You are here

ÖZNE TÜRLERİ ÜZERİNE

ON SUBJECT TYPES

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4485
Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
It is not much mentioned about syntax in Turkish grammar books. Subjects on syntax have been shortly epitomized in chunks and with similar examples. But, recently syntax has been one of the most researched linguistic subjects. Accordingly, as a result of these studies, in recent days, books on syntax have been consecutively published. Many diverse evaluations naturally emerged as a consequence of the increase over the issue. These different evaluations have been become distinct rather than gathering around a basic core. These differences have become a serious hamper for learning and teaching Turkish language. Due to differences, there cannot reach to a consensus on the structure and agreements of a sentence. This study focuses on different subject types. The problem on subject types was discussed in Introduction, and the views of some linguistics were provided. Also, in order to understand the issue better, the terms used by some linguists for subject types were given. The description and examples of the terms, and different views and critics of these terms were summarized. It was concluded that most of the terms related to the subject types should be assessed as the features of a subject. Then, sentences without subjects were examined by classifying. As a result of these examinations, it was seen that the subject was not a basic/imperative component in the sentence. Afterwards, two subject types were suggested; overt subject and null subject. These subject types were epitomized through the examples of linguists studied over that issue. At the end of the study, it is aimed to contribute to reach a consensus on these subject types.
Abstract (Original Language): 
Türkçe gramer kitaplarında söz dizimine fazla yer verilmemiştir. Söz dizimi konuları bu kitaplarda kalıp ifadeler ve benzer örneklerle kısaca işlenmiştir. Ancak son zamanlarda söz dizimi en çok araştırmaya konu olan dil bilgisi konusu haline gelmiştir. Bu araştırmalar neticesinde son zamanlarda peş peşe söz dizimi kitapları yayımlanmaya başlamıştır. Bu konuda yapılan araştırmaların artmasından dolayı doğal olarak çok farklı değerlendirmeler ortaya çıkmıştır. Bu farklı değerlendirmeler, temel bir görüş etrafında birleşme yerine gittikçe çeşitlenmiştir. Bu farklılıklar, Türkçenin öğrenilmesi ve öğretilmesi çalışmalarında büyük zorluklar oluşturacak boyutlara ulaşmıştır. Bu değişik fikirlerden dolayı cümlenin yapısı ve ögeleri ile ilgili terimlerde bir görüş ya da kabul birliği sağlanamıyor. Bu çalışmada hakkında çok farklı görüşler öne sürülen özne türleri konu alınmıştır. Giriş bölümünde özne türleri hakkındaki sorunlar tartışılmış, bazı dilcilerin bu sorunlar ile ilgili fikirleri verilmiştir. Konunun daha iyi anlaşılması için öncelikle dilcilerin özne türleri için kullandığı terimler verilmiştir. Bu terimlerin tanımları ve örnekleri ile bunlar hakkındaki eleştiri ve farklı görüşler özetlenmiştir. Özne türleri ile ilgili terimlerin çoğunun öznenin özelliği olarak değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Ondan sonra öznesiz cümleler tasnif edilerek incelenmiştir. Bu inceleme neticesinde öznenin cümlede temel/asıl/zorunlu öge olmadığı kanaatine varılmıştır. Daha sonra açık özne ve gizli özne olmak üzere iki özne türü önerilmiştir. Bu türlerin özellikleri bu konuda çalışan dilcilerin örnekleriyle verilmiştir. Böylece özne türleri konusunda doğruluğuna inanılan bir görüşte birleşmeye katkıda bulunmak amaçlanmıştır.
1101-1127

REFERENCES

References: 

ATABAY, Neşe - Özel, Sevgi - Çam, Ayfer (1981), Türkiye Türkçesinin Sözdizimi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
BANGUOĞLU, Tahsin (1995) Türkçenin Grameri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
BAYDAR, Turgut (2008) "+DAn Ekli Özne Üzerine" Türk Dili Dergisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, S.679, s. 19-24, Ankara.
BİLGEGİL, Kaya (1982) Türkçe Dilbilgisi, Dergâh Yayınları, İstanbul.
BOZ Erdoğan, (2009) “Türkiye Türkçesinde "Özne" Durum Biçimbirimi Alabilir mi?” Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/3 Spring 2009, 2371-2377.
BOZ Erdoğan (2007) Türkiye Türkçesinde +A Durum Biçimbirimi, Gazi Kitabevi Yayınları, Ankara.
BOZKURT, Fuat (1995) Türkiye Türkçesi, Cem Kültür Yayıncılık, İstanbul.
BOLULU, Osman (1992) “Eylemler ve Özneler Üzerine Bir Anlam İncelemesi”,Türk Dili Dergisi, İstanbul, S. 32, s. 46-52.
BULAK, Şahap (2011)“Türkiye Türkçesinde Düz Tümleç (Nesne)” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012,Ankara, s.419-438.
CEMİLOĞLU, İsmet (1994) "Cümle Tahlili Üzerine Bazı Düşünceler", Türk Dili, S.511 (Temmuz 1994), s.29-32.
DELİCE, İbrahim (1998) "Türkçe Sözdiziminde Özne", Türklük Bilimi Araştırmaları, 6. Sayı, Sivas, s. 191 – 208.
DELİCE, İbrahim (2007) “Yüklemin Özne ve Nesne İlişkisi” C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2007,Cilt:31, No:2 Sivas, s.141-145.
DİZDAROĞLU, Hikmet (1976), Tümcebilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara. EDİSKUN, Haydar (1999), Türk Dilbilgisi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
EKER , Süer (2002) Çağdaş Türk Dili, Ankara, 2002.
1126 Şahap BULAK
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/1 Winter 2013
EMRE, Ahmet Cevat, (1945) Türk Dilbilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, İstanbul.
ERGİN, Muharrem (1989) Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yayınları, İstanbul.
ERTÜRKSOY, Alpaslan (2005) Türkiye Türkçesinde Cümlede Özne, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Ünivesitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
GENCAN, Tahir Nejat (1979) Dilbilgisi, TDK Yayınları, Ankara. GÜLSEVİN, Selma (2001) “Öznesi Gösterilmeyen Bir Özne Tipi Daha” Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 2001: 2(2):197-204.
GÜLSEVİN, Selma (2002) “Yüklemi Deyimleşmiş Birleşik Fiil Olan Cümlelerde Özne”, Türk Dili, Sayı: 609, Eylül 2002, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, s. 612-618.
GÜNEŞ, Sezâi (2002) Türk Dilbilgisi, İzmir.
HATİPOĞLU, Vecihe (1982) Türkçenin Sözdizimi, Dergah Yayınları, İstanbul.
HENGİRMEN, Mehmet (1998) Türkçe Dilbilgisi, Engin Yayınları, Ankara.
KAHRAMAN, Tahir, (1996) Çağdaş Türkiye Türkçesi Dilbilgisi, DuMat Basımevi, Ankara.
KAHRAMAN, Tahir (2007) Çağdaş Türkiye Türkçesindeki Ad Çekim Ekleri ve Bunların İşlevleri, Kanyılmaz Matbaası, İzmir.
KAHRAMAN, Tahir (2003) “Sözde Özne” mi, “Anlatımca Özne” mi”, Çağdaş Türk Dili Dergisi, (Mayıs 2003)
KAHRAMAN, Tahir (2009) “Çekim Ekli Özneler” Türk Dili (Ocak 2009) Cilt: XCVII, Sayı:685 s.31– 34.
KARAHAN, Leyla (1993) Türkçede Söz Dizimi, Akçağ Yayınları, Ankara.
KARAHAN, Leyla (2004) Türkçede Söz Dizimi, Akçağ Yayınları, Ankara.
KARAÖRS, Metin (1993) Türkçenin Söz Dizimi ve Cümle Tahlilleri, Kayseri.
KOÇ, Nurettin (1996) Yeni Dilbilgisi, İnkılap Kitapevi, İstanbul.
KORKMAZ, Zeynep (2003) Gramer Terimleri Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara.
KÜKEY, Mazhar (1975) Türkçenin Sözdizimi, Kardeş Matbaası, Ankara.
ÖZMEN, Mehmet (2004) "Özne Üzerine Düşünceler", V. Uluslar Arası Türk Dili Kurultayı, (20-26 Eylül 2004), Türk Dil Kurumu Yayınları C. II, s. 2334-2339,
PAÇACIOĞLU, Burhan (1987) Türk Dili Dersleri, Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, Ankara.
SAĞLAM, Sıtkı (1977) Türkçenin Söz Dizimi, Örneklerle Cümle Çözümlemeleri, Diyarbakır, 1977.
ŞİMŞEK, Rasim (1987) Örneklerle Türkçe Sözdizimi, Trabzon.
TARİKTAROĞLU, Abdurrahman (1996) "Türkçe'de Özne Sorunu", Türk Dili , S.536 (Ağustos 1996), s.192-194.
TOPALOĞLU, Ahmet (1989), Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü, ÖtükenYayınları. İstanbul.
TURAN Zikri, (1999) "Öznenin Cümledeki Kimlik Problemi" Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 13, Erzurum. s.79-83.
UZUN, Nadir Engin (1998) Dilbilgisinin Temel Kavramları, Ankara, 1998.
Özne Türleri Üzerine 1127
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/1 Winter 2013
ÜSTÜNER Ahat, (1998), “Cümlenin Ögeleri Konusundaki Karışıklıklar”, Türk Dili Dergisi, Sayı:553, s.18-30.
ÜSTÜNOVA, Kerime (2000) “Türkçede Asıl Unsurlar: Özne ile Yüklem”, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, C. 2000/1, S. 582, Ankara, s. 489-497.
ÜSTÜNOVA, Kerime (2006) “Yüklem Yalnız Özneyi mi İçinde Taşır?” Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 7, S. 11, 2006/1I., Bursa, s.1-9
ZÜLFİKAR, Hamza (1995) “Özne Türleri ve Bunların Adlandırılışı”, ‘Türk Gramerinin Sorunları’ Toplantısı (22-23 Ekim 1993), TDK Yayınları, Ankara, s. 43-51.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com