You are here

EBUSSUUD EFENDİ’NİN TEFSİRİNDE KIRAAT TASAVVURU

The Recıtal Notion in Abû’s-Su’ûd’s Tafsır

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Abstract (2. Language): 
From the first period Commentators have made great efforts to understand the Qur'an. Undoubtedly qıraat are important data for understanding the Qur'an. Because qıraat enriches the meaning of the verse and helps to emerge the meaning of the recitation more clearly. Therefore, qıraat have been considered in the Qur'an comment by most commentators. Ebussuud, who is one of the Ottoman-era commentators, also has touched on many qıraat regardless of whether it authentic in his book called İrşâdü'l-'akli's-Selim ila mezâya'l-Kitâbi'l-Qur'an and he benefited from them in the exegesis of the verses. In this article, the commentator's recitation approach will be attempted to demonstrate based on chain (sanad), Mushaf line and Arabic language Fundamentals, that have put forward for the identification of authentic gıraat.
Abstract (Original Language): 
Kur’ân’ın anlaşılmasına yönelik çabalar, ilk dönemlerden itibaren müfessirlerin gündeminden hiç düşmemiştir. Hiç şüphesiz kıraatler, Kur’ân’ın anlaşılması için önemli bir malzeme niteliğine sahiptir. Çünkü kıraat vecihlerinin bir kısmı, ayetlerin anlamını zenginleştirmekte, anlamın daha net bir şekilde ortaya çıkmasına yardımcı olmaktadır. Bu yönüyle kıraatler, çoğu müfessir tarafından Kur’ân’ın yorumunda mutlaka göz önünde bulundurulmuştur. Osmânlı dönemi müfessirlerinden olan Ebussuud Efendi de, İrşâdü’l-‘akli’s-selîm ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm adlı eserinde, sahih olsun şâz olsun birçok kıraate temas etmiş, tefsîrî mânada onlardan istifade etme yoluna gitmiştir. Müellifin tefsirinde yer alan kıraatleri çeşitli açılardan değerlendirmek mümkün olmakla beraber bu makalede, sahih kıraatlerin tespiti için ileri sürülen, senet, Mushaf hattı ve Arap dili esaslarından hareket edilerek, müellifin kıraat tasavvuru ortaya konmaya çalışılacaktır.
117
152

REFERENCES

References: 

Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992, IVI.
Akgündüz, Ahmet, “Ebussuud Efendi”, DİA, X, ss. 365-371.
Atâî, Nevîzâde, Hadâiku’l-Hakâik fî Tekmileti’ş-Şakâik, nşr.
Abdülkadir Özcan, İstanbul: Çağrı yayınları, 1989, I-II.
Ateş, Süleyman, “İrşâdü’l-akli’s-selîm”, DİA, XXII, ss. 456-458.
Atik, M. Kemal, Karşılaştırmalı Kur’ân Tarihi, İstanbul: MS
Yayınları, 2012.
Aydemir, Abdullah, Ebussuûd Efendi ve Tefsirdeki Metodu,
Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1993.
Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mes‘ûd el-Ferrâ,
Me‘âlimü’t-Tenzîl fî Tefsîri’l-Kur’ân, thk. Abdurrezzâk el-Mehdî,
Beyrût: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1420, I-V.
Beyzâvî, Ebû Saîd Nâsıruddîn Abdullah b. Ömer b. Muhammed,
Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, Beyrût: Daru’l-Kütübi’l-
‘İlmiyye, 1988, I-II.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Büyük Tefsir Tarihi, İstanbul: Bilmen
Yayınevi, 1974, I-II.
Birışık, Abdülhamit, Kıraat İlmi ve Tarihi, Bursa: Emin Yayınları,
2004.
Çetin, Abdurrahman, Kıraatların Tefsire Etkisi, İstanbul: Ensar
Yayınları, 2012.
…………, Kur’ân-ı Kerîm’in İndirildiği Yedi Harf ve Kıraatler,
İstanbul: Ensar Yay., 2005.
Dağ, Mehmet, İhticâc Bağlamında Geleneksel Kıraat Algısına
Eleştirel Bir Yaklaşım, İstanbul: İSAM Yayınları, 2011.
Demirci, Muhsin, Tefsir Terimleri Sözlüğü, İstanbul: MÜİFVY.,
2011.
Dimyâtî, Ahmed b. Muhammed, İthâfu Fudelâi’l-Beşer fi’l-Kırââti’l-
Erbe’ate Aşer, thk. Şa’bân Muhammed İsmâîl, Beyrût:
149 Süleyman Mollaibrahimoğlu - Kadir Taşpınar
‘Alemü’l-Kütüb, 1987, I-II.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî, es-Sünen, İstanbul:
Çağrı Yayınları, 1992, I-V.
Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf el-Endelüsî, Tefsîru’l-Bahri’l-
Muhît, thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd, Ali Muhammed
Muavvid, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001, I-VIII.
Ebussuud, Muhammed b. Muhammed el-İmâdî, İrşâdü’l-‘akli’sselîm
ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm, thk. Hâlid Abdülğani Mahfûz,
Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2010, I-VIII.
Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd, Me’âni’l-Kur’ân, Beyrut:
‘Âlemü’l-Kütüb, 1983, I-III.
Hatîb, Abdüllatîf, Mu’cemu’l-Kırâât, Dımeşk: Dâru Sa’deddîn,
2000, I-XI.
İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Ğâlib el-Endelüsî, el-
Muharraru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitâbi’l-’Azîz, thk, Abdü’s-Selâm
Abdü’ş-Şâfî Muhammed, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye,
1993, I-V.
İbn Cinnî, Ebü’l-Feth Osmân b. Cinnî el-Mevsılî, el-Muhteseb fî
Tebyîni Vücûhi Şevâzzi’l-Kırâât ve’l-Îzâhi anhâ, thk. Ali en-Necdî
Nâsıf, Abdülhalîm en-Neccâr, Abdülfettâh İsmâ’il Şiblî, Kahire:
Meclisü’l-A’la li’ş-Şuuni’l-İslâmiyye, 1994, I-II.
İbn Hâleveyh, Ebû Abdullah Hüseyin b. Ahmed, Muhtasar fî
Şevâzzi’l-Kur’ân min Kitâbi’l-Bedî’, Kahire: Mektebetü’l-
Mütenebbî, ts.
İbn Manzûr, Muhammed b. Mükrem, Lisânu’l-Arab, Beyrût:
Dâru’l-İhyâ, 1995, I-XVIII.
İbn Mücâhid, Ebû Bekir Ahmed b. Musa b. el-Abbâs et-Temîmî,
Kitâbü’s-Seb’ fi’l-Kırâât, thk. Şevkî Dayf, Kahire: Dâru’l-Me’ârif,
1980.
İbn Râhûye, İshâk b. İbrahim b. Mahled el-Hanzalî, Müsned, thk.
Abdülğafûr b. Abdülhak, Medîne: Mektebetü’l-Îmân, 1991, I-V.
İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâleddîn Abdurrahmân b. Ali, Zâdü’lEbussuud
Efendi’nin Tefsirinde Kıraat Tasavvuru 150
Mesîr fî ‘İlmi’t-Tefsîr, thk. Abdurrezzâk el-Mehdî, Beyrût:
Dâru’l-Kitâbü’l-Arabî, 1422, I-IV.
İbnü’l- Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed
b. Muhammed b. Alî b. Yûsuf, en-Neşr fi’l-kıraati’l-aşr, thk. Ali
Muhammed Dabbâğ, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts, I-II.
…………, Müncidü’l-Mukri’în ve Mürşidü’t-Tâlibîn, nşr. Muhammed
Ali Beydûn, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
Karaçam, İsmail, Kıraat İlminin Kur’ân Tefsirindeki Yeri ve
Mütevâtir Kıraatların Yorum Farklılıklarına Etkisi, İstanbul:
MÜİFVY.,1996.
………..., Kur’ân-ı Kerîm’in Nüzûlü ve Kıraati, İstanbul:
MÜİFVY.,1995.
Kılıç, Mustafa, Kıraat Tefsir İlişkisi-Zemahşerî Örneği, İstanbul:
MÜİFVY., 2015.
Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekir, el-
Câmi’ li-Ahkâmi’l-Kur’ân, thk. Hişâm Semîr el-Buhârî, Riyâd:
Dâru’l-Âlemü’l-Kütüb, 2003, I-XX.
Mekkî b. Ebî Tâlib el-Kaysî, Ebû Muhammed b. Hammuş b.
Muhammed, el-İbâne ‘an Me’âni’l-Kıraat, thk. Abdulfettâh
İsmâîl Şelebî, Mısır: Dâru Nehdati, ts.
Muhaysin, Muhammed Sâlim, el-Kırâât ve eseruhâ fî ulûmi’l-
Arabiyye, Kahire: Mektebetü’l-Külliyyâti’l-Eseriyye, 1984, I-II.
Nehhâs, Ebû Ca’fer Ahmed b. Muhammed b. İsmâ’îl, İ’râbu’l-
Kur’ân, Beyrût: Dâru’l-Ma’rife, 2008.
Neşşâr, Ebû Hafs Sirâceddîn Ömer b. Kâsım b. Muhammed en-
Neşşâr el-Ensârî, el-Büdûru’z-Zâhire fî Kırââti’l-‘Aşri’l-
Mütevâtire, Beyrût: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, ts.
Râğıb, Hüseyin b. Muhammed el-İsfehânî, el-Müfredât fî Ğarîbi’l-
Kur’ân, thk. Muhammed Seyyid Geylânî, Beyrût: Dâru’l-
Ma’rife, ts.
Râzî, Ebû Abdullâh Fahreddîn Muhammed b. Ömer, Mefâtîhu’lĞayb,
Lübnan: Dâru’l-Fikr, 1981, I-XXXII.
151 Süleyman Mollaibrahimoğlu - Kadir Taşpınar
Sa‘lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhim, el-Keşf ve’l-
Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân, thk. Ebû Muhammed b. Âşûr, Beyrût:
Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Ârabî, 2002, I-X.
Semîn el-Halebî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Yûsuf b.
İbrâhîm, ed-Dürru’l-Mesûn fî ‘Ulûmi’l-Kitâbi’l-Meknûn, thk.
Ahmed Muhammed el-Harrât, Dımeşk: Dâru’l-Kalem, 1986, IXI.
Süyûtî, Ebü’l-Fadl Celâleddîn Abdurrahman b. Ebî Bekir, ed-
Dürrü’l-Mensûr fi’t-Tefsîri bi’l-Me’sûr, Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1993,
I-VIII.
…………, el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, thk. Merkezü’d-Dirasati’l-
Kur’âniyye, Medîne: Mücemmaü’l-Melik Fehd li-Tıbâati’l-
Mushafi’ş-Şerif, ts., I-VII.
Taberî, Muhammed b. Cerîr, Câmiʿu’l-beyân ʿ an te’vîli âyi’l-Kur’ân,
thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Müessesetü’r-Risâle, 2000, IXXIV.
Temel, Nihat, Kırâat ve Tecvîd Istılahları, İstanbul: MÜİFVY.,
2013.
Tetik, Necati, Kıraat İlminin Ta’limi, İstanbul: İşaret Yayınları,
1990.
Tirmizî, Ebû Mûsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre es-Sülemî, Sünenu
Tirmizî, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992, I-V.
Ukberî, Ebü’l-Bekâ Muhibbüddîn Abdullah b. Hüseyin b.
Abdullah, İ’râbu’l-Kırââti’ş-Şevâz, thk. Muhammed es-Seyyid
‘Azzûz, Beyrût: ‘Âlemü’l-Kütüb, 1996, I-II.
…………, et-Tibyân fî İ’râbi’l-Kur’ân, thk. Ali Muhammed Bicâvî,
Beyrût: Dâru’l-Cîl, 1987, I-II.
Ünal, Mehmet, Kur’ân’ın Anlaşılmasında Kıraat Farklılıklarının
Rolü, Ankara: Fecr Yayınları, 2005.
Yerinde, Adem, “Ebussuûd Efendi’nin İrşâdü’l-Akli’s-Selîm ilâ
Mezâyâ’l-Kitâbi’l-Kerim Adlı Tefsirinin Müellif Nüshası”,
Osmânlı Toplumunda Kur’ân Kültürü ve Tefsir Çalışmaları-II, ed.
Ebussuud Efendi’nin Tefsirinde Kıraat Tasavvuru 152
Bilal Gökkır vd., Ankara: İlim Yayma Vakfı, 2013.
Yüksel, Ali Osman, “Kıraat-ı Aşere”, Şâmil İslâm Ansiklopedisi,
İstanbul, 1990.
…………, İbn Cezerî ve Tayyibetu’n-Neşr, İstanbul: MÜİFVY.,1996.
Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serî b. Sehl, Me’âni’l-Kur’ân ve
İ’râbuh, thk. Abdülcelîl Abduh Şelebî, Beyrût: Âlemü’l-Kütüb,
1988, I-V.
Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Cârullâh Mahmûd b. Ömer b.
Muhammed, el-Keşşâf ‘an Hâkâiki Ğavâmizi’t-Tenzîl ve
‘Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Te’vîl, thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd,
Ali Muhammed Muavviz, Riyâd: Mektebetü’l-Ubeykân, 1998, IVI.
Zerkânî, Muhammed Abdülazîm, Menâhilu’l-İrfân fî Ulûmi’l-
Kur’ân, thk. Ahmed Şemseddîn, Beyrût: Dârü’l-Kütübi’lİlmiyye,
1409/1988, I-II.
Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Abdillah, el-Burhân fî Ulûmi’l-
Kur’ân, thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrahim, Beyrût: Dâru’l-
Ma’rife, 1391/1972, I-IV.
Zeylaî, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdullah b. Yûsuf b.
Muhammed, Tahrîcu’l-ehâdîs ve’l-asâri’l-vakıa fî tefsîri’l-Keşşâf
li’z-Zemahşerî, thk. Abdullah b. Abdurrahmân es-Sa‘d, Riyâd:
Dâru’n-Neşr, 1414, I-IV.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com