You are here

Home » Content

VENÜS VE ROMA TAPINAĞI: İMPARATORLUKTA BİRLİĞE DOĞRU

A VISION OF IMPERIAL UNITY: THE TEMPLE OF VENUS AND ROMA

Journal Name:

  • Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi

Publication Year:

  • 1991

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author Name
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Roma başkentinin gösterişli yapılarından birisi olan ve Colosseum'un az Alındı : 7.4.1992 ötesinde yükselen ünlü Venüs ve Roma tapınağının, gözünü budaktan (Dio Cassius, Roma Tarihi, 69.4). Öyküye bakılırsa, Apollodorus, tapınağın tasarımında gözden kaçan birtakım teknik beceriksizlikleri açıksözlülükle dile getirdiği için mimari yeteneklerinde iddialı olan İmparator Hadrian'ın hışmına uğramıştı. Dedikodu kokan bu antik çağ öyküsüne adı karışan tapınağın Hadrian döneminde inşa edildiği ve dördüncü yüzyılda yeniden elden geçerek son halini aldığı arkeolojik saptamalarla kesinlik kazanmıştır (Barattolo, 1973,1978). Bu verilere göre, tapınağın şimdi de ayakta kalan cesur kavisli, birbirine arkasını vermiş apsislerden oluşan ikiz sellalan Maxentius dönemindeki restorasyonun sonucudur. Yakın bir zamana kadar, bu restorasyonun Hadrian dönemindeki inşaatın özgün formunu tekrarladığı düşünülmekte idiyse de, tuğla damgalarının kronolojik analizi, kesinlikle köşeli sellaların varlığını doğrulamaktadır. Bundan başka, Venüs ve Roma tapınağında çağdaş Roma mimarlığının başlıca özelliklerinden birisi olan vurgulu ön cephe anlayışına da uyulmamış, Yunan tapınaklarının dört yanı basamaklı peristil düzeni yeğlenmiştir. Ancak, Hadrian zamanında sarayın hazinesinden destek gören inşaatların sayıca artışının gözlenmesi yanında, Roma mimari evriminin gerek yapısal, gerekse mekansal tasarımda en yetkin aşamasına ulaştığı ve geleneksel Yunan ögeleriyle bir sentez oluşturduğu bilinmektedir. Özgün Roma tasarım dilinin artık özel mimarinin sınırlı kapsamından çıkıp anıtsal kamu yapılarında da boy göstermeye başladığı bu ortamda, Venüs ve Roma tapınağının nostaljiye kaçan, hatta gerici denebilecek ölçüde tutuculuğu göze batmakta ve bir soru olarak karşımıza çıkmaktadır. Yenilikçi formlarını geleneksel cepheler ardında gizlemiş de olsalar, Augustus Forum'u ve Pantheon gibi birçok önemli yapı, resmi ve dinsel kimliklerine karşın Roma mimari devriminin kilometre taşları olmaktan geri kalmamışlardır. Bu durumda, Venüs ve Roma tapınağında yalnızca dinsel mimarinin sınırlayıcı etkisinin sözkonusu olamayacağı açıktır. Hadrian'ın çok 30 METU JFA 1990 SUNAGUVEN yönlü ve renkli kişiliği yanında, bağnazlıktan uzak bir yönetici özelliğini sergilemeye önem vermesi ve o sıralarda Roma başkenti ile çevre merkezlerindeki inşaat furyası, tapınağın tasarımındaki seçimin bir rastlantıdan çok, bilinçli bir propaganda hesabına yönelik, politik bir manevra olduğunu düşündürmektedir. Bu varsayımın birinci nedenini Hadrian'ın doğu kültürüne olan duyarlığı, ikincisini ise İtalya'nın iç dinamiği ile temellendirmek olanaklı görünüyor. Roma başkentinin de artık ana merkez olma ayrıcalığını paylaşmaya başladığı bir zamanda, İspanya kökenli ve yöneticiliğinin yirmibir yılından onbirini İtalya dışında geçirmiş bulunan İmparator Hadrian, Yunanistan, Anadolu ve Mısır'daki yerel mimariyi iyi tanımakla kalmamakta, oralardaki tebasına, özellikle Atina halkına seçkin bir ilgi göstermektedir. İtalya'da ise, Roma ve Venüs tanrıçalarına ortak tapınma yolunu açmak kıvrak bir zeka ürünüdür: Venüs, ilk Roma İmparatoru Augustus'un Roma kentinin kuruluşuna dek inen soyunu temsil ederken, Roma'ya doğu eyaletlerinde imparatorluk adına tapınılmaktadır. Bu iki tanrıçayı aynı çatı altına almakla, Hadrian Roma'da da imparatora tapınma yolunu açmış olmaktadır. Bu bağlamda, Venüs ve Roma tapınağının, Roma imparatorluğunun doğudaki ve batıdaki tüm halklarının birliğini simgeleyen amaçsal bir kimliği yüklenmesinin öngörüldüğü söylenebilir. İmparatorluğun idari merkezinde mimari biçimlenmesi doğuyu çağrıştıran bu yapı, aynı zamanda dinsel ve sivil ideolojiyi birleştirmek yolu ile çığır açan ve Roma'da Tanrıça Roma'ya ithaf edilen ilk tapınak olacaktır. Roma gücünün sürekliliğini ve evrenselliğini simgelemeyi amaçlayan tapınak, bunu çağdaş mimarinin dilinden çok Yunan klasizminin kanıtlanmış saygınlığı ile gerçekleştiriyor.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_290_11_pp_19-30.pdf
  • 1-2
19-30
  • English

REFERENCES

References: 

ABRAMSON, H. (1974) The Olympieion in Athens and its Connections with
Rome, California Studies in Classical Antiquity (7) 1-25.
ALCOCK, S. (1989) Roman Imperialism in the Greek Landscape, Journal of
Roman Archaeology (2) 5-34.
BARATTOLO, A. (1973) Nuove Ricerche sull' architettura del Tempio di
Venere e di Roma in eta Adrianea, Mitteilungen des Deutschen Archaeologischen
Instituts, Römische Abteilung (80) 243-69.
BARATTOLO, A. (1978) II Tempio di Venere e Roma: un tempio "greco"
nell'Urbe, Mitteilungen des Deutschen Archaeologischen Instituts,
Römische Abteilung (85) 397-410.
BARTON, I.M. (1989) Religious Buildings, ed. I.M. Barton, Roman Public
Buildings, Exeter.
BENJAMIN, A. (1963) The Altars of Hadrian in Athens and Hadrian's Panhelienic
Program, Hesperia (32) 57-86.
BOATWRIGHT, M.T. (1987) Hadrian and the City of Rome, Princeton.
BROWN, F.E. (1964) Hadrianic Architecture, Essays in Memory of Karl Lehmann,
55-59, New York.
BRUNT, P.A. (1980) Free Labour and Public Works at Rome, Journal of Roman
Studies (70) 81-100.
CARY, E. trans. (1959) Dio's Roman History, Cambridge and London.
COARELLI, F. (1975) Guida Archeologica di Roma, Rome.
DAL MASO, L. (1988) Rome of the Caesars, Florence.
DAVIES, P., HEMSOLL, D., WILSON JONES, M- (1987) The Pantheon:
Triumph of Rome or Triumph of Compromise? Art History (10:2)
135-153.
FINLEY, M. I. (1977) Atlas of Classical Archaeology, New York.
FRAZER, J.G. trans. (1915) Pausanias'Description of Greece, London.
GRUBEN, G. (1961) Beobachtungen zum Artemis-Tempel von Sardis, Mitteilungen
des Deutschen Archaeologischen Instituts, Athenische Abteilung
(76) 155-196.
GEAGAN, D. J. (1979) Roman Athens: Some Aspects of Life and Culture, 1:86,
B.C.-A.D.267, Aufstieg und Niedergangder Römischen Welt II.7.1,373-
437.
HEILMEYER, W.D. (1975) Apollodorus von Damaskus, der Arkitekt des
Pantheon, Jahrbuch des Deutschen Archaeologischen Instituts(90),
316-327.
28 METU JFA 1990 SUNA GÜVEN
HOHN, E. ed. (1971) Scriptores Historiae Augustae, Second Teubner edition
corrected by CSamberger, W.Seyfarth, Leipzig.
HUMANN, C (1904) Magnesia, Berlin.
JACOBSON, D. (1986) Hadrianic Architecture and Geometry, American Journal
of Archaeology (90)69-85.
JONES, AH.M. (1963) Greeks under the Roman Empire, Dumbarton Oaks
Papers (17) 3-19.
KIENAST, D. (1980) Zur Baupolitik Hadrians in Rom, Chiron (10) 391- 412.
LOERKE, (1990) A Re-reading of the Interior of Hadrian's Rotunda, Journal
of the Society of Architectural Historians (69:1) 22-43.
MACDONALD, W. (1965) The Architecture of the Roman Empire I, New Haven.
MACDONALD, W. (1986) The Architecture of the Roman Empire II. An Urban
Appraisal, New Haven and London.
MACKENDRICK, V.P. (1960) The Mute Stones Speak, New York.
MILLAR, F. (1971) The Emperor in the Roman World, London.
MILLER, S. (1973) The Philippeion and Macedonian Hellenistic Architecture,
Mittetiungen des Deutschen Archaeologischen Instituts, Athenische Abteilung
(88) 189-218.
MUNOZ, A (1935) La Sistemazione del Tempio di Venere e Roma, Rome.
NASH, E. (1968) The Pictorial Dictionary of Rome, Vols 1 and 2, London.
NORTH, J.A (1976) Conservatism and Change in Roman Religion, Papers of
the British School in Rome (64) 1-12.
ONIANS, J. (1988) Bearers of Meaning The Classical Orders in Antiquity, the
Middle Ages and the Renaissance, Princeton, New Jersey.
PICARD, G., STIERLIN, H. (1965) Imperium Romanum, Berlin.
PRICE, S.R.F. (1984) Rituals and Power: The Roman Imperial Cult in Asia Minor,
Cambridge.
RATTE, CA, HOWE, T.N. and FOSS, C. (1986) An Early Pseudodipteral
Temple at Sardis, American Journal of Archaeology (90) 45-68.
SPAWFORTH, AJ. and WALKER, S. (1985) The World of the Panhellenion,
Journal of Roman Studies (75) 78-104.
STRONG, D.E. (1953) Late Hadrianic Architectural Ornament in Rome, Papers
of the British School of Rome (21) 118-151.
THORNTON, M.K. (1975) Hadrian and his Reign,AufstiegundNiedergangder
Römischen Welt II.2,432-476.
TEMPLE OF VENUS AND ROMA METU JFA 1990 29
VERMEULE, C.C. (1959) The Goddess Roma in the Art of the Roman Empire,
Boston.
VERMEULE, C.C. (1968) Roman Imperial Art in Greece and Asia Minor,
Boston.
WALKER, S. (1989) Hadrian's Rome, review of M.T. Boatwright's Hadrian and
the City of Rome, Journal of Roman Archaeology (2) 219-222.
WARD-PERKINS, J.B., BOETHIUS, A. (1970) Etruscan and Roman Architecture,
Middlesex.
YOURCENAR, M. (1951) Memoires d'Hadrien, Paris

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com