You are here

Home » Content

Osmanlı Devleti'nde Ekonomik Hayatın Yerel Unsurları: Ahilik Teşkilâtı ve Esnaf Loncaları

Local Elements of Economical Life in Otoman Empire: Ahi Community and Craftsmen Guilds

Journal Name:

  • İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

Publication Year:

  • 2012

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The craftsmen guilds in the Ottoman Empire emerged as the continuation of the ahi community that appeared in the 13th century, and developed into an indispensible part of trade. There is a hierarcy in the guild sytem as there was in the ahi community, comprising sheikh of craftsmen, foreman, master, qualified workman, and apprentice. The licence to open and run a shop belonged only to the master. This authority was given to him through a charter. The master also designated the number of shops. The franchise to run any mercantile or industrial profession was called gedik, monopoly of trade right. The craftsmen were scrutinized by examiners. The room in which craftsmen gathered to discuss business and private matters was called lonca. Sheikh of craftsmen was also sheikh of the lonca, followed by the foreman and the qualified workmen. Foreman was responsible for discipline and organization among the masters. The guild would stay attentive to the fair distribution of gedik. The most important of these franchises were those given to craftsmen, which were methods of monopoly and privilege. There were strict rules once the franchise was granted and those who did not follow them were castigated. Monopolization in the Ottoman craftsmen system gradually led to increase of prices. During the reign of Selim III monopolization was terminated and liquidation commenced, and accelerated during the reign of Mahmut II. Monopolization methods in arts and trade, the gedik system, and craftsmen organizations died out in 1861, 1913, and 1924 respectively.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Osmanlı Devletinde esnaf loncaları XIII. yüzyılda ortaya çıkan ahilik teşkilatının bir devamı, ticarî hayatın vazgeçilmez bir parçasıydı. Esnaf sistemi ahilikteki gibi hiyerarşikti; esnaf şeyhi, yiğitbaşı, usta, kalfa ve çırak gibi. Dükkân açma izni yalnız ustaya aitti. Bu yetki ona "beratla" verilirdi. Dükkân sayısını da yine ustalar tespit ederdi. Ticarî ve endüstriyel herhangi bir mesleğe devam etme imtiyazına "gedik" denirdi. Esnaf, esnaf müfettişleri tarafından teftiş edilirdi. Esnafın özel işleri için toplandığı odaya "lonca" denilirdi. Esnaf şeyhi, aynı zamanda loncanın da şeyhiydi. Sonra yiğitbaşı ve esnaf kâhyaları gelirdi. Yiğitbaşı, ustalar arasındaki disiplin ve organizasyondan sorumluydu. Loncalar, özellikle gediklerin haksızlık olmadan dağıtımına büyük bir özen gösterirdi. Gediklerin en önemlisi bir çeşit imtiyaz ve tekel usulü olan esnaf gedikleriydi. Esnaf gediklerinin işlediklerini başkası işleyemez, sattıklarını başkası satamazdı. Bu kurala uymayanlar cezalandırılırdı. Osmanlı esnaf sisteminde tekelleşmeye gidilmesi zamanla fiyatların yükselmesine ne¬den oldu. III. Selim döneminde tekelleşme dondurulup tasfiyesine başlandı. II. Mahmut döneminde tasfiye işlemi hızlandı. 1861'de sanat ve ticaretteki tekel usulleri, 1913'te gedik usulü ve 1924'te esnaf birlikleri resmen tarihe karıştı.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-osmanli-devletinde-ekonomik-hayatin-yerel-unsurlari-ahilik-teskilati-esnaf-loncalari.pdf
  • 1
81-114
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Akdağ, Mustafa, Türkiye'nin İktisâdî ve İçtimaî Tarihi, C. I, Cem Yay. İstanbul, 1974.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Mühimme Defteri 3, s.269, 270, 209.
, 85, s. 214, 246.
, 93, s. 38, 43.
, 120, s. 1-2
Bayram, Mikail, Ahi Evren ve Ahi Teşkilatının Kuruluşu, Konya,
1991.
Bayram, Selahattin, Havâss-ı Refî'a Mahkemesi 345 Nolu Kadı Siciline Göre 1803-1813 Tarihlerinde Eyyüb Kazasının Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1995.
Çadırcı, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri'nin Sosyal ve Ekonomik Yapıları, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1991.
Çağatay, Neşet, Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya, 1981.
Ekinci, Yusuf, Ahilik ve Meslek Eğitimi, M.E.B., İstanbul, 1990.
112
Bayram, Osmanlı'da Ekonomik Hayatın Yerel Unsurları: A h i l i k Teşkilâtı ve Esnaf Loncaları
Demir, Galip, Ahilik ve İktisadi Hayat, Osmanlı Öncesiyle Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Esnaf ve Ekonomi Semineri, 9-10 Mayıs 2002, Bildiriler, C. I, ss. 71-77, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi, "Globus" Dünya Basımevi, İstanbul, 2003.
Demirkent, Işın, XII.Yüzyıla Kadar Bizans'ta "Loncalar", Osmanlı Öncesiyle Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Esnaf ve Ekonomi Semineri, 9¬10 Mayıs 2002, Bildiriler, C. I, ss. 61-70, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fa¬kültesi Tarih Araştırma Merkezi, "Globus" Dünya Basımevi, İstanbul,
2003.
Gemici, Nurettin, Ahilikten Günümüze Meslek Arayışları ve Sonuçları, Değerler Eğitimi Dergisi, C. VIII, S. 19, Haziran, 2010.
Gülerman, Adnan - Taştekil, Sevda, Ahi Teşkilatının Türk Toplu¬munun Sosyal ve Ekonomik Yapısı Üzerindeki Etkileri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1993.
Gürata, Mithat, Unutulan Adetlerimiz ve Loncalar, Tisa Matbaacılık, Ankara, 1975.
İstanbul Müftülüğü Şer'iyye Sicilleri Arşivi, Havâss-ı Refî'a Kadılığı, Nr. 15/345, Varak 11/b.
, İstanbul Kadılığı, Nr. 24,
Varak 16/b.
, İstanbul Kadılığı, Nr. 65,
Varak, 16/b.
, İstanbul Kadılığı, Nr. 135,
Varak, 62/b).
Kal'a, Ahmet, İstanbul Esnaf Birlikleri ve Nizamları-I, İstanbul Araştırmaları Merkezi, İstanbul, 1998.
, Esnaf Maddesi, Diyânet İslâm Ansiklopedisi, C. XI,
İstanbul, 1995.
Kara, Mustafa, Tekkeler ve Zaviyeler, Dergah Yay., İstanbul, 1980.
Koçak, Orhan, Osmanlı Devletinde Çalışma Hayatı, ( İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi Yüksek Lisans Se¬mineri).
113
İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2012, 21, 81-115
Küçükdağ, Yusuf, Anadolu Selçuklu Devletinde Ahi Teşkilâtı, Osmanlı Öncesiyle Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Esnaf ve Ekonomi Semineri, 9-10 Mayıs 2002, Bildiriler, C. I, ss. 79-87, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi, "Globus" Dünya Basımevi, İstanbul, 2003.
Mantran, Robert, 19. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul, Çeviren: Mehmet Ali Kılıçbay- Enver Özcan, T.T.K., İstanbul, 1990.
Merçil, Erdoğan, Selçuklularda Meslekler, Osmanlı Öncesiyle Os¬manlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Esnaf ve Ekonomi Semineri, 9-10 Mayıs 2002, Bildiriler, C. I, ss. 1-7, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi, "Globus" Dünya Basımevi, İstanbul, 2003.
Özkaya, Yücel, XVIII. yüzyılda Osmanlı Kurumları ve Osmanlı Toplum Yaşantısı, KBY., Ankara, 1985.
Şeker, Mehmet, İbn-i Batûta'ya Göre Anadolu'nun Sosyal-Kültürel ve İktisâdi Hayatı İle Ahilik, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1993.
Tabakoğlu, Ahmet, Türk İktisat Tarihi, Dergah Yay., İstanbul, 2000.
Tabakoğlu, Ahmet ve Diğerleri, (Editör: Ahmet Kala), İstanbul Ahkâm Defterleri İstanbul Esnaf Tarihi I-II (1764-1793), İstanbul Araştırma¬ları Merkezi, İstanbul, 1998.
Türkdoğan, Orhan, Türkiye'nin Sanayileşmesi, Töre-Devlet Yay.,
Ankara, 1981.
, Toplumsal Uzlaşmanın Temel Yapısı, Zaman
Gazetesi, 12.5.1996.
Sâmî, Şemseddin, Kâmûs-i Türkî, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1989.
Zillioğlu, Mehmet, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, C. I-II, Üçdal Yay., İstanbul, 1986.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com