.C.; McCallio,n M.G.; McKillop, D.G. (1999) “Best-Practice Measures of Resource Utilization for Hospitals: A Useful
Complement in Performance Assessment”. Public Administration
77(3):639–650.
42. Kıllı, M. (2004) “Toplam Etkinlik ve Veri Zarflama Analizi Üzerine
Karşılaştırmalı Yaklaşımlar ve Bir Uygulama”. Gazi Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
43. Kısa, A. (1999) Sağlık Ekonomisine Giriş. Usta Matbaacılık, Ankara.
44. Kısaer, H. (1991) “Hastanelerde Maliyet-Etkinlik ve Performans Analizi”.
1. Verimlilik Kongresi Bildirileri. MPM, Ankara.
45. Kubat, Ö.U. (2002) “Ankara’daki Hastanelerin Teknik Verimliliklerinin
Veri Zarflama Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi”. Ankara
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Dönem Projesi, Ankara.
46. Kutlar, A.; Kartal, M. (2004) “Cumhuriyet Üniversitesinin Verimlilik
Analizi: Fakülteler Düzeyinde Veri Zarflama Yöntemiyle Bir Uygulama”.
Kocaeli Üniversitesi SBE Dergisi 8(2):49–75.
47. Lavers, R.J.; Whyness, D.K. (1978) “A Production Function Analysis of
English Maternity Hospitals”. Socio- Economic Planning Sciences
12(2):85–93.
48. Levitt, M.S.; Joyce, M.A.S. (1987) The Growth and Efficiency of Public
Spending. Cambridge University Press, Cambridge.
49. Mamgain, V. (2000) Productivity Growth in Developing Countries: The
Role of Efficiency. Garland Publishing Inc, New York.
50. McCallion, G.; McKillop, D.G.; Glass, J.C.; Kerr, C. (1999)
“Rationalizing Northern Ireland Hospital Services Towards Larger
Providers: Best Practice Efficiency Studies and Current Policy”. Public
Money&Management 19(2):27-32.
34 Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt:12, Sayı:1 (2009)
51. Morey, R.C.; Capettini, R.; Dittman, D.A. (1985) “Pareto Rate Setting
Strategies: an Application to Medicaid Drug Reimbursement”. Health
Services Research 18(2):50-58.
52. Nunamaker, T.R. (1983) “Measuring Routine Nursing Service Efficiency:
A Comparison of Cost per Patient Day and Data Envelopment Analysis
Models”. Health Services Research 18(2, Part 1):183-205.
53. Ömürgönülşen, U. (2002) “Performance Measurement in the Public Sector:
Rising Concern, Problems in Practice and Prospects”. Hacettepe
Üniversitesi İİBF Dergisi 20(1):99–134.
54. Ömürgönülşen, U. (2003) ‘Achieving Three E’s in the Public Sector: Value
for Money (VFM) Auditing’. Prof. Dr. Yüksel Koç Yalkın’a Armağan.
A.Ü. SBF-TÜRMOB, Ankara, pp. 313–354.
55. Özata, M. ve Aslan, Ş. (2005) “Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile
Hastanelerde Etkinlik Ölçümü: Üniversite ve Devlet Hastaneleri
Uygulaması”. Hastane Yönetimi 2, ss.1–8.
56. Özcan, Y.A. (1992) “Ownership and Organizational Performance: A
Comparison of Technical Efficiency Across Hospital Types”. Medical
Care 30(9):781–794.
57. Özcan, Y.A. (1995) “Efficiency of Hospital-Service Production in Local
Merkets- The Balance-Sheet of US Medical Armament”. Socio-Economic
Planning Sciences 29(2):139–150.
58. Özcan, A.Y.; Luke, R.D.; Cengiz, H. (1992) “Ownership and
Organizational Performance: A Comparison of Technical Efficiency
Across Hospital Types”. Medical Care 30(9): 781-794.
59. Özcan, A.Y.; Luke, R.D. (1993) “A National Study of the Efficiency of
Hospitals in Urban Markets”. Health Services Research 27(6):719–734.
60. Özcan, A.Y.; Ersoy, K. (1994) “Efficiency of Health Care in Republic of
Turkey”. June 13, 1994. TIMS XXXII, Anchorage, Alaska.
Türk Kamu Hastanelerinde Teknik Verimlilik Sorunu 35
61. Özgen, H.; Özcan, Y.A (2002) “A National Study of Efficiency for
Dialysis Centers: An Examination of Market Competetion and Facility
Charasteristics for Production of Multiple Dialysis Outputs”. Health
Services Research 37(3):711–732.
62. Özsarı, S.H.; Varlık, M. (1998) “Sağlık Hizmetlerinin Cumhuriyet
Döneminde Gelişimi ve Sağlıkda Yeniden Yapılanma”. Yeni Türkiye
Dergisi. Cumhuriyetin 75. Yılı Özel Sayısı (5 Cilt), III. Cilt: Sosyal
Değerlendirme, Eylül-Aralık Sayısı, s.1996.
63. Popov, G.A. (1967) “Some Aspects of the Use of Norms and Standards in
Studying the Efficiency of Medical Care”. Report on a Symposium by
the Regional Office for Europe of the WHO. WHO, Geneva.
64. Sağlık Bakanlığı (2005) 2004 Yataklı Tedavi Kurumları İstatistik
Yıllığı. T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara.
65. Sağlık Bakanlığı (2004) 2004 Tek Düzen Muhasebe Sistemi Verileri.
T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara.
66. Sayın, K.Ş.; Yeğinboy, Y. (1994) “Hizmet Sağlık İşletmelerinin
Verimliliğinin Artırılmasında Maliyetlerin Önemi”. 2. Verimlilik
Kongresi Bildirileri. MPM, Ankara.
67. Schinnar, A.P.; Gould, E.K.; Delucia N.; Rothbard A.B. (1990)
“Organizational Determinants of Efficiency and Effectiveness in Mental
Health Partial Care Programs”. Health Services Research 25(2):387-420.
68. Seçim, H. (1988) “Hastanelerde Verimliliği Artırma Yöntemleri (I): İş
Ölçümüne Dayalı Kodlama”. Verimlilik Dergisi 1(1).
69. Sexton, T.R.; Leiken, A.M.; Nolan, A.H.; Liss S.; Hogan, A.; Silkman,
R.H. (1989) “Evaluating Managerial Efficiency of Veterans Administration
Medical- Centers Using Data Envelopment Analysis”. Medical Care
27(12): 1175-88.
70. Sherman, H.D. (1984) “Improving the Productivity of Service Businesses”,
Sloan Management Review. 25(3):11–23.
36 Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt:12, Sayı:1 (2009)
71. Şahin, İ. (1998) “Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin İllere Göre
Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi: Veri Zarflama Analizine Dayalı Bir
Uygulama”. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
72. Şahin, İ. ve Özgen, H. (2000) “Sağlık Bakanlığı İl Devlet Hastanelerinin
Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi.
5(3):46-61.
73. Tatar, M. (1994) “Sağlık Hizmetlerinde Etkililik Değerlendirme
Yöntemleri”. Verimlilik Dergisi 4, ss.147–171.
74. Tatar, M. (2007) “Türkiye’de Sağlık Reformları ve Hasta Hakları
Açısından Yeni Sistemin Getirdikleri”. M. Babaoğul M. ve A. Şener (Ed.),
Tüketici Yazıları (I), Hacettepe Üniversitesi TÜPADEM, Ankara. ss.155-168.
75. Timor, M. (2001) “Hastane Performansını Belirlemede Veri Zarflama
Analizi”. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 1, ss.69-79.
76. Yenimahalleli G. (2002) “Ankara Üniversitesi Sağlık Eğitim Fakültesi
Sağlık Ekonomisi Ders Notları”. Ankara.
77. Yıldırım, H.H. (2004) “AB Üye ve Aday Ülke Sağlık Sistemlerinin
Verimlilik Skorları 2000”. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
78. Yolalan, R. (1993) İşletmeler Arası Göreli Etkinlik Ölçümü. MPM.
Ankara.
79. Wagner, J. and Shimshak, D.G. (2006) “Stepwise Selection of Variables in
Data Envelopment Analysis: Producers and Managerial Perspectives”.
European Journal of Operations Management 18(1):57-67.
80. White, K.R.; Özcan, Y.A. (1996) “Church Ownership and Hospital
Efficiency”. Hospital and Health Services Administration 41(3):297–
310.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com